Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De nieuwe "Spock" is de oude niet meer

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De nieuwe "Spock" is de oude niet meer

"Ook een moeder heeft recht op werk en carrière"

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

In 1946 verscheen "Baby- en kinderverzorging & opvoeding" van de Amerikaanse kinderarts dr. Benjamin Spock. Het werd wereldwijd gelezen. "Spock" was een begrip. Alleen al in Nederland kwam het tot de 39ste druk! Ruim een jaar geleden verscheen een nieuw boek van de bekende kinderarts: "Dr. Spock over ouderschap". De boodschap is duidelijk: kinderen hebben veel liefde nodig, maar ook een moeder heeft recht op een eigen carrière. Spock is "om". Een kritische bespreking ter waarschuwing.<br />

Misschien zijn er onder ons nog wel ouders die in hun boekenkast een exemplaarvan "Spock" hebben staan. Het was ook wel een aardig boek om eens na te gaan hoe bepaalde probleempjes en problemen opgelost kunnen worden. Ik heb het oude boek eens te voorschijn gehaald. Achterin staat een hele lijst met trefwoorden:,,aandacht, aangenomen kind, aankleden, aankomen, aanschaf voor baby, aardappelen, abces, achterlijkheid, acne, ademhalingsmoeilijkheden. .." Vierentwintig bladzijden lang gaat dat zo door toten met,,zuigen, zuigflessen, zuurvergiftiging, zwangerschap, zwemmen en zwezerik" toe. In het nieuwe boek van dr. Spock gaat hij niet alleen in op de opvoeding van kleine kinderen, maar hij komt vooral met raadgevingen over ouderschap in het algemeen. ,,Het ouderschap is een vreemde mengeling van stress en van prettige dingen. Toen mijn zoons klein waren, was ik als zij erbij waren altijd een beetje gespannen. Ik zat altijd op ze te letten, me druk te maken, ze te verbeteren; veel meer dan nodig was. Maar wanneer ik bij voorbeeld ergens een lezing moest houden en niet bij ze was, voerden trots en liefde de boventoon. Dan schaamde ik me eigenlijk dat ik mijn goedkeuring en blijdschap niet kon tonen als ik wel bij ze was —zowel voor mijzelf als voor hen."

Genieten
,,Grootouders brachten mij meer begrip bij. Zij vroegen me vaak: ,,Hoe komt het dat ik nu veel meer van mijn kleinkinderen geniet dan vroeger van mijn eigen kinderen?" Geleidelijk aan kwam ik tot de ontdekking dat het geen uitzondering, maar regel is dat ouders bezorgd zijn en corrigeren. Ouderliefde bestaat namelijk niet alleen maar uit knuffelen en trots zijn en opsnijden. Je wilt ook dat familieleden en vrienden jouw kinderen graag mogen, omdat ze beleefd en behulpzaam zijn. Je wilt graag dat onderwijzers en leraars ze waarderen omdat ze hun best doen. Ouderliefde houdt in dat je je kinderen wilt zien opgroeien tot actieve, verantwoordelijke mensen; mensen voor wie men respect heeft, toegewijde echtgenoten en goede ouders. Dit betekent in eerste instantie ze in goede gezondheid te houden en te zorgen dat ze niets overkomt. Al deze zorgen maken je tot een pietlut. Je moetje beloning afwachten; af en toe een compliment of een resultaat. Heb dus geduld'', zo begint dr. Spock. Na de inleiding telt het boek elf uitgebreide hoofdstukken, waaronder "De nieuwe baby", "Problemem met slapen", "Discipline" en "Gezondheid en voeding." Echter niet alleen de geboorte van een baby, de liefde en zorg die kinderen nodig hebben, en de inspirerende opgave die het ouderschap is, wordt door dr. Spock aan de orde gesteld, hij spreekt ook over,,problemen waar geen gemakkelijke instantoplossingen voor bestaan; veranderende rolpatronen, scheidingen, onzekere ouders en moeilijk hanteerbare kinderen", aldus de achterkaft.

Angsten
Het voert veel te ver om dit alles in het korte bestek van een artikel naar voren te laten komen. Veel interessanter is het om één hoofdstuk uitgebreider te bespreken. We zullen daarin de ideeën van Spock zeker tegenkomen! We nemen het eerste hoofdstuk "Angsten en spanningen in ons leven" en daarin leert dr. Spock ons het volgende:,, Waarom zijn we zo gespannen? Om te beginnen zijn wij enkele bronnen van veiligheid en geborgenheid kwijtgeraakt, waarop onze voorouders zich tot voor een paar generaties verlieten. Wij hebben niet eens in de gaten wat wij zijn kwijtgeraakt. Vroeger beschouwde men veel dingen in het heelal als geheimzinnig en alleen aan God bekend. Veel meer mensen hadden toen de overtuiging dat zij naar zijn beeld waren geschapen en dat zij elk uur van de dag door zijn zorg werden geleid. Nu, in onze moderne tijd schijnt het of de verschillende takken van wetenschap een groot deel van het gezag hebben overgenomen dat vroeger aan God was toegeschreven. De wetenschap zelf is echter te onpersoonlijk om voor ons als leidraad te kunnen dienen. Erger nog, ze heeft ons in stukken opgedeeld en ons teruggebracht tot de idee dat we niet meer zijn dan biologische en psychologische mechanismen slechts iets complexer dan andere dieren, onszelf aanpassend aan verschillende sociologische achtergronden. Als individu zijn we ons gevoel van waardigheid dus voor een groot deel kwijtgeraakt. We bezitten geen ziel meer."

Schaamte
We mogen ons wel schamen als we lezen hoe dr. Spock zich het christendom indenkt. Heeft hij christenen leren kennen als mensen, die eigenlijk een paar generaties eerder hadden moeten leven en slechts zoekers zijn van veiligheid en geborgenheid? Als dr. Spock eens met ons kennis maakte, zou hij dan een betere indruk krijgen? Staat ons leven —en de opvoeding die we onze kinderen willen geven — in dienst van de Heere? Zijn we een zoutend zout en een lichtend licht? Dr. Spock laat in dit eerste stukje al direct zijn moderne levensvisie zien, en we zullen die denkbeelden nog vele malen in zijn boek tegenkomen. ,,Steeds meer moeders, ook met kleine kinderen die nog niet naar school gaan, zoeken een baan buitenshuis. Wat hun reden daarvoor ook is, financieel of em.otioneel, zij hebben het volste recht op werk en een carrière. Helaas is er nog lang niet overal goede kinderopvang beschikbaar." Zoiets brengt dan spanningen mee en dat leidt weer tot vele echtscheidingen en nieuwe spanningen. Men hertrouwt en het stiefouderschap brengt nog meer stress. De sterk op prestatie gerichte maatschappij en het materialisme zijn daarbij grote problemen in de samenleving, terwijl jongelui in angst leven voor een kernoorlog. Oorzaak van spanning kan ook het vele geweld zijn, wat op de televisie wordt getoond. Dr. Spock:,,Geweld op de televisie en in films vergroot de gewelddadigheid. Wetenschappelijk is namelijk bewezen dat een kind of een volwassene, iedere keer als hij naar geweld kijkt, iets, ook al is het misschien maar weinig, ongevoeliger voor gewelddadigheid wordt. Toch heeft het moderne doorsneekind voor zijn achttiende jaar al heel wat moorden gezien. Wij creëren dus ongevoelige, gewelddadige mensen..." De bedoeling van Spock is echter niet de mens te verlammen of depressief te maken vanwege de lijst van stress en verschrikkingen. Nee, hij geeft twee oplossingen: opvoeding en politieke activiteit.

Opvoeding
We moeten kinderen niet opvoeden met als belangrijkste doel vooruit te komen in het leven, maar we moeten hen inspireren met de idealen van behulpzaamheid, samenwerking, vriendelijkheid en liefde. De ouders moeten daar een voorbeeld in zijn voor hun kinderen! Hoe kan dat? Laat kinderen al jong meehelpen, als ze dat willen. En als ze eens niet I> willen, mopper dan niet, maar herinner het kind eraan, dat,, u hun hulp nodig heeft, zoals u ook zou doen bij een goede vriend die bij u logeert.'' Jongeren kan men aanmoedigen om vrijwilligerswerk te gaan doen. Verder moet men op school geen cijfers meer geven, want zulke beoordelingen spelen leeriingen tegen elkaar uit. Ouders moeten hun kinderen ook geen lichamelijke straffen meer geven — ,, het leert, dat de sterkste het gelijk aan zijn kant heeft. Het draagt ertoe bij dat sommige kinderen in vechtersbazen en kwelgeesten veranderen." En waarom gedraagt het kind zich netjes? Omdat het bang is voor straf, niet omdat het van zijn ouders houdt en hen graag een plezier wil doen. Kinderen moeten verder niet naar filmgeweld kijken, en geen pistooltjes of ander oorlogstuig krijgen.

Politieke
,,Hoe kunnen we onze maatschappij verbeteren? Niet door wanhopig de handen te wringen. De oplossing kan alleen worden aangedragen door politiek actiever te worden." En Spock noemt de volgende mogelijkheden: gaan stemmen, brieven schrijven, demonstreren, actiegroepen oprichten en geweldloze burgeriijke ongehoorzaamheid... ,,Kies zelf welke methode u het beste ligt. Het belangrijkste is echter om ermee bezig te blijven, maand in, maand uit, jaar in, jaar uit. De aanhouder wint immers uiteindelijk." Na dit onderwerp stapt dr. Spock over op de vraag of een moeder van een baby of kleuter een baan buitenshuis moet nemen. , ,Hoe belangrijk is het werk voor de moeder, financieel, emotioneel of psychologisch? (...) Er zijn deskundigen die zich met de ontwikkeling van het kind bezighouden, die vinden dat alleen vader of moeder een baby of klein kind de ideale zorg kan bieden. omdat de band tussen ouders en kind zo hecht en duurzaam is. Maar een meerderheid, waartoe ik ook behoor, vindt dat een verzorgster in een goed kinderdagverblijf e. d. tijdens de werkuren van de ouders een uitstekend alternatief vormt."

Voorbereiden
Op de volgende bladzijde lees ik: ,,Baby's en kinderen tot drie jaar zijn uiterst gevoelig als ze van de persoon die het meest voor hen heeft gezorgd worden gescheiden. Jonge baby's, van zes maanden al, komen in een depressieve toestand terecht als ze abrupt van de moeder worden gescheiden en bij een onbekende worden achtergelaten..." Dr. Spock geeft dan een oplossing om het voor de moeder toch mogelijk te maken buitenshuis te gaan werken. De aanstaande scheiding moet van te voren zorgvuldig worden voorbereid, het kind moet aan de oppas wennen en daarna gaat moeder elke dag een half uurtje langer weg. Het dient het goede doel, want,, moeder komt even los van het kleine kringetje thuis. Veel vrouwen hebben daar behoefte aan, vooral bij het eerste kind, dat een eind aan hun vrijheid maakt. Het is niet meer dan redelijk dat ook een vader bereid moet zijn om minder te gaan werken, zodat de moeder niet zoveel tijd van haar baan op hoeft te geven."

Laat kinderen
Tegenwoordig wil de vrouw na het huwelijk eerst carrière maken, aldus Spock. Pas als ze eind twintig, begin dertig zijn, 'nemen' ze kinderen. Zulke ouders blijken over 't algemeen flexibeler, toleranter, begrijpender en gelukkiger te zijn in de zorg voor hun kinderen. Ze zijn zekerder van zichzelf, niet zo egocentrisch. Ze kunnen zien en voelen wat een baby is en wat hij nodig heeft... En wat doen deze begrijpende moeders? ,,Deze vrouwen nemen gemakkelijker een periode vrij om volledig of part-time voor hun kind te gaan zorgen, met het idee om later hun full-time carrière weer op te pakken."

Kritiek
Ik vraag me af, hoe dr. Spock alles wat in z'n boek beschreven staat hiermee in overeenstemming kan brengen. Aan de ene kant zegt hij: ,,Goede ouders zijn voortdurend bezig met wat hun kinderen fijn vinden en waar ze bang voor zijn..." en talloze andere uitspraken als het gaat over liefde, discipline, vriendelijkheid, gezondheid en ernstige ziekte. Ouders staan klaar voor hun kinderen! Maar aan de andere kant zegt hij: ,,Moeders hebben het volste recht op werk en een carrière..." Op de inhoud van het boek is veel kritiek te leveren. Natuuriijk, er staan best aardige stukjes in, maar ze brengen ons geen nieuws. Bovendien komt de moderne levensvisie, ja ook de NewAge-gedachte, steeds weer hinderlijk in het boek naar voren. Dit nieuwe boek van dr. Spock met ,, een boodschap die ouders van kinderen van alle leeftijdsgroepen zal aanspreken" wekt bij mij alleen irritatie. Het is duidelijk te merken, dat als uitgangspunt van de meeste hoofdstukken een verzameling van artikelen is gebruikt. Het komt rommelig over, er zit weinig lij n in en de Amerikaanse stijl is vervelend om te lezen. Om kort te gaan: ik kan het boek niet aanbevelen.

Voornaamste plicht
Waarom ik er dan toch een heel artikel aan gewijd heb? Heel veel mensen bezitten een van de beroemdste en meestgelezen boek ter wereld, nl. "Baby- en kinderverzorging & -opvoeding." Ook onder ons is dit boek aangeschaft en misschien zelfs wel met succes geraadpleegd. Wellicht zouden we denken, dat ook het nieuwe boek van dr. Spock voor ons nut zou kunnen hebben. Het zou tenslotte best fijn zijn, als door middel van een Spock—opvoeding onze kinderen "evenwichtige en sociale mensen zouden worden, die zichzelf en anderen gelukkig kunnen maken." Laat ons echter maar liever lezen, hoe we onze kinderen ,,op een christelijke wijze voor de Heere en voor Zijn dienst tot hun zaligheid onderwijs moeten geven" (Ds. Jac. Koelman), of ,,hoe we onze voornaamste plicht moeten uitoefenen om onze kinderen op te voeden tot een godzalig leven" (Joh. de Swaef). In die boeken komen we niet uitgestudeerd! Ik wil dan ook aanraden, het nieuwe boek van dr. Spock niet aan te schaffen.
N.A.V. "Dr. Spock over ouderschap - Ouderschap als inspirerende opgave", uitg. Zomer & Keuning Boeken BV; 281 pag„ prijs/32,50.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 maart 1991

Terdege | 80 Pagina's

De nieuwe

Bekijk de hele uitgave van woensdag 13 maart 1991

Terdege | 80 Pagina's