Homeopathie: occulte geneeswijze?

De alternatieve geneeskunde bloeit als nooit tevoren. Veel mensen zijn teleurgesteld in de moderne, technologische geneeskunde, die weliswaar grote successen heeft geboekt, maar die niet in staat bleek aan alle verwachtingen te voldoen. Ondanks de enorme vooruitgang op medisch gebied bleven er ziekten waarvoor geen pasklaar antwoord was. Velen gingen zoeken naar andere oplossingen om bevrijd te worden van hun klachten. Zou het alternatieve medische circuit een goede aanvulling kunnen zijn op de universitaire, reguliere geneeskunde? Ook binnen de gereformeerde gezindte bestaat er ruime belangstelling voor de alternatieve geneeswijzen. Met name de homeopathie geniet een bijzonder grote populariteit. De vraag boven dit artikel kwam ik onlangs tegen in de rubriek "Opgemerkt" van het RD. In bepaalde christelijke kringen heerst namelijk de opvatting dat homeopathie, evenals bij voorbeeld magnetisme, een vorm van occultisme is. Willen we een bevredigend antwoord kunnen geven op bovengestelde vraag, dan zullen we ons moeten afvragen, wat occultisme en homeopathie eigenlijk inhouden.

Demonische machten
Letterlijk betekent het woord occult: verborgen, duister. We denken hierbij dan aan zaken die liggen op een terrein dat onze zintuiglijke wereld en onze gewone begrippen van tijd en ruimte te boven gaat. In het occultisme gaat het om verschijnselen die een bovennatuuriijk paranormaal karakter hebben. Als voorbeelden kunnen we noemen: helderziendheid, waarzeggerij, spiritisme en magie. Het volk Israël en ook de nieuwtestamentische christelijke gemeente leefden in een omgeving waar het occultisme wijd verbreid was. De Bijbel gebruikt in dit verband de term tovenarij. Uit Gods Woord wordt ons duidelijk, dat het occultisme behoort tot het terrein van demonische machten. Paranormaal begaafde genezers komen we tegen bij primitieve volken (de medicijnman, de sjamaan, de toverpriester). De geneeskunde was (en is nog steeds) bij deze volken sterk religieus getint. Onze westerse geneeskunde is gebaseerd op natuurwetenschappelijke inzichten en wetmatigheden, waarbij (pseudo)religieuze en mystieke invloeden geen rol spelen. Het verstandelijk redeneren is van doorslaggevende betekenis in ons medisch denken. De bewijsvoering geschiedt via natuurwetenschappelij ke methodieken. Op dit punt verliest iedere alternatieve geneeswijze het van de reguliere geneeskunde. Een overtuigend bewijs van de effectiviteit van alternatieve behandelmethoden is (nog) niet geleverd. Dit geldt ook voor de homeopathie. Ik wil echter met nadruk stellen, dat het ontbreken van een (natuurwetenschappelijk) bewijs niet per definitie inhoudt, dat een bepaalde behandeling niet werkt! Veel alternatieve geneeswijzen gaan uit van een geheel andere ziekteopvatting dan gebruikelijk is binnen de reguliere geneeskunde.

Ervaringsfeiten
Ook de homeopathie gaat uit van andere inzichten in het ontstaan van ziekten. Volgens deze geneeswijze moeten ziekten behandeld worden met geneesmiddelen die bij een gezond mens op de ziekte gelijkende verschijnselen veroorzaakt. Deze middelen moeten dan in een zeer sterke verdunning gegeven worden. De homeopathie berust puur op ervaringsfeiten! Niemand weet hoe de werking ervan is, hoewel er natuurlijk wel de nodige (tot nu toe onbewezen) theorieën over bestaan. De Duitse arts Hahnemann (1755-1843) is de grondlegger van de homeopathie. Hij nam vele geneesmiddelexperimenten op zichzelf en zijn familieleden en noteerde zijn bevindingen zeer nauwkeurig. Zijn inzichten in ziekte en gezondheid beschreef hij in het homeopathische standaardwerk "Organon der rationellen Heilkunde". De Nederiandse vertaling is verkrijgbaar onder de titel "Organon der geneeskunst" (VSM Alkmaar). Als je dit boek leest vallen twee dingen in het bijzonder op: 1. dat Hahneman geniale inzichten had in het ontstaan van ziekten, waarbij hij veel waarde hechtte aan alleriei ziekmakende invloeden van buitenaf, 2. dat hij de werking van de homeopathie verklaarde vanuit zijn eigen belevingswereld en levensbeschouwing, die zéker niet christelijk was, integendeel!

Disharmonie
Veel van zijn denkbeelden treffen we ook aan bij andere vormen van alternatieve geneeswijzen. Centraal staat de gedachte, dat ziekte het gevolg is van disharmonie tussen mens en kosmos en dat er sprake is van een ontregeling van de inwendige, sprituele levenskracht (dynamis). Hahnemann was dan ook van mening, dat ziekte alléén hersteld kon worden met geneesmiddelen die dynamisch inwerkten op de ontstemde levenskracht om zó de biologische harmonie te herstellen. Hij verweet de allopathische artsen van zijn tijd slechts symptomen te bestrijden, een verwijt dat niet onterecht was. De artsen deden toen vaak meer kwaad dan goed. Veel van Hahnemanns volgelingen houden zich ook nu nog strikt aan zijn inzichten en voorschriften. Dit zijn de zogenaamde klassieke homeopathen. Anderen vertalen Hahnemanns regels meer naar onze moderne tijd en proberen de homeopathie in te passen in de reguliere geneeskunde. Deze stroming wordt de klinische homeopathie genoemd.

"Slachtoffer"
Hahnemann voelde zich sterk aangetrokken tot het magnetisme en de astrologie en paste astrologische principes ook toe in zijn behandelingen. Dit hield natuurlijk verband met zijn levensbeschouwing, volgens welke de mens "slachtoffer" is van het kosmische krachtenspel. Het levenslot van de mens zou beïnvloed worden door de stand van de hemellichamen. Ook in onze tijd komen we deze gedachte steeds weer tegen, niet alleen in kranten en tijdschriften in de vorm van horoscopen, maar ook bij veel alternatieve genezers, die in hun behandelingen gebruik maken van deze zienswijze, zoals kruidendokters, natuurgeneeskundigen, iriscopisten, magnetiseurs en ook homeopaten. Paranormale gaven en astrologie worden in de Bijbel scherp afgekeurd. We zullen ons dan ook van tevoren goed moeten realiseren, hoe de levensbeschouwing is van de alternatieve therapeut, als we ons onder zijn behandeling willen stellen. Dit geldt dus ook voor homeopaten. De ene homeopaatzal in zijn behandeling eigen ideeën en filosofieën betrekken, zoals bij voorbeeld antroposofische denkbeelden over ziekte en gezondheid, die onder homeopathische artsen vaak gevonden worden, een ander zal meer op een "nuchtere", westerse manier de homeopahie toepassen en puur klachtengericht werken. Op deze laatste manier behandelen ook veel reguliere huisartsen hun patiënten met homeopathische middelen.

Ten dele
Ik zou niet graag willen beweren, dat deze laatste categorie artsen door hun werkwijze occulte machten aan hun patiënten overdragen. We moeten ervoor oppassen, dat we het onverklaarbare per definitie gaan toeschrijven aan paranormale krachten. In alle bescheidenheid moeten we telkens weer vaststellen, dat ons kennen slechts ten dele is. Laat deze constatering, juist voor wetenschappers die zich in hun werk wilen laten leiden door de Bijbel, een prikkel zijn tot verder onderzoek van Gods Schepping. Concluderend zou ik willen stellen, dat homeopathie, en ook natuurgeneeskunde en kruidentherapie, op zichzelf niet verkeerd zijn, maar dit wèl kunnen worden, als het kader, waarbinnen ze worden toegepast, niet deugt. De persoon van de genezer is belangrijker dan menigmaal gedacht wordt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen