Godsdienstwetenschap

In Europa is de bestudering van de godsdiensten pas sedert de Verlichting van de achttiende eeuw aanwezig. In onze tijd wordt het belang van deze wetenschap onderstreept. Dr. Broekhuis noemt de volgende faktoren:

- We leven steeds meer in een wereldgemeenschap.

- Godsdienst ligt diep verankerd in ieder mens.

- Grote herleving van religies als Islam, Hindoeïsme en Boeddhisme.

- Zendingswetenschap kan niet zonder godsdienstwetenschap.

De godsdienstwetenschap beschrjft de externe kant van de religie, hoe mensen de vensters openzetten naar Boven. In de theologie gaat het over God, die Zichzelf geopenbaard en in zoverre Hij zich geopenbaard heeft.

Het is duidelijk dat er spanning is tussen theologie en godsdienstwetenschap. Ze vallen niet samen, maar hebben wel raakvlakken en vullen elkaar aan.

Een piramide?

Uiteraard gaat de vraag klemmen hoe de bestudeerde godsdiensten en het christelijk geloof zich verhouden. Troeltsch (1865-1923) bedacht een soort rangorde van godsdiensten. Het grondvlak van de piramide zijn de primitieve stamreligies. Daarboven komen de wetsreligies (Jodendom, Islam). Vervolgens zijn er de verlossingsreligies, eerst het Hindoeïsme en Boeddhisme en tenslotte het Christendom. Althans... tot nu toe! Het Christendom wordt een stadium in de evolutie van de religies.

Wat is godsdienst?

Een goede definitie van "godsdienst", religie blijkt uiterst moeüijk te geven. Ieder heeft zijn eigen invalshoek van waaruit het verschijnsel "religie" wordt benaderd. Het blijkt wetenschappelijk nauwelijks uitvoerbaar om "religies" met elkaar te vergelijken. Ze zijn alle zeer variabel. Alle religies raken een facet van het onuitspreekbare, de niet te begrijpen transcendente werkelijkheid.

De godsdienst-onderzoeker komt voor de vraag te staan: wat is het wezenlijke van de religies? Welk kriterium leggen we aan?

Achtereenvolgens worden behandeld: de strukturen van de geloofsvoorstellingen van de mens, thema's uit de godsdiensten, de dynamiek der religies.

Waarheid

Onomkoombaar komt de waarheidsvraag op ons af. Hoe moet hiermee worden omgegaan? Godsdiensten vertonen evidente verschillen en hebben bepaalde waarheidsclaims. In de ontmoeting kan het eigen geloof niet buiten schot blijven.

Dr. Broekhuis zegt: "Ik meen dat we ons liefdevol moeten opstellen tegenover de vreemdeling in ons midden. Maar het is geen vorm van diskriminatie wanneer men de waarheid van de eigen religie voor de juiste houdt. Voor de christen is er maar één weg tot God, namelijk de wegjezus Christus." (pag. 89). Respekt hebben voor de ander is heus niet hetzelfde als alle overtuigingen en religies in wezen hetzelfde achten. Tolerantie uit onverschilligheid kan frustreren. Wat heeft het voor zin te praten als er geen verschil is tussen de godsdiensten?

Volgens Lessing zijn alle monotheïstische godsdiensten gelijk. Maak u bemind bij God en mensen. Laat een jood zijn joodse religies volgen, de moslim de Islam, de christen het Christendom. Staak dat geredetwist.

John Hick meent dat niet Jezus Christus maar God in het middelpunt moet staan. Buiten God geen zaligheid. De éne God openbaart Zich in vele vormen, die sociaal-kultureel bepaald zijn. Prof. Verkuyl wijst terecht op het ontbreken van Christus.

Bijbel en religie

In het laatste hoofdstuk wordt het spannend. Er zijn lichtplekken van God buiten de godsdienst van Israël te ontdekken. Wat betekenen deze? Het zijn als het ware vensters, die het Oude Testament inbouwt, om ons een blik te geven in de ruimte van de geschiedenis der volkeren. De sporen van God zijn in die hirstorie te zien. Er is een uitbreiding van heil tot sommige mensen buiten Israël. (In de Bijbel o.a. Melchizedek, Abimelech, Jethro). Oude teksten uit Egypte en Babyion spreken over de ene God die universele heerschappij heeft over heel de aarde. Er zijn signalen van God in het menselijk bestaan. We moeten de religie leggen onder de lamp van het Woord. Dat God bezig is met mensen, dat Gods aanraking werkzaam is, dat moet in het licht van de Bijbel aanvaard worden. Maar dat houdt niet in dat alle religies een openbaringskarakter hebben. De niet-christelijke religies hebben de Openbaring Gods aan mensen op een verkeerde manier verwerkt. Ze kunnen niet dienen als voorportaal van het Evangelie.

Een boeiend boek, waarin zeer aktuele zaken aan de orde komen. Geloofsvoorstellingen, thema's, ontstaan en groei van de godsdiensten worden ons gepresenteerd op een heldere wijze. Voor velen zal dit boek een waardevolle hulp zijn bij de studie.

Tevens maken de struktuur en manier van schrijven het boek goed toegankelijk voor een breed publiek.

N.a.v. Oriëntatie in de godsdienstwetenschap; Auteur: r J. Broekhuis; Uitgever: oekencentrum Zoetermeer; Prijs: 24, 50; Omvang:127 pag.; ISBN:90.239.0082.0. B.V.,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen