Voor de autoritaire dirigent is geen plaats meer

Een leraar die met pensioen ging, begon zijn dankwoord tot de bezoekers van zijn afscheidsreceptie als volgt: ,, Veertig jaar geleden besloot mijn vader dat ik onderwijzer wilde worden en daar heb ik nooit spijt van gehad..." Leiding geven in een bedrijf wordt door velen als een ideaal gezien. Vandaar dat ze proberen "vooruit" te komen. Sommigen lukt dat ook. Wat blijkt echter nogal eens het geval te zijn? Wanneer het uiteindelijke doel bereikt is, valt het minder mee dan gedacht.

Geschikt als chef?
Vooral tegenwoordig staat de leider onder druk. Zijn autoriteit, die hij vroeger bezat op grond van zijn ervaring en bekwaamheid, blijkt niet meer het gewicht in de schaal te leggen wat men zou verwachten. Er wordt van de leider kennelijk iets anders verwacht. Een goede automonteur voor wie het inwendige van uw vierwieler geen enkel geheim heeft, is op grond van die kennis nog niet de aangewezen man om chef-werkplaats te worden. Want wie zegt dat hij voldoende stress-bestendigheid bezit om onderlinge conflicten, onvrede over beloning of prestaties bij de mensen over wie hij '' de baas" is het hoofd te kunnen bieden?

Echte leiders
In de wereld van de muziek zijn de dirigenten de echte leiders. Juist tegenwoordig lijken veel musici het dirigeren te ambiëren. Neem een pianist. Als instrumentalist behoort hij tot de top. Maar na een korte podiumcarrière houdt hij het verder voor gezien. Tijdens optredens met orkesten zag hij dirigenten aan het werk en dat leek hem het einde: dirigeren! Hij begint onmiddelli k. Cjjrsus zus, cursus zo. Zijn leraren zijn enthousiast over zijn aanleg, zijn inzet en inzicht. Wat houdt hem nog tegen? Zij n eerste'' losse'' optredens zijn een succes. Maar eenmaal aangekomen op een vaste stek weet hij niet altijd op het juiste moment in te grijpen en vaak maakt hij onvoldoende onderscheid tussen hoofd- en bijzaken.

Dat niveau, meneer...
Het is haast frustrerend om te zien hoeveel jonge dirigenten ondanks hun aanwezige begaafdheid struikelen over de mensen aan wie ze leiding moeten geven. Helaas is muzikaal overwicht op zich niet meer genoeg om het jaren voor een orkest of koor vol te houden. Men "pikt" tegenwoordig minder van de leider dan vroeger. Toen werd het als heel normaal beschouwd dat "meneer Mengelberg" wel eens ontplofte en het voor hem zittende ensemble voor rotte vis uitmaakte. Onlangs interviewde ik iemand die al van voor de oorlog in het muziekvak zit. Hij vertrouwde mij toe dat dirigenten van het type Willem Mengelberg, Bruno Walter en Arturo Toscanini niet meer voorkomen.,, Dat niveau, meneer, dat hebben we gewoon niet meer in deze tijd. Zou het waar zijn, zo vraag ik me af. Zouden bovengenoemde figuren het nog wel redden in deze overgedemocratiseerde maatschappij, waarin ieder op elk moment meent te kunnen zeggen wat hij van de ander denkt. Gezag is haast een lelijk woord geworden. Als ik zie hoe sommige ouders bij hun kinderen lopen te soebatten om iets van ze gedaan te krijgen.

Gevoelig
Musici zijn doorgaans nogal gevoelig van aard. Ze kunnen niet zo best tegen kritiek, daarom bouwen ze vaak een muur van onaantastbaarheid rond zich zelf op. Helaas heeft de huidige maatschappelijke mentaliteit daar lak aan. De leiding dient zich vooral kwetsbaar op te stellen, zo heet het. Mengelberg CS. hoefden dat helemaal niet te doen. Ze werden door hun orkestleden geaccepteerd zoals ze waren, omdat ^ men van mening was dat ze I muzikaal zo veel persoonlijk' heid bezaten dat men hun menselijke zwakheden op de koop toe moest nemen. Vandaar dat zulke figuren niet meer voorkoj men. Von Karajan en misschien ook Bernstein waren de laatsen van dit type. Van de problemen die eerstgenoemde veroorzaakte bij de voor hedendaagse maatstaven nog conservatieve BerlinerPhilharmoniker, hebben de kranten vol gestaan. Wat wordt de dirigent van de toekomst? Misschien wel iemand die zegt:,, Dames en heren, wat vindt u, nemen we hier een crescendo of niet?'' 1 Ingrijpende gebeurtenissen in deze wereld roepen heel vaak vragen op die betrekking hebben op de toekomst. De belangstelling voor dit soort vragen is echter niet altijd gezond. Er komen nogal eens speculaties voor, waarbij soms met diverse bijbelse gegevens geëxperimenteerd wordt. In een driedelige serie belichten we een aantal visies op de eindtijd. Ds. Den Butter behandelt nu het millennianisme; in de volgende afleveringen zal ook de positie van Israël aan bod komen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen