DE RUST KEERT WEER IN TORADJALAND!

Waren de berichten over de onlusten in en rondom Makale aanvankelijk schaars en vaag, omdat men door de zeer slechte postverbinding geen brieven kon verzenden en men over de werkelijke situatie niet durfde en mocht schrijven, de laatste brieven laten aan duide-

lijkheid niets te wensen over; vooral, dank zij het feit, dat er voorlopig een einde gekomen is aan de spanning, waarin het Toradjavolk, in de eerste plaats dat uit Makale maar ook de bewoners van Rante-Pao en vele andere plaatsen maanden lang hebben verkeerd. Zakelijk en nuchter, zoals hij dat gewoon is, brengt dhr Schroten, pas terug in Toradjaland ons verslag uit over de ontwikkeling der noodtoestand:

„Toen ik de volgende morgen de laatste 18 km dacht af te leggen (van Makale naar Rante Pao) merkte ik, dat op bevel van kapitein Andi Sose x) alle wagens van het convooi ontladen moesten worden, om stenen aan te voeren voor het fimdament van een moskee in de vijver van Makale. Nota Bene in het centrum. Ook Christenen werden gedwongen om mee te bouwen. Deze jonge man van even over de 20 jaar die pas het vorige jaar met zijn bataljon guerrilla's in het officiele leger is opgenomen en die het commando had over Tanah Toradja, dus Rante Pao en omgeving, Makale en omgeving alsmede bij Kalossi, gedroeg zich hier steeds meer als een despoot. Driemaal in het laatste cursusjaar liet hij een pasar-malam houden. De baten waren voor hem en zijn vrienden, naar ik hoor. Steeds brutaler werd hij en hij moet heel wat moorden op zijn geweten hebben.

Een deel van zijn manschappen bestond uit Toradja's (Christenen voor een groot deel)? Deze dulden ten laatste zo'n kneveling niet meer en juist een week na mijn aankomst hier barstte de bom. Dat was net met de opening van de derde pasar-malam. Al spoedig bleek, dat de aanvallers zo sterk waren dat Andi Sose zijn mannen in Makale moest concentreren. Daardoor moest hij het bevel over Rante Pao overdragen aan een andere legergroep, een bataljon Javanen. De pasar-malam die, naar verluidde wel 14 dagen kon duren, verzandde na 2—3 dagen. (Een pasar-malam is een feest, waarop de scholieren hun leer-en sportprestatie's vertonen, waar verschillende bevolkingsgroepen iets uit hun werk laten zien met diverse stands. Op deze pasar-malam zou ook gedobbeld worden en daar zijn veel liefhebbers voor, alsmede voor hanengevechten met weddenschappen.

De hele opzet was ook door deze pasar-malam de bevolking de zak leeg te kloppen. En de scholieren moesten meedoen. Wie had het hart thuis te blijven? Een poos geleden had de despoot een receptie gehouden en vele genodigden verschenen niet. Zelfs die heeft hij gedwongen aan de moskee mee te werken. Men zag hier een algemene Christenverdrukking in het verschiet. Die is immers al zo lang aan de gang in de omgeving van Paloppo? Zoals vroeger de Boeginezen slaventochten hielden, vreesde men nieuwe vervolgingen. Geen wonder dat de geesten bereid waren verzet te bieden. Er waren enkelen die de kat de bel durfden aanbinden. Een deel der bevolking van Makale is tijdens de gevechten aldaar naar Rante-Pao geëvacueerd. Andi-Sose kreeg het zo benauwd, dat hij overplaatsing vroeg en kreeg. Dit is maar voorlopig. Men is hem hier dan vast kwijt en op een andere plaats zal hij niet dadelijk weer zo durven beginnen.

Bovendien zal hij zich nog over zijn wandaden hebben te verantwoorden, waarover klachten ingediend zijn. 't Zou goed zijn dat ze hem opborgen voor hij nog eens de bossen intrekt. Gisteren is hij vertrokken uit Makale naar Sengkang. Ook in Makale heeft hij nu de macht overgedragen aan het Javaanse bataljon alhier. Tot dusver is het hier in* Rante-Pao gelukkig vrij rustig gebleven en is hier zo goed als niet geschoten. In en bij Makale zijn doden gevallen, ook een paar burgers. Toen zijn de meesten, die wilden naar Rante-Pao uitgeweken. Bij een aanval op een convooi van de tyran sneuvelden 16 man. Geen wonder, dat Dr. Goslinga schrijft: We kunnen niet anders zeggen, dat dat de Heere alles boven bidden en denken welgemaakt heeft. Iedereen voelt zich opgelucht en overal zie je blijde gezichten. Ons hospitaal, zo vervolgt Dr. Goslinga, ligt nog wel vol gewonden, van beide partijen en we hebben het wel erg druk gehad, maar de moeite en zorgen zijn nu toch beloond. De banden, die er reeds gelegd waren tussen ons en de Toradja's zijn nauwer aangehaald en we hopen allen dat ook onze broeders in het Palopose eindelijk eens van onder de druk der guerilla's vandaan zullen komen!

Veel behoeft hier niet meer aan toegevoegd te worden. Ik geloof echter, dat naast dank aan God, die de druk verlicht heeft, een woord van dank op zijn plaats is aan het adres van het Javaanse bataljon 422, dat gelegerd te Rante-Pao niet alleen daar orde en rust heeft gehandhaafd en ons volk daar voorbeeldig heeft beschermd maar tevens de verdrukten uit Makale ter hulp is gesneld. Met een onzer briefschrijvers spreek ik de wens uit, dat er maar vele van zulke ordelievende militairen in Toradjaland gevormd mogen worden tot heil der bevolking. Dit alles neemt niet

weg, dat menig Toradja zo goed als Hollander in Rante Pao en Makale het moet erkennen ook nu weer: Het is goed voor mjj verdrukt te zijn geweest!

x) Andi Sose behoorde bij de guerilla's, die 17 Aug. 1951 de bossen weer introkken en maanden achtereen ook toen het land onveilig maakten door roof-en strooptochten. In April 1952 gaf hij met vele andere guerilla's gehoor aan de oproep van de regering zich weer bij het officiële leger te voegen.

Van regeringswege heeft men toen getracht er een ordelijk leger van te vormen. Maar daar er naast een klein getal goedwillende militairen zeer vele avonturiers, guerilla's in hart en nieren waren is het geen wonder, dat lieden als Andi Sose en de zijnen het volk, dat zij beschermen moesten begonnen te terroriseren en te knevelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen