Onderwijs voor kansarmen

Ze zijn net terug van een donorreis. Verschillende leden van het speciaal voor de Ethiopische universiteit opgerichte bouwconsortium bezochten begin november de bouwplaats aan de rand van de miljoenenstad Addis Abeba. De ruwbouw is voor 80 procent gereed, meldt ing. Henk de Pagter, voormalig directeur-eigenaar van Kanters Bouwbedrijf uit Barendrecht, tevreden.
De Pagter verwacht dat begin volgend jaar een begin kan worden gemaakt met het afwerken, waarna in september 2009 de eerste groep studenten zijn opwachting kan maken. Met overtuiging stalt hij een serie fotos uit op de lange tafel in de vergaderruimte van Woord en Daad. Het zijn niet alleen beelden van Hope University College in aanbouw, maar ook van leerlingen van de school voor basis- en vakonderwijs in Dessie, wat op een dag rijden ligt van de hoofdstad Addis Abeba in het noorden van Ethiopië.
De fotos tonen ook de wrakkige bouwseltjes waarin een deel van de toekomstige studenten opgroeide en die de benaming huizen nauwelijks verdienen. Het bewijs dat het gebied in de Hoorn van Afrika ondanks tekenen van hoop nog altijd tot de allerarmste landen ter wereld behoort. „Kijk, hier doen we het voor.

Microkredieten
Woord en Daad is al sinds 1994 actief in Ethiopië. In samenwerking met de lokale organisatie Hope Enterprises, een van de oudste ontwikkelingsorganisaties in het land, wordt vooral aan jongeren en kinderen hulp geboden. De hulp bestaat uit basiszorg (kleding, voedsel, medische zorg), christelijk onderwijs, vaktraining, arbeidsbemiddeling en het bijbrengen van christelijke normen en waarden. Aanvullend worden families en individuen die als gevolg van oorlog en droogte in armoede leven, ondersteund. Momenteel helpt Hope Entreprises meer dan 7500 jongeren. Daarvan worden er bijna 3200 door Woord en Daad gesponsord.
„Startpunt zijn de basiszorg en het onderwijs. Dit laatste loopt door tot en met het vakonderwijs, verklaart Wim Hasselman, manager Vermogensfondsen bij Woord en Daad en tevens reisleider van de recente donorreis. Doel daarvan is de jongeren te begeleiden tot zelfstandigheid, zodat ze naast hun diploma ook een baan vinden. Dat laatste gebeurt via de al jaren geleden opgerichte scholen in Dessie (noorden), Addis Abeba (midden), Gambella en Assosa (westen). „Er zijn netwerken die worden gebruikt bij het vinden van een baan. Door de juiste scholing en begeleiding wordt men gelukkig steeds zelfstandiger; circa 95 procent van de leerlingen vindt een baan.
Ongeveer 20 procent van deze leerlingen begint voor zichzelf met behulp van een microkrediet. Op zich is dat een relatief klein aantal. Dit is een uitvloeisel van het communisme, dat het land jaren in zijn greep had. Het nemen van eigen initiatief wordt nog steeds door het denken uit die tijd beïnvloed. Gelukkig zien we op dit vlak langzaam maar zeker vooruitgang.

Geloofsvertrouwen
Via Hope Enterprises kwam Hans Treurniet van GelukTreurniet Architecten een aantal jaren geleden in aanraking met dr. Minas Hiruy, die zich al jaren inzet voor de verbetering van de kwaliteit van het bestaande onderwijs aan de universiteiten. Hij toonde zich bezorgd over de voortdurende braindrain die het land ondergaat. Hasselman: „Minas heeft zelf in de Verenigde Staten gestudeerd en hij zag met lede ogen aan dat de kinderen uit de bovenlaag van de Ethiopische bevolking naar het buitenland werden gestuurd om te studeren. De meesten van hen komen niet meer terug. Anderzijds is er, zo blijkt ook in Dessie, best veel talent dat als gevolg van geldgebrek nooit de kans krijgt om door te leren voor een hogere functie.
Het idee ontstond om zich gezamenlijk in te zetten voor de bouw van een eigen universiteit van Hope Enterprises, de Hope University College (HUC). Treurniet, lid van het Business Platform van Woord en Daad en vader van een Ethiopische adoptiezoon, besloot voor Minas een masterplan te ontwerpen. De uitvoering kreeg vervolgens verder gestalte in een bouwconsortium, waarin verschillende bedrijven die Woord en Daad steunen, deelnemen.
De Pagter omschrijft dr. Minas als „de stuwende kracht achter het project. Hope Enterprises heeft een goede organisatie, de school in Dessie behoort tot de top. Belangrijker nog is dat Minas van het begin af aan onvoorwaardelijk heeft geloofd dat Hope University College er zou komen, ook op momenten dat dat onmogelijk leek. Wij kijken maar al te vaak met een westerse blik naar zon project, maar hij heeft een geloofsvertrouwen dat je beschaamd maakt.

Trots op gebouw
In 2006 is door de president van Ethiopië een gedenksteen gemetseld, in het jaar daarop ging de bouw na de nodige infrastructurele aanpassingen op het 50.000 vierkante meter grote terrein daadwerkelijk van start. De Ethiopische regering heeft zelf geen financiële middelen voor de universiteitsbouw, maar staat er wel vierkant achter. De grond is door de regering in een soort van leaseconstructie voor de komende negentig jaar gratis ter beschikking gesteld.
De ruwbouw is nu grotendeels voltooid. Het ontwerp van de campus, waar de studenten alleen overdag zullen verblijven, kent vanuit de lucht gezien de vorm van een oog, een belangrijk symbool dat onder meer op veel mozaïeken in het land voorkomt. De achterliggende gedachte van het oog is dat het een horizontale dimensie heeft, waarin studenten worden gestimuleerd oog te hebben voor elkaar, en een verticale dimensie, waarmee ze worden aangespoord om het oog op God te richten.
De gebouwen hebben geen westerse uitstraling, maar doelmatigheid staat wel voorop. De panden, waarvan het hoogste vier verdiepingen telt, zullen volgens De Pagter „zeker de aandacht trekken. Ze staan langs de ringweg van Addis Abeba. „Studenten zullen straks trots zijn dat zij op die plek les krijgen en docenten dat zij er les geven. Centraal staat het auditorium, dat de vorm heeft van een Afrikaanse hut. Het is het enige gebouw waarmee nog moet worden begonnen. Mede dankzij architect Hans Treurniet en de medewerking van Klaas de Wit, voormalig directeur van DWA energie-installatie en energieadvies in Bodegraven, is in hoge mate rekening gehouden met duurzaamheid. Zo krijgt de bibliotheek een grasdak en is in dit gebouw een speciaal ontluchtingssysteem aangebracht. Dat garandeert de juiste luchtvochtigheid in een land waarin verwarmingsapparatuur niet nodig is.

Chinezen
Het consortium heeft een vrijwilliger/deskundige in de persoon van Niek Hoffius, die permanent op de bouw aanwezig is, maar heeft de uitwerking van het ontwerp overgedragen aan Abba Architects in de Ethiopische hoofdstad. De Pagter: „Uit de aanbesteding in 2007 kwamen twee Chinese aannemers naar voren. Dat klinkt vreemd, maar dat is het niet. Heel veel Chinezen zijn de laatste jaren actief in Addis Abeba. Overigens zijn ze dat in tal van Afrikaanse landen. De dagelijkse leiding is in handen van de Chinese aannemer, voor de uitvoering maakt hij gebruik van circa 150 lokale bouwvakkers.
Om valutarisicos te spreiden, worden de Chinezen voor een deel in euros betaald. De sterke euro is in het voordeel van het bouwconsortium. „Je kunt in Ethiopië veel meer met een euro dan hier. Als je dit project in Nederland zou uitvoeren, was je ongeveer het tienvoudige kwijt.
Dat wil niet zeggen dat alles meezit. De sterke inflatie in het land - de afgelopen jaren ongeveer 10 procent - en de sterk gestegen grondstoffenprijzen speelden de bouwers van het HUC enigszins parten. „Eerst waren het de staalprijzen, nu zijn het weer de kosten van beton. Een rol speelt ook dat in Addis Abeba op dit moment veel gebouwd wordt.
Hasselman beaamt dit. „Ik was er drie jaar lang niet geweest en kende sommige delen van de stad niet meer terug. Er zijn hoofdwegen aangelegd, men is bezig met riolering en er worden veel appartementen gebouwd, ook in de omgeving van het HUC. Er gebeurt echt wat, dat is heel hoopgevend voor het land.
Hoe en in welke mate de kredietcrisis de komende tijd zijn sporen zal achterlaten op het Afrikaanse contingent, weet hij niet. Vast staat wel dat de financiële narigheid dit werelddeel niet zonder meer zal voorbijgaan. Daarnaast hebben de Ethiopiërs vooral last van de hoge voedselprijzen. „De kosten van het basisvoedsel is in enkele jaren verdrie- of zelfs verviervoudigd. Daardoor is dit voor de armsten niet meer bereikbaar en dat heeft in combinatie met het mislukken van de oogst in delen van het land tot hongersnood geleid.

Sponsors
Nog tijdens de bouw heeft het consortium zich gebogen over een aantal besparingen, omdat de kosten hoger dreigden uit te vallen dan aanvankelijk was berekend. De totale prijs van Hope University College werd geraamd op circa 60 miljoen birr maar bedraagt nu naar schatting 90 miljoen birr, inclusief de inrichting. Omgerekend in euros bijna 7 miljoen.
Ongeveer de helft van het geld ontvangt Hope Enterprises via sponsors in Engeland, 40 procent komt uit Nederland en 10 procent uit de Verenigde Staten. Hasselman: „Van het totaal is 60 miljoen birr binnen of keihard toegezegd. Het Nederlandse aandeel kwam tot nu toe vooral via sponsors uit het Business Platform en uit losse acties. Hij noemt enkele opvallende. „Zo is een groep ondernemers uit de regio Katwijk al geruime tijd heel actief. Een ander voorbeeld is een zangkoor uit Barendrecht dat cds voor dit doel verkoopt.
Voor de overige 30 miljoen birr (grofweg 2,5 miljoen euro) wordt opnieuw gezocht naar sponsors in de drie donorlanden VS, Engeland en Nederland. Het grootste deel van het nog ontbrekende bedrag is bestemd voor de aanleg van een datasysteem en de inrichting. „Dat gaat wellicht in wat kleinere porties. Ook wordt gedacht aan de mogelijkheid om gebruik te maken van tweedehands inventarissen van scholen hier uit Nederland.

Eerste studenten
Hope University College biedt in de nabije toekomst plek aan 1500 studenten. De eerste 250 kunnen, zoals het er nu uitziet, volgend najaar al aan de slag. De eerste studierichting die ontwikkeld wordt is Business Management, met een belangrijk accent op agribusiness. Ethiopië heeft een enorme behoefte aan goed opgeleide mensen juist in de landbouwsector, licht Hasselman toe. Om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen, is een apart onderwijsconsortium opgericht, met daarin onder anderen afgevaardigden van de Christelijke Agrarische Hogeschool in Dronten en de Christelijke Hogeschool Ede. „Zij doen dat om niet. Om extra capaciteit van deze scholen in te huren, zijn we van plan enkele aanvullende subsidies aan te vragen.
De school wordt Engelstalig. Een deel van de studenten is afkomstig uit de groep die financieel nu geen kans heeft om christelijk hoger onderwijs te volgen. Hasselman verwacht dat er voor de sponsoring van deze groep nieuwe initiatieven zullen worden ontplooid. Daarnaast probeert Hope Enterprises ook studenten uit midden- en hogere groepen te laten bijdragen aan de operationele kosten. „Er wordt uitgegaan van de christelijke normen en waarden, maar de school moet voor iedereen openstaan, ongeacht ras, geloof of afkomst.

HYPERLINK "http://www.woordendaad.nl" www.woordendaad.nl

www.hopeuniversitycollege.org

Ethiopië
Ethiopië is een natie van contrasten. Het uitgestrekte land in de Hoorn van Afrika heeft een prachtig landschap en een boeiende geschiedenis. Maar het is ook het land van oorlog en droogte. Het harde marxistische bewind van kolonel Mengistu in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw liet diepe sporen achter.
Ethiopië ontworstelde zich, samen met Eritrea, in 1991 aan het communistische regiem, maar verkeert nog steeds in een onstabiele situatie. De grensconflicten met Eritrea brengen geregeld veel spanningen met zich mee en Ethiopië is nog steeds een van de armste landen van de wereld: plaats 170 van de 177 op de Human Development Index.
De levensverwachting van de 79 miljoen inwoners is gemiddeld nog geen 51 jaar. Heel veel kinderen en jongeren zijn wees of halfwees, de kindersterfte is omvangrijk en aids slaat hard toe. Goed onderwijs voor de jongeren van Ethiopië is nodig. Alleen dan kunnen ze werken aan de toekomst: voor zichzelf, voor hun familie en voor hun land.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen