Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Uit Slavonië.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Uit Slavonië.

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Van Slavonië zullen de geëerde lezers weinig gehoord en gelezen hebben. En evenwel, niet slechts in den tijd der Romeinen speelde dit kleine land eene rol, maar ook in de eeuw der reformatie. Op de kaarten der Oude wereld kwam het voor als een deel van Pannonia Inferior; de meest bekende steden waren: Mursa (Essek), Cibalae (Vinkovce, geboorteplaats van Keizer Yalens), Aeunum (Peterwardein), Sirmium (Mitrovic) en andere. In de eeuw der reformatie arbeidde hier Michael Sztaray, een der werkzaamste hervormers van Hongarije. Zijn arbeid werd dermate door den Heere gezegend, dat beneden en boven de Drau 120 Gereformeerde gemeenten ontstonden, welke gedurende kgeruimen tijd een eigen Superintendentschap uitmaakten. Opmerkelijk is de wijze, waarop hij de „nieuwe" leer verkondigde. De tonen zijner viool, op welke hij psalmen en liederen speelde en met zjjn gezang begeleidde, lokten de toehoorders tot hem. Zoowel de Hongaren, als de Slaven, waren van oudsher beminnaars van zang en muziek. Deze voorliefde des volks voor het gezang maakte lnj zich ten nutte en baande daardoor den weg tot de harten voor de zuivere en reine prediking des Woords.
Tijdens de invallen der Turken en de vervolgingen van de zijde der Roomsche Kerk gingen de meeste gemeenten te gronde. Yan de 120 Gereformeerde gemeenten is slechts een klein overblijfsel behouden gebleven. In Slavonië zijn slechts 5 Gereformeerde moedergemeenten uit dien tijd overig en wel vier mot de Hongaarsche, eene met de Slavische (Croatische) taal. Lutherscho gemeenten waren hier niet.
Sedert het vierde eener eeuw zijn zeer velen uit Hongarije naar Slavonië getrokken. Terwijl de landverhuizers uit het noordelijk deel van Hongarjje gewoonlijk de richting naar Amerika inslaan, trekken die van Middel- en Zuid-Hongarije meestal naar Slavonië en Bosnië. Hongaren en Duitschers, Gereformeerden, Lutherschen en Roomschen stroomen deze streken binnen. Duurt het nog eenige tientallen jaren zoo voort, zoo zou het licht kunnen gebeuren, dat wij, Gereformeerden, ons oude erf in Slavonië weder terugbekwamen.
De landverhuizers geven, wel is waar, verschillende beweegredenen op, waarom zij hunnen geboortegrond verlieten; maar het komt alles hierop neer, dat zij zich in het stoffelijke willen verbeteren. Het meerendeel der landverhuizers behoort tot de armste volksklasse, die meestal in hunne voornemen» schipbreuk geleden hebben. In ijver en geschiktheid overtreffen zij de oude bewoners, die daarom overal terugwijken.
In mijne woonplaats (Neu-Banovce) zette zich de eerste Duitscher in het jaar 1861 neder; het dorp behoorde aan het Servische volk. Thans maken de Duitschers twee derden der bevolking uit. Zooals hier ging het overal, waar Duitschers of Hongaren zich vestigden.
De opmerkzaamheid van ons gereformeerd kerkbestuur richtte zich al spoedig op deze landverhuizers. Reeds in de jaren tusschen 1860 en "70 vestigde de gereformeerde Superintendenz [ongeveer ons Provinciaal Kerkbestuur] aan den Donau een station met een reizend prediker beneden Peterwardein in Beska Maar het gebied, dat den reizenden predikant aangewezen werd, was zoo groot, dat het hem onmogelijk wa» om al die kleine kudden op te zoeken De middelen, om meer zulke stations te vestigen, waren niet voorhanden. In eenen hoogst treurigen toestand verkeerden hier de verstrooide Protestanten. Waar ongeveer 20 tot 30 gezinnen op eeneplaats waren, behielpen zij zich gewoonlijk met eenen zoogenaamden noodleeraar (eenen handwerksman of boei'), dien zij dan naar hun vermogen bezoldigden. Doch hoevelen konden zich zelfs op deze wijze nog niet eens helpen, als slechts 10' tot 15 gezinnen samen woonden en ook die in de grootste nooddruftigheid verkeerden. Die werden of eene buit voor de Roomsche of de Grieksch-Oostersche Kerk, of wel zij verkwijnden op andere wijze. Met de ouderen van dagen ging het nog. Doch met de jeugd, die hier opwies, stond het jammerlijk geschapen. Ik trof jonge lieden aan van gereformeerde geboorte, die nog nooit eene gereformeerde school of kerk, eenen onderwijzer of predikant gezien hadden! En dat wel afstammelingen van uit hun land getogene Paltsers! Het viel hun moeilijk hunne moedertaal te spreken, 't Is waar, zij droegen zelve de schuld van hunne ellende; in plaats van zich in hun vaderland voor den Heere te verootmoedigen , vluchtten zij voor Hem. Maar hen nu geheel aan zichzelven over te laten, ware toch wellicht ook niet goed geweest. Voor velen is het heilzaam gebleken, dat zij uit het eene vat in het andere zijn overgestort geworden. De ellende heeft vele harde harten week gemaakt en vermurwd. Zij zijn weder ontvankelijk voor het Woord, meer dan hunne stamen geloofsgenooten in Hongarije. En daar zij zoo sterk in aantal toenamen, trokken zij telkens weder de aandacht van het bestuur der kerk.
De Synode, die ten jare 1881 in Debreczin samenkwamr hield zich ook met deze aangelegenheid bezig. Yan het fonds, dat gesticht werd, zou jaarlijks een gedeelte gebruikt worden T om de verstrooid-levende Gereformeerden in de Kroonlanden van Hongarije, voorts in Moldavië en Rumenië kerkelijk te verzorgen, om, zooals de Synode zich uitdrukte, „de duizenden onder vreemde volkeren en kerken voor onze kerk te behouden." In onze Superintendenz heeft deze zaak eenen warmen voorstander verkregen in den bisschop Carl Szasz, die, sedert hij zijn ambt bekleed heeft, drie stations voor reizende predikanten lieeft gevestigd. Derhalve telt ons gebied nu vier zoodanige standplaatsen; drie daarvan in Slavonië. De stations zijn: Beska, Neu-Banovce, Seliste. Twee der reizende predikanten zijn tevens schoolonderwijzers, dewijl hun kerspel niet zoo groot i s ; de beide andere zijn alleen predikanten, dien natuurlijk liet godsdienstig onderwijs der jeugd mede is toebetrouwd.
Eeu volgend maal — zoo God wil — nadere mededeelingen over het leven der Slavonische Gereformeerden en over de instelling van het reizend-predikantschap.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 22 april 1888

Amsterdamsch Zondagsblad | 8 Pagina's

Uit Slavonië.

Bekijk de hele uitgave van zondag 22 april 1888

Amsterdamsch Zondagsblad | 8 Pagina's