Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De maffia en twee eikels

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De maffia en twee eikels

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In Italië heeft de maffia weer toegeslagen. Door een bomaanslag kwamen de Siciliaanse rechter Giovanni Falcone en zijn vrouw Francesca om het leven. Voor de maffia was het karwei een succes. Een van hun belangrijkste tegenstanders was uit de weg geruimd. Al met al een lugubere en angstwekkende ontwikkeling: de maffia begint in Italië de baas te worden.

Groepsdenken
Maar hoe is dit mogelijk? Hoe kan de ene mens de andere zo gewetenloos 'opruimen'? Dat is alleen mogelijk vanuit een groepsdenken. Een verheerlijking van de kenmerken, belangen en idealen van de eigen groep, waarbij alle anderen tot vijanden worden, met wie je alles mag uithalen. Dit is een diepgaand en diep ingevreten gevolg van de zondeval. Degene die niet tot je groep behoort, die anders is, wordt tot vijand. En met een vijand mag je alles uithalen. Wij zien dit in de wijze waarop de zonen van Jakob met Jozef omgaan, de farao van Egypte met Israël. En ga maar door. Zo ging Hitler om met de Joden, het communisme met het Westen, de Palestijnse bevrijdingsbeweging met de Joden en terreurorganisaties met onschuldige gijzelaars. Want wat is een automatisch gevolg van het denken in kaders van vriend en vijand? Dat een ieder die niet onze groepskenmerken vertoont geen persoon meer is met een hart en met een ziel, maar alleen een naam, een gevaar. De maffia heeft zich niet verdiept in het menselijke aspect van zijn tegenstander. Falcone was niet alleen rechter maar ook een echtgenoot, die door zijn vrouw bemind werd. Heel aangrijpend bleek dit na het ongeval. Francesca Falcone vroeg voor zij stierf nog eenmaal hoe het met haar man ging...

Eigen land
Waarom ik hierover schrijf? Omdat ik het gevoel heb dat dit alles niet incidenteel is. Het zit in de lucht. In ons land tekenen dezelfde ontwikkelingen zich af Wij hebben (nog) geen keiharde maffia. Die openbaart zich althans nog niet zo uitgesproken. Momenteel is er eerder een andere groepsontwikkeling, namelijk die van de autochtonen contra die van de allochtonen. Wat gebeurt er dan? Dan zijn Surinamers, Turken en Marokkanen geen personen meer met een eigen verantwoordelijkheid, met een eigen gezin, met een eigen ziel, met eigen gevoel en noem maar op, maar alleen onderdeel van hun groep. Een Turk heeft geen naam en geen gezicht, maar wordt alleen gezien als Turk, als een gevaar, als een vijand. Zo ontstaat er een polarisatie die rijp wordt als een puist en ten slotte openspringt. Dan krijg je toestanden als in Zuid-Afrika en zoals onlangs in de Verenigde Staten.

Eigen kerk
Maar moeten wij deze ontwikkeling alleen op die terreinen zoeken? Is hetzelfde niet aan de hand op kerkelijk erf? Of om het nog nader te specificeren: binnen de gereformeerde gezindte? Ik ben er bang voor. Er heeft een verharding plaats. Onlangs zei iemand tegen mij: „Als iemand binnen onze kring op een bepaald punt anders denkt, dan gaat het niet meer om een discussie met de Bijbel over twee standpunten, maar dan halen wij direct de persoon onderuit." Hoe komt dat? Twee aspecten wil ik even benadrukken: het eerste is dat wij meer en meer komen te staan tegenover de overmacht van de secularisatie. De enige manier om deze het hoofd te bieden is volgens sommigen alles wat en een ieder die daarnaar riekt, tot vijand te verklaren. De één verkettert de ander als een vijand van de waarheid als de kleding een ietwat ander kenmerk vertoont of wanneer men zich op zondag anders naar de kerk begeeft. Dat éne punt is genoeg om de ander af te schrijven en in hem of haar geen mens meer te zien met een ziel en een persoonlijke verantwoordelijkheid: hij of zij is een vijand van de waarheid en die moet je uitschakelen. En dat geldt zowel naar "links" als naar "rechts". Het andere aspect is de ontwikkeling dat in de plaats van de eenvoudige, vrome vaderen de ontwikkelde zonen zijn komen te staan. In plaats van de fijngevoelige en liefdevolle Godsvrees komt dan de rationele be- en veroordeling.

Broeder!
Dit vijanddenken kwam in Jezus' dagen ook veel voor. U kent de verschillende groepen wel die tegenover elkaar stonden. Het is opmerkelijk dat Christus in verschillende uitspraken hen niet iemand van een andere groep of zo noemt, maar (lees het maar eens na in de Bergrede): uw broeder! De wederpartij is de broeder, schepsel van dezelfde hemelse Vader. Wij moeten niet denken dat hoe ouder(wetser) onze traditie is, hoe beter het waarheidsgehalte. Maar we mogen er net zo min vanuit gaan dat iedereen die in onze ogen ouderwets gekleed gaat of "ouderwets" praat, alleen maar bij de traditie leeft. Het komt er niet op aan dat wij ouderwets ofbehoudend-entoch-bij-de-tijd zijn, maar dat wij levend zijn. Dat er door Gods genade bij God vandaan een levende verbinding en gemeenschap met Christus is.

Twee eikels
Ik eindig met een eenvoudig voorbeeld dat ik onlangs hoorde van een broeder uit een ander kerkverband (voor mij niet een andere groep!). Er waren twee eikels die bij onderzoek in een laboratorium genetisch helemaal identiek bleken te zijn. Ze werden allebei gepoot in grond die zo goed als dezelfde structuur vertoonde. Beide eikels ontkiemden en groeiden op tot eiken. Op een gegeven moment ging de ene eik dood. Dat was uiteraard niet direct te zien. De andere eik groeide door. Niet kaarsrecht. Hier wat krom, daar wat doorgebogen. Na een jaar of tien zegt de dode eik tegen de andere (terwijl hij zelf van binnen meer en meer begint te vermolmen): „Wij zijn de laatste jaren wat uit elkaar gegroeid. En volgens mij zit ik goed en jij fout, want ik ben nog net eender als tien jaar geleden. Zoals jij nu bent, pas jij niet meer bij mij." En Jezus sprak: „Wat ziet gij de splinter, die in het oog van uw broeder is, maar de balk, die in uw oog is, merkt gij niet?" Dan kijken we niet naar links en niet naar rechts, maar alleen naar binnen, o

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 3 juni 1992

Terdege | 72 Pagina's

De maffia en twee eikels

Bekijk de hele uitgave van woensdag 3 juni 1992

Terdege | 72 Pagina's