RONDOM KERK EN STAAT

Wanneer wij nu het oog eens van de landsregering afwenden, ontwaren wij nog andere besturende lichamen. Een drietal geledingen zijn er n.l. het rijk, de provinciën en de gemeentebesturen. Wel bestaan er ook waterschappen en polders, en heeft h.v. de Noorcl-Oostpolder weer een apart bestuursapparaat, doch deze laten wij nu rusten.

Dat niet heel het land van één punt uit geregeerd wordt is heel gelukkig, want in de provincies en gemeenten schuilt een groot stuk bestuurskracht van de inwoners. Dit houdt alle belangstelling levendig, maar ook kan zich dat provinciaal of plaatselijk bestuur beter aanpassen aan de geaardheid der plaatselijke bevolking. Het zou voor het ambtelijke rijksapparaat heel moeilijk zijn om bijvoorbeeld Friesland, Z.-Holland en Limburg, doeltreffend en rechtvaardig te besturen. En er zou dan in Den Haag beslist een onoverzichtbaar leger van ambtenaren moeten zetelen, die ook al vaak hun stoel ledig lieten staan, want dan moesten zij op reis! Een gedecentraliseerd bestuur werkt altijd het best. Bovendien lopen de hoofddraden van provincies en gemeenten weder in Den Haag samen, zodat tegen willekeur, eigengereidheid en verwarring wel kan gewaakt worden.

Zoals wij al eens bespraken is er een belangrijk element in de bcstuursfiguur in een democratisch land als het onze, n.l. de volksinvloed, welke zich uit in hel verkiezen van de vertegenwoordigende colleges. Wij kennen een eerste kamer en een tweede kamer; in elke provincie de provinciale staten en in de gemeenten de gemeenteraden. Laten wij eerst eens bij de manier van verkiezing stilstaan, om daarna op de colleges zelf terug te komen.

Het volk kiest zelf rechtstreeks de leden van de tweede kamer, 100 in getal. Evenzo kiezen wij rechtstreeks de leden van de provinciale staten. Hun aantal is voor elke provincie verschillend; het hoogste getal is 82, het laagste 35 leden. De gemeenteraadsleden worden ook door de kiezers rechtstreeks aangewezen, hoogste aantal 45, laagste 7. Maar met de eerste kamer staat het anders. Deze wordt gekozen door de leden van de provinciale staten. De eerste kamer telt 50 leden.

Deze verkiezingen noemt men „getrapt", d.tv.z. zij komen tot stand via één trap: het volk kiest de prov. staten, deze alleen zijn bevoegd de eerste kamer samen te stellen. Daarom zijn de statenverkiezingen óók al belangrijk, want zij beïnvloeden via de eerste kamer het regeerbcleid.

Dan is er met de eerste kamer nog iets bijzonders. Kiest men voor de tweede kamer samen in héél het land op de diverse lijsten, en tellen op lijst A of B alle stemmen mede van Groningen tot Zeeland, van oost tot west, voor de eerste kamerverkiezing is het land in vier stukken gesplitst en nu kan dus een stem, die op lijst A in Groningen over is, niet aan de vrienden van lijst A in Brabant (alles bijvoorbeeld) ten goede komen. De evenredigheid is hier opgesloten binnen cle in de wet genoemde 4 kiesdistricten.

Overbodig te zeggen, clat inzake verkiezingen voor cle provinciale staten de ene provincie niets met de andere te maken heeft. Ook heeft de ene gemeente niets met een andere van doen.

In totacd kijken cle politieke partijleiders natuurlijk ter clege na, hoe 't met de partij en met andere partijen afliep. De stemmetjes worden goed gewogen!

Nu nog clit inzake het bestuursbeleid. Wij beginnen maar eens onderop. De gemeenteraad kiest zijn wethouders. De raadsleden - de wethouders zijn ook raadslid - genieten een presentiegeld. Dat mag ook wel, want zulke postjes brengen altijd onkosten of inkomstenderving mede. De wethouders ontvangen een salaris, in de kleine gemeente b.v. ƒ 300.- per jaar, in de grote steden wel 10 a 12000 gulden per jaar. Aan het hoofd van cle gemeente staat de burgemeester, door de Koningin uit een voordracht van cle commissaris der betrokken provincie benoemd. Hij heeft grote invloed, staat onder cle genoemde commissaris en onder de minister van binnenlandse zaken; hij is hoofd van cle politie en kan voor zijn beleid in politiezaken, evenals voor cle meeste andere zijden van zijn in cle gemeentewet omschreven taak niet cloor de gemeenteraad ter verantwoording worden geroepen. Alen denke hier ook er aan, dat hij over de openbare vermakelijkheden gaat, over cle sluitingsuren der café's e.cl.m. Hij voert cle besluiten van B. en W. en van cle raad uit, tenzij hij clie strijdig met het algemeen belang acht. In clit geval draagt hij clie aan de kroon ter vernietiging voor.

De burgemeester is geen rijksambt e-naar. Zijn positie en taak zijn in cle gemeente-en andere ivetten geregeld.

Met dat cd, cle raad staat aan het hoofd cler gemeente, de raacl besluit en beslist. Verkeerd is het wanneer de raad de burgemeester cle les wil lezen; men kan hem uitnodigen iets over zijn speciale taak (voornoemd) mede te delen. Is cle verstandhouding goed, dan cloet hij dat wel. Maar omgekeerd is de burgemeester geen vorst; hij moet ook de raacl zijn taak laten. Ik besluit met mijn bevreemding uit te spreken daarover, dat op Flakkee de raadsleden een aparte vergadering vragen om cle wethouder, die waarnemend burgemeester was, te interpelleren over het toelaten van kermisgecloe in de geteisterde streek; clat clan cle wethouder de vergadering samenroept, een groot aantal artikelen uit cle gemeentewet voorleest, enigszins spijt over het gebeurde laat doorschemeren, maar geen discussie toelaat en dan met een hamerslag de vergadering sluit. Dat is een bejegening die cle raacl niet had moeten accepteren, want de raad zed beslissen of hij een debat op wil zetten of niet. De gemeenteraadsvergadering is geen kleiderklas.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen