Antirevolutionaire Staatkunde - pagina 635

627

NEO-CALVINISTISCH.

daante en zich steeds opnieuw aanpast aan de nieuwgeboren toestan-

De

den.

clausule,

men meest

die

de

clausuia

rebus

sic

stantibus

moge in het civiele recht, ook al komt ze zelfs daarin nog soms aan de orde, meest zijn opgegeven, toch behield ze in het volkenrecht nog steeds haar hooge beduidenis. Stilstand is er niet. noemde,

De

en

staat

om

dingen

der

gesteldheid

ons

heen

ondergaat

be-

stendig wijziging, niet wat het wezen, maar wel wat de uitingsvormen dit. Aan het Kerworden thans andere eischen gesteld dan in de dagen der Apostelen. En dit niet alleen, maar de consequentiën, die uit een nieuw-opkomend beginsel volgen, worden in den regel volstrekt niet

Zelfs van de Christelijke religie geldt

aanbelangt.

leven

kelijk

door den eersten pleitbezorger van

geheel

dit

beginsel doorzien.

Hij

En zoo is het ook op staatkundig terrein. Ook hier heeft bijna nimmer de stichter van een nieuwe politieke school de draagwijdte poot.

hem bewoog.

doorzien van het motief dat

het tooneel werkt het beginsel, dat

sequentiën

gedachte

leidende

die

besloten

dreef,

de

lag.

in

Voeg daar nu

de bij,

die sinds zijn optreden verliepen, geheel

heeft ondergaan, dat er thans

op een geheel ander stramien

moet geborduurd worden, en het kan

destijds

„issus

hem

con-

Calvijn

ook van het staatkundig leven zoo ingrijpende veran-

gesteldheid

deringen

dan

zijn

het Calvinisme kon dit niet anders.

eeuwen

dat in de bijna drie

de

bij

noch geheel doorzien, noch tenvolle uitgewerkt, wat

heeft

zelf

Ook

uit.

Eerst na zijn aftreden van

voorstond, meest zelf

hij

Calvin"

Calvijn bewogen,

moeten

in juister

niet

anders of de

meer dan één opzicht de motieven

in

consequentie doorzien en

bij

die

wijziging van

toestanden geheel anders toepassen. Reeds op zichzelf kon, wat een kleine stadsrepubliek

als

Genève

aanschouwen

te

machtige Staten niet afperken. ge

drukt

alzoo

was

petrefact

beginsel;

veerkrachtig

kundig

;

en

leeft,

leven

wijs

anders

uit

dien

dan

hoofde

ook voor onzen

scheppen moet. standpunt,

het kader voor de

Door van Neo-Calvinisme

uit,

dat

dit tijd

spreken,

te

ook het Calvinisme geen

dat het Calvinisme de pleitbezorger dat

Antirevolutionaire

kon de

niet

gaf,

was van een levend 't nog altoos

Calvinisme, wijl

een eigen vorm voor het staat-

Het gevaar lag voor de hand, dat het

waarop we ons

Duitsche staatkunde over

te

nemen

;

plaatsen, ons verleiden iets

wat noodzakelijker-

ons in de Conservatieve bedding zou gestuurd hebben

het Calvinisme integendeel de roeping heeft ontvangen

om

;

en daar

èn stilstand

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen