Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Gods Woord in de taal van de Pokot

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Gods Woord in de taal van de Pokot

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Enkele maanden geleden werd een begin gemaakt met de vertaling van bet Nieuwe Testament in de Pokot-taal. Dit project dat uitgevoerd wordt onder auspiciën van de Wereldbond van Bijbelgenootschappen — waar zowel het Nederlands Bijbelgenootschap ids het Bijbelgenootschap van Kenya in vertegenwoordigd zijn — wordt mede gesubsidieerd door kerken en zendingsinstanties w.o. de GZB. De schrijver van dit artikel is als vertaalconsulent van de Wereldbond in Kenya en Tanzania coördinator van dit project. In deze en volgende uitgaven van 'Alle den Volcke' wil hij trachten uiteen te zetten wat het bijbelvertaalwerk omvat en met welke problemen de vertalers geconfronteerd worden, in dc hoop dat u zich hierdoor nauwer betrokken zult weten bij het werk van de bijbelvertaling ten dienste van de evangelieverkondiging in Oost-Afrika. Niet in de laatste plaats hopen we dat u dit werk in uw voorheden zult blijven gedenken.

De geschiedenis van de bijbelvertaling in Oost-Afrika begon eigenlijk pas in de loop van de vorige eeuw, toen de eerste zendelingen uit het westen vanuit de kuststrook de binnenlanden introkken. Ze wisten zich geroepen de Goede Boodschap van Gods genade in Jezus Christus te verkondigen aan alle stammen en volken, elk met hun eigen taal. Om met de mensen in kontakt te kunnen treden was het noodzakelijk de talen te leren spreken en - wat minstens zo belangrijk was - ze op schrift te stellen, aangezien hun beleid er van meet af aan op gericht was de Bijbel te vertalen en zodoende de Boodschap voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken. Uiteraard duurde het jaren voordat men in staat was - met behulp van taalhelpcrs of informanten - de Bijbel of een gedeelte ervan te vertalen. Voor het zover was had men dikwijls al gewerkt aan het opstellen van een grammatica en woordenboek van de taal waarin men wilde gaan vertalen. Op deze wijze ontstonden de eerste vertalingen van het Nieuwe Testament en later de gehele Bijbel in talen van Kenya, zoals Swahili. Gikuyu, Kamba, Luo, Meru, Ragoli, Nandi etc. In andere taalgebieden kwam men aanvankelijk niet verder dan het Nieuwe Testament, met als gevolg dat de Taita, Giryama, Maasai en andere stammen tot op heden geen volledige Bijbel hebben. In een aantal andere talen weTd slechts een enkel boek vertaald*). Deze vertalingen van de hand van zendingsarbeiders hebben enorm veel betekend voor de eerste christenen, ondanks het feit dat verschillende van deze vertalingen - soms ernstige - tekortkomingen hadden. Zendingsarbeiders - zelfs zij die tientallen jaren temidden van mensen van een bepaalde stam hadden gewoond en gewerkt - die de plaatselijke taal tot op zekere hoogte beheersten, bleven toch vaak vreemdelingen, in die zin dat zij voor de Afrikaanse moedertaalsprekers natuurlijke uitdrukkingen en zegswijzen niet kenden of verkeerd gebruikten. Dit is begrijpelijk; een ieder die een voor hem vreemde taal heeft bestudeerd weet hoe lang het duurt

*) Voor een overzicht van de taalkundige situatie in Kenya verwijzen wij u naar het boekje 'Kenia van A tot Z' uitgave GZB.

voor men het idioom van die taal tot op zekere hoogte beheerst.

Een andere handicap was dat de informanten, aan wie de zendingsarbeidersvertalers begrippen als "gerechtigheid', 'verbond' e.a. voorlegden, lang niet altijd een juist beeld kregen van de inhoud van deze begrippen als gevolg van communicatieproblemen tussen hen en de zendingsarbeiders, zodat er soms woorden en uitdrukkingen gekozen werden waarvan we nu weten dat ze minder geschikt, ontoereikend, of zelfs volledig onjuist zijn.

Het spreekt vanzelf dat men toen op deze wijze te werk ging, aangezien er geen opgeleide Afrikanen waren die zelf de Bijbel in hun eigen taal konden vertalen. Niettemin heeft dc Heilige Geest ook van dit soms gebrekkige mensenwerk gebruik willen maken cn zijn cr overal gemeenten van dc Here Jezus Christus ontstaan en opgebouwd.

Dit wil uiteraard niet zeggen dat we ons weinig zorgen behoeven te maken over de kwaliteit van een vertaling, integendeel. Het Woord van God dient nauwgezet vertaald te worden, zodat met name dc inhoud van de oorspronkelijke Boodschap duidelijk overkomt. Dit is een zaak die nooit serieus genoeg genomen kan worden.

Aan de andere kant moeten we proberen een vertaling te produceren, die men als natuurlijk cn begrijpelijk ervaart, zodat men de reactie van het stamhoofd kan begrijpen die, toen hij voor het eerst een exemplaar van de Bijbel onder ogen kreeg, opmerkte:

‘Ik wist niet dat God ook onze taal spreekt'. Het zal duidelijk zijn dat we - om tot verantwoorde cn natuurlijke vertalingen te komen - gebruik moeten maken van moedertaalsprekers, mensen die in hun eigen taal kunnen vertalen. Aangezien in vele gevallen Afrikaanse predikanten de grondtalen - Hebreeuws en Grieks - niet of nauwelijks hebben bestudeerd. kunnen zendingspredikanten waardevolle bijdragen leveren als exegeten t.b.v. dc Afrikaanse vertaalteams.

De vertaalteams bestaan tegenwoordig slechts uit Afrikanen, veelal predikanten. Zij zijn degenen, die de proefvertaling maken en deze vervolgens laten dupliceren. De gestencilde proefvertaling wordt dan ter beschikking gesteld van dc diverse kerkgenootschappen die in de vertaling geïnteresseerd zijn en van individuele predikanten, leraren en anderen die in staat worden geacht deze kritisch te bestuderen en van kommentaar te voorzien. Uit de groep van hen die op deze wijze hun medewerking verlenen aan de totstandkoming van de vertaling wordt gewoonlijk een adviescommissie gekozen die op gezette tijden bijeenkomt om zich te bezinnen op de te berde gebrachte kritiek en aanbevelingen. De vertalers bestuderen vervolgens de adviezen van de kommissie wat betreft mogelijke verbeteringen en werken dan de definitieve tekst uit. Deze wordt na zorgvuldig gecontroleerd te zijn door de vertaalconsulent tenslotte overgedragen aan de produktieafdeling van de Bijbelgenootschappen, welke verantwoordelijk is voor het drukken en uitgeven van de tekst.

Over het controleren van de tekst - en met name van die van het Markusevangelie in het Pokot - later hopelijk meer.

Hoewel de Bijbelgenootschappen in Afrika tegenwoordig dus uil principe alleen moederstaalsprekers accepteren als vertalers van dc Bijbel, moeten we bekennen dat er situaties zijn waar dit eenvoudig weg niet haalbaar is. We denken hier met name aan pionierssituaties in afgelegen gebieden waar het zendingswerk nog in een beginstadium verkeert, zoals bijvoorbeeld in Turkana. Het spreekt vanzelf dat in zulke situaties het aantal goed opgeleide krachten, zoals predikanten die de Bijbel in hun moedertaal moeten kunnen vertalen, nog zeer gering of nihil is.

Niettemin is er een grote behoefte aan een vertaling van de Bijbel in de stamtaal. In dergelijke gevallen speelt de zendingsarbeider noodzakelijkerwijs een belangrijke rol.

De situatie van het vertaalwerk in Kenya

is als volgt: Momenteel wordt er gewerkt aan vertalingen in een tiental talen. In vier ervan was de Bijbel nog niet eerder vertaald. In de overige talen bestond een vertaling, die op grond van wat eerder uiteengezet is, hard aan revisie toe was. Revisie betekent meestal opnieuw vertalen, aangezien de noodzakelijke veranderingen heel ingrijpend kunnen zijn.

Over één van deze projekten - de vertaling van het Nieuwe Testament in het Pokot - hoop ik u in een aantal volgende afleveringen informatie te geven. We willen dan ook aandacht besteden aan een aantal vertaalproblemen waarmee dc vertaler geconfronteerd werd bij de vertaling van het Markusevangelie.

Zoals u wellicht bekend is uit vroegere artikelen in dit blad, zal de GZB spoedig met nieuw zendingswerk in een deel van dit gebied beginnen in het kader van haar samenwerking met de Hervormde Kerk van Oost-Afrika.

(wordt vervolgd)

Dit artikel werd u aangeboden door: Gereformeerde Zendingsbond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 oktober 1975

Alle Volken | 16 Pagina's

Gods Woord in de taal van de Pokot

Bekijk de hele uitgave van woensdag 1 oktober 1975

Alle Volken | 16 Pagina's