Correspondentie

Slavonië. — Geachte Redactie! Terwijl ik den draad der Correspondentie uit Slavonië met uw goedvinden in dit jaar weer opvat, wensch ik u allereerst toe, dat de Heere uw Blad aan al de lezers ook in dit jaar zegene, opdat gij door de getuigenissen der gemeenschap van uwe lezers en door hunne gebeden gesterkt, moedig moogt voortgaan ook in schrift te getuigen van onze groote goddeloosheid eenerzijds, maar anderzijds — wij danken God door Jesus Christus onzen Heere! — van de groote zondaarsliefde Gods, yan de genade onzes j eenigen Heilands.
Veel vermeldenswaardigs betreffende de gezamenlijke Hongaarsclie Gereformeerde Kerk uit de laatste maanden kan ik niet mededeelen. De beide Protestantsche Kerken bereiden zich voor de Synode, die het volgende jaar in de hoofdstad Budapest zal gehouden worden. Het denkbeeld, dat beide Protestansche Kerken, gelijk als vóór 100 jaren in 1791, zich te Budapest tot eene Synode vergaderen mogen, heeft ook in de Luthersche Kerk weerklank gevonden. Honderd jaren geleden waren de Gereformeerden in Ofen of Buda, de Lutherschen in Pest vergaderd. Gaat het nu door, dan houden de Lutherschen sedert dat tijdstip hunne eerste, wij onze tweede Synode. De toongevende kringen denken bij de regeering resp. wetgevende macht meer te kunnen verkrijgen, als de beide Kerken gemeenschappelijk hare rechten voorstaan. Dienovereenkomstig moeten de beide gelijktijdige Synoden, ter zelfder plaatse gehouden, elkander op de hoogte houden van de meer belangrijke, op beide betrekking hebbende besluiten. Van vereeniging (Union) spreekt niemand. De nationale tegenstellingen zijn te scherp. Maar ook buitendien is de .verhouding tusschen de twee Kerken niet bijzonder goed. Ofschoon ook het rationalisme en het ongeloof in de Luthersche Kerk niet in dezelfde mate verwoestend opgetreden zijn als in de Gereformeerde Kerk, zoo is het daar toch ook treurig gesteld. Nochtans in geene enkele Kerk van Hongarije is de proselietenmakerij zoo zeer in zwang als in de Luthersche, naast die der Socinianen. Dat men de Socinianen uit de letterkundige vereeniging weerde, is niet zoo zeer uit den afkeer bij de Gereformeerden van de Sociniaansche kerkleer te verklaren, als we! uit de omstandigheid, dat de Socinianen er zoo op uit zijn om proselieten te maken. Dat is mede de reden, waarom Gereformeerden en Lutherschen zoo tegenover elkaar staan. Inzonderheid aan de Gereformeerden, die Duitsch spreken, hebben de Lutherschen hunne kunst beproefd. Ik moet er bij voegen: niet zonder gevolg. Van de twee millioen Gereformeerden in Hongarije zijn slechts 25000 Duitschers; de overigen zijn Magyaren; in Slavonië is nog eene kleine Gereformeerde Gemeente Servisch. En die Duitsche Gereformeerden wonen zeer verspreid. Zooveel te meer Lutherschen, die Duitsch spreken, zijn er, en dezen hadden dit boven de gereformeerde Duitschers steeds voor, dat zij altijd predikanten krijgen konden, die hunne taal goed verstonden, terwijl daarentegen de gereformeerde Duitschers, wegens hun geringer aantal, dikwijls ook zulke predikanten kiezen moesten, die hunne taal pas in hunne Gemeente hebben aangeleerd. Die omstandigheid maakten de Luthersche predikanten zich zeer ten nutte. In de middelen, om de Gereformeerden te lokken en dan bij zich te houden, waren deze predikanten in het geheel niet keurig. Te Neudorf bij Vinkovce waren zes gereformeerde gezinnen, die zich bij de Gereformeerde diaspora-gemeente aansloten. Door de bedreiging, dat geen Gereformeerde zijne dooden op het Luthersche kerkhof mocht laten begraven , wanneer zij zich niet van de Gereformeerde diaspora-gemeente losmaakten, bracht de Luthersche predikant het zoover, dat niet de zes gezinnen weder teruggingen , maar dat het hun zelfs aan den moed ontbreekt om de prediking in Vinkovce, als ik die houd, bij te wonen. Reeds vroeger heb ik gemeld, dat deze Luthersche predikant zich zoover vergeten heeft, dat hij zelfs met de Roomsche pastoors te Yinkovce alles bij het burgerlijk gezag in het werk gesteld heeft, dat mij het prediken te Vinkovce verboden zou worden, hetwelk hun nochtans de Heere niet heeft laten gelukken. Uit Alt-Jankovce sloten zich verleden jaar 22 gereformeerde gezinnen bij de Gereformeerde diaspora-gemeente aan; deze gezinnen hebben zich met 30 Luthersche gezinnen tot het bouwen van een bedehuis en eene school vereenigd. Daar de Gereformeerden in de minderheid waren, hebben zij in het benoemen van een Lutherschen onderwijzer toegestemd, die echter de kinderen der Gereforméerden naar den Gereformeeruen Catechismus onderrichten moest. Tot in het vorige jaar gebeurde dat. Toen de Luthersche predikant, onder wiens ressort Alt-Jankovce behoort, vernam, dat de Gereformeerden zich bij Neu-Banovce aangesloten hadden, zeide hij niet slechts den Gereformeerden de gemeenschap op, maar bewoog zijne gemeenteleden, om kortweg den Gereformeerden hun verzoek te weigeren, dat ik om de zes of acht weken eens in het bedehuis zou mogen prediken. Ook mag voortaan de Gereformeerde Catechismus niet geleerd worden. Aan de tusschenkomst van eenen Gereformeerden ouderling hebben de Jankovcers het te danken, dat hun het bouwterrein door den Graaf in Vukovar geschonken werd; dezelfde ouderling gaf uit eigen middelen meer tot de bouwkosten, dan de andere Gemeenteleden samen; hij alleen heeft eene klok gekocht, — en nu is het zoover gekomen, dat geen Gereformeerde den drempel van het bedehuis overschrijden mag, tenzij hij Luthersch worde! Zonder eenig wantrouwen verklaarden de Gereformeerden zich bereid om met de Lutherschen te bouwen, hebben het zelfs niet noodig geacht nauwkeurig vast te stellen, wat hun, wat den Lutherschen van het gebouw zou toekomen, zoo het tot scheiding kwam. Slechts twee gereformeerde gemeenteleden wilden niet zonder overeenkomst of contract hunne medewerking verleenen. Deze twee weigerachtigen werden door de burgerlijke overheid gedwongen; zij moesten betalen en arbeiders tot den bouw stellen. Op ons bezwaarschrift, waarin wij ons beklaagden, antwoordde de overheid, dat zij in dezen niet bevoegd was te oordeelen. Hoe zwaar het den Gereformeerden ook valt, zij moeten van voren aan beginnen. Yan 22 gezinnen moeten de kinderen zonder school en onderwijs zijn, totdat zij weder eene school stichten kunnen. Yan de 76 schoolplichtige kinderen der Jankovcer Gereformeerden kon ik er maar 2 in mijne woonplaats onder dak brengen; de overigen bezoeken in het geheel geene school; slechts als ik tot hen kom, worden zij onderricht.
Met de inrichting ter opname van kinderen van buiten (Fremdkinderasyl) zal het, zoo de Heere in Zijne genade verder helpt, voor het volgende schooljaar 1890/91 beter gaan. Er ontbreekt niet zooveel meer, dat wij in den herfst niet een huis zouden kunnen koopen. Eene kleine boerenwoning, niet ver van ons bede- en schoolhuis is te koop. Daarop heb ik mijne aandacht gevestigd. Tegenwoordig zijn er 10 kinderen van buiten in onze Gemeente.
Ik wil mijnen brief eindigen met de mededeeling dat te Debreczin, de grootste gereformeerde Gemeente van Hongarije, de vierde kerk is gebouwd geworden. De Gemeente telt 40218 zielen en heeft zes predikanten met vijf hulppredikers.
Neu-Banovce, 30 Januari 1890.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen