Dictaten dogmatiek. Locus de Providentia, Peccato, Foedere, Christo - pagina 101

§

De

4.

mensch op

Providentia relata ad creationem rationalem.

gegeven oogenblik

elk

uit

\6\

twee mogelijkheden het eene doen

kan en het andere ongedaan laten (libertas indijferentiae)

Naar die op-

.

vatting toch zou er noch in God, noch in Christus, noch in de goede

engelen, noch in de gezaligden van een vrijen wil sprake kunnen zijn,

overmits

het

zich

vrijheid

onmogelijk

is,

dan

anders

wezen van den

eigenlijke

dat

in

deze subjecten de zedelijke

alle

naar het absoluut goede zou keeren.

Het

men, wat men

vrijen wil bestaat hierin, dat

doet wetende en willende doet (liibentia rationalis) en alzoo zichzelve,

ook met een bewustheid, die

het

zij

willende

het

van

subject

graad verschillen kan,

in

De

daad maakt.

zijn

actie an sich

tot

wordt

alzoo

altoos gewerkt door den Infliixiis Dei, nooit door den mensch,

maar

het zedelijke stempel van

niet

goed

of

kwaad wordt

op gedrukt,

er

door den Influxus maar eerst door het willende subject

in

de causa

Eerst door zijn wilskeuze maakt de mensch, dat de op zichzelf

secunda.

kleurlooze en neutrale actie het karakter van een zedelijke daad erlangt.

Het moederdier doet, door instinct genoodzaakt, hetzelfde, somsmeer

dan een moeder, en toch

is,

wat de klokhen voor haar kiekens doet,

geen zedelijke daad en kan alleen de daad der menschel. moeder een zedelijk karakter dragen en draagt ze dat karakter te meer,

minder vrucht van het

En mensch is.

niet

meer vrucht van bewuste wilskeuze

instinct en

de tweede plaats dient

in

in het

oog gehouden, dat de

van zelfs

in

zijn aanleg, zijn natuur,

Al wat

ook bewerkt

zij,

hij

wil,

alleen, die te

als

blijft

voor

zijn

daad

karakter; deels

zijn zedelijke vrijheid niets zijn wil,

hoe die

verantwoordelijkheid, overmits tot uiting

het subject, dat gelooft,

deze gelooft, gelooft

Hiermede op één

lijn

staat

en de gebeurlijke dingen.

niet

eigen

kwam.

AI

is

het

God

door Zijn invloed den wil van den zondaar kan overbuigen

gelooven,

mensch en

aan

wil, doet

op een gegeven oogenblik met

alleen in dat willen zijn zedelijke

hun

zijn

zijn

medemenschen; deels van de engelen (en duivelen); en deels van de bruta creatio, maar bovenal van God. Of hij nu iets onder

af of toe.

om

zijn verleden,

maar

is,

persoonlijkheid en

zijn

zonder invloeden van buiten

of

zijn

zoodat de wil invloeden ondergaat, deels van

zijn niet-ik,

persoon

wil in den

een onafhankelijk, atomistisch werkende balans

een vermogen, dat organisch samenhangt met

met

naarmate ze

hij

is

toch niet God, maar de

krachtens eigen zedelijke wilskeuze.

de onderscheiding tusschen de noodzakelijke In zich zelf zijn alle

dingen noodzakelijk, wat

maar kxt' r,uöic zijn ze gebeurlijk of toevallig, indien onze bewuste wil er zich op richtte, naar ze ons voorkwamen

zijn betreft

;

buiten onzen toeleg.

Als twee personen

in

tegenovergestelde richting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen