Deining in de Wereldraad

Het Centraal Comité

Telkens aan het begin van een nieuw jaar houdt het Centraal Comité (hoofdbestuur) van de Wereldraad van Kerken een vergadering om een terugblik te werpen op het jaar dat voorbijging en mede aan de hand daarvan het beleid voor het nieuwe jaar uit te stippelen. Ditmaal werd van 1 tot 11 januari vergaderd te Kingston, de hoofdstad van Jamaica, in het Caribische gebied. Het Centraal Comité bestaat uit 130 personen. Onder hen zijn twee Nederlanders: Dr. A. H. van den Heuvel, de secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk en mevrouw Ds. M. J. van der Veen-Schenkeveld, die de Gereformeerde Kerken vertegenwoordigt.

Tegenstellingen

Ook op deze vergadering van het Centraal Comité is weer gebleken dat de tegenstellingen binnen de Wereldraad groot zijn. De top en de basis raken hoe langer hoe verder van elkaar verwijderd. Dikwijls wordt door de leiding een beleid uitgestippeld of worden uitspraken gedaan, waarin de ledenkerken zich niet herkennen.

Was er sinds de vergadering in Nairobi enige hoop dat de stemmen van de zogenaamde „Evangelicals" weer meer zouden worden gehoord, stemmen die de orthodoxen vertrouwd in de oren klonken, dit geluid was weer helemaal afwezig op de vergadering van het Centraal Comité. Leek het er een beetje op dat de theologische bezinning weer wat prioriteit zou krijgen, thans was aller aandacht weer gericht op de verhoudingen tussen de rijke en de arme landen, op de steun aan bevrijdingsbewegingen, enz. Dit alles leidt er wel toe dat de kloof tussen blank en zwart in de Wereldraad steeds groter wordt.

Kritiek op het beleid

Juist gedurende het laatste jaar heeft de kritiek op het beleid van de Wereldraad zich steeds meer toegespitst. Aanleiding daartoe was de gift aan het Patriottisch Front in Rhodesië, die ook in ons land zoveel stof deed opwaaien. Voor het hoofdbestuur van de Geref. Bond in onze Hervormde Kerk was deze gift zelfs een motief om de Synode te adviseren de banden met de Wereldraad te verbreken. De Confessionele Vereniging wilde zo ver niet gaan, maar sprak wel haar scherpe afkeuring over een en ander uit. En vele, vele leden van onze Kerk hebben persoonlijk of gezamenlijk bij de Synode geprotesteerd tegen voortzetting van het lidmaatschap van de Wereldraad. Ook kerken in andere landen hadden grote moeite met deze gift. Sommige kerken schortten hun lidmaatschap op, andere keurden het beleid van de Wereldraad in scherpe bewoordingen af.

Men zou toch denken dat al deze kritische geluiden de leiding van de Wereldraad wat voorzichtiger zou hebben gemaakt. Maar het ziet er naar uit dat men gewoon verder gaat op de ingeslagen weg. Om het wat afgesleten beeld nog maar een keer te gebruikt; ; : de blaffende honden kunnen de verdertrekkende karavaan niet tegenhouden!

Het antwoord van Potter

De algemeen secretaris van de Wereldraad, Dr. Philip Potter, bleek in zijn openingswoord op de vergadering van het Centraal Comité niet al te zeer van zijn stuk te zijn gebracht. Hij gaf toe dat het beleid van de Wereldraad onder kritiek staat. Bovendien zijn er niet geringe financiële tekorten, vooral als gevolg van de val van de dollar. Ronduit verklaarde Potter dat de organisatie in een crisis verkeert. Die crisis vindt — nog steeds volgens Potter — mede z'n oorzaak in de steun die de Wereldraad heeft gegeven aan het Patriottisch Front in Rhodesië. Maar hij is niet van plan de kritiek op dit beleid serieus te nemen. De betreffende lidkerken denken immers nog te provincialistisch om dit wereldwijde beleid te kunnen volgen! Met name noemde hij ook de Nederlandse kerken als schoolvoorbeelden van provincialistisch denken. Wij behoren immers tot die landen die het meeste aan het racisme hebben verdiend en nog verdienen!

Omdat wij, en alle anderen die kritiek hebben op het beleid van de Wereldraad, de ogen sluiten voor de werkelijke problemen in de wereld, aldus Potter, moet de Wereldraad de grote zondebok zijn. De kerken hebben zelf boter op het hoofd en daarom steken ze de beschuldigende vinger uit naar anderen om zelf buiten schot te blijven.

Een juiste opmerking

Eén ding heeft Philip Potter in zijn antwoord op de uitgebrachte kritiek juist gezien. Hij stelde namelijk dat die kerken die toch theologisch al zoveel aan te merken hebben op de koers van de Wereldraad, nu de gift aan het Patriottisch Front aangrijpen om die kritiek te verwoorden. Men heeft nu eindelijk een stok gevonden om de hond te kunnen slaan...

Daarin heeft Potter ongetwijfeld gelijk. Het is al meerder malen betoogd: het gaat niet in de eerste plaats om die gift van 85.000 dollar. Terecht is ook op de Generale Synode van onze Kerk in november opgemerkt dat dit bedrag in het grote geheel maar een fooi is. Maar het is óók een exponent van het theologisch denken van de Wereldraad, althans van de leidinggevenden, die niet gedreven worden door het Evangelie van de verzoening door Christus, maar die woorden als „bevrijding" en „revolutie" in hun vaandel hebben geschreven. En welke inhoud dan aan die woorden wordt gegeven, daarnaar hoeven we niet eens te gissen.

Daarom was de kritiek op deze gift ook zo scherp. Niet omdat er 85.000 dollar op een verkeerde plaats en in verkeerde handen is gekomen, hoe erg dat op zichzelf ook is. Maar vooral omdat deze gift duidelijk demonstreert dat binnen de Wereldraad een theologie opgeld doet waarin de revolutie het Evangelie heeft verdrongen.

Een lastig lid?

Jarenlang is er binnen de Gereformeerde Kerken in ons land een felle discussie gevoerd over de vraag of deze Kerken zich al dan niet moesten aansluiten bij de Wereldraad. Tot op de kansels toe hebben voor-en tegenstanders van het lidmaatschap elkaar bestookt. Ds. H. Veldkamp, wiens boeken ook onder ons bekend zijn, is niet moe geworden de kerken erop te wijzen dat ze geen gemeenschap mochten hebben met de vrijzinnigen die in de Wereldraad zo rijkelijk vertegenwoordigd waren. Ik herinner me nog jaren geleden in de Geref. Kerk een Adventspreek te hebben gehoord over de laatste woorden van David (2 Sam. 23 : 1 — 7) waarin de „mannen Belials" (vers 6) model stonden voor hen die lonkten naar de Wereldraad. En zoals men doornen niet met de hand kon grijpen zonder zich te verwonden, zo kon men ook niet aan één tafel gaan zitten met mensen die fundamentele leerjtukken loochenden of onder tafel werkten. En dat was in die tijd (het begin van de zestiger jaren) nog de visie van velen in de Gereformeerde Kerken!

De tijden zijn veranderd en wij met hen! De tegenstand is geluw T d en de Gereformeerde Kerken zijn toegetreden tot de Wereldraad. Maar — en ik denk achteraf dat dit alleen maar gezegd is om de tegenstanders wat tegemoet te komen! — ze zouden een lastig lid zijn. Met andere woorden: ze zouden niet alles slikken wat hun voorgeschoteld werd. Het is dan nu wel vreemd, uitgerekend uit de mond van de vertegenwoordigster van de Gereformeerde Kerken, mevrouw Van der Veen, te horen dat zij niet zo happig is op meer inspraak van de lidkerken, want dat zou het voortreffelijke beleid van het Centraal Comité maar doorkruisen...

Zo zijn de kinderen van de Doleantie - en we stellen het niet met leedvermaak, maar met pijn vast — de kinderen van de kerk der vaderen die ze verlaten hebben, al voorbijgestreefd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen