Publiek Private Samenwerking
Sinds het regeerakkoord Lubbers-2 in 1 986 is er een toenemende belangstelling te bespeuren voor publiek private samenwerkingsverbanden (pps). Een pps is een samenwerkingsverband tussen de overheid en het bedrijfsleven waarbij gezamenlijk wordt gewerkt aan de realisering van een bepaalde doelstelling.
Pps zijn eigenlijk niets nieuws onder de zon. In de periode na de Tweede Wereldoorlog kwamen op een pragmatische wijze tal van samenwerkingsprojecten van de grond, die achteraf gezien kunnen worden aangemerkt als een pps. Voorbeelden zijn de wederopbouw van de Rotterdamse binnenstad, de bouw van de Beneluxtunnel en de bouw van Hoog Catharijne. In de jaren 'óO en '70, toen in Nederland een sterke anti-bedrijfsleven geest heerste, nam de aandacht voor dit soort pragmatische samenwerkingsverbanden af.
TOEPASSINGS MOGELIJKHEDEN
Tot op heden blijken de meeste toepassingsmogelijkheden gezocht te worden in de stadsvernieuwing en de infrastructuur. Dit is niet zo verwonderlijk. In de infrastructuur treden op dit moment knelpunten aan het licht, die een bedreiging vormen voor het groeipotentieel van de economie. De overheid heeft echter maar beperkte mogelijkheden om de gelden voor de benodigde extra investering op tafel te leggen. Door een pps lijkt het mogelijk de doelstellingen van alle belanghebbenden op één noemer te krijgen: het bedrijfsleven dot gebaat is bij een goede bereikbaarheid, van de beleggers die rendabele beleggingsprojecten zoeken en van de overheid die de extra investeringen wil plegen zonder het financieringstekort te belasten.
PROBLEMEN
Bij pps kunnen zich ook problemen voordoen. Onlangs hebben we in de krant kunnen lezen dot deze vorm van samenwerking kan leiden tot een conflict tussen de overheid en het bedrijfsleven. We doelen hier op de publiek private samenwerking bij de aanleg van de A4 tussen
Delft en Schiedam. Het bedrijfsleven zou de aanleg van de weg financieren en vervolgens exploiteren door middel van tolheffing. Alles leek goed te gaan, totdat de overheid haar plannen kenbaar maakte om rekeningrijden in te voeren in de randstad en dus ook op de A4. Het invoeren van rekeningrijden heeft tot doel de mobiliteit in Nederland terug te dringen. Wanneer rekeningrijden slaagt, zullen er dus minder auto's op de weg zijn. Het bedrijfsleven is echter juist gebaat bij een maximaal gebruik van de weg. De inkomsten zijn immers afhankelijk van het aantal auto's dat gebruik zal gaan maken van de weg; hoe meer verkeer, hoe beter. Het bedrijfsleven is daarom met de plannen van de overheid voor invoering van rekeningrijden niet gelukkig.
Het vreest dat de exploitatie van de A4 in gevaar komt. Het is bang dat er te weinig auto's van de A4 gebruik zullen maken om de privaat gefinancierde weg rendabel te maken.
MACHTSPOSITIEBEDRIJFSLEVEN
Eén van de private partijen, de ABN Amro, heeft de overheid gedreigd niet meer te betalen voor de aanleg van de A4 ais het kabinet vasthoudt aan de invoering van rekeningrijden. Zij probeert dus de overheid te dwingen rekeningrijden niet in te voeren. Het bedrijfsleven heeft in deze situatie een zekere machtspositie gekregen.
Hier zien we dus waar we terecht kunnen komen als de overheid samen met het bedrijfsleven bepaalde doelstellingen wil verwezenlijken.
De overheid moet daarom de moed hebben de samenwerking te verbreken, wanneer het bedrijfsleven aan zijn dreigement vasthoudt. Deze beslissing staat los van het feit of we nu voor of tegen de invoering van rekeningrijden zijn. Het is niet wenselijk dat de overheid zich in de be sluitvorming laat leiden door dreigementen van het bedrijfsleven.
AANTASTING BUDGETRECHT KAMER
Een ander bezwaar dat aan pps kleeft is dat het budgetrecht van de Tweede Kamer onder druk komt te staan. De bedragen die het bedrijfs leven uittrekt voor de aanleg van ir frastructuur verschijnen namelijk ni.' op de Rijksbegroting. Hierdoor wordt de Tweede Kamer de mogelijkheid ontnomen via het budgetrecht te sturen in het overheidsbeleid. Het primaat van de politiek wordt dus uitgehold. De overheid • namelijk als wet- en regelgever ver antwoordelijk voor de uitvoering van pps-projecten.
TEN SLOTTE
De twee hiervoor genoemde bezv ren zijn voor de SGP redenen om voorzichtig te zijn met het aongac van samenwerkingsverbanden tussen de overheid en private partijer De overheid moet de zeggenschap blijven behouden over publieke prejecten. Er zijn namelijk publieke be langen in het geding.
Drs. J.W. van Berkum
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 27 mei 1999
De Banier | 20 Pagina's