Hernhutter Zending 250 jaar

Dit jaar bestaat de Hernhutter Zending twee en een halve eeuw. Het is een opmerkelijk jubileum. Ook voor Nederland. Het werk begon immers op Sint Thomas, een eiland in de buurt van Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius, dat in die tijd onder Deens bestuur stond, doch door Nederlanders wed gedomineerd. De slaven spraken er het Neger-Hollands, een taal waarin zij zelfs een smeekschrift naar de Deense koning schreven. Dat de oudste nog bestaande georganiseerde zending ter wereld op bijkans Nederlands gebied begon, realiseren zich weinigen. In Nederland vindt men de Hernhutter Zending tot vandaag de dag terug in de Evangelische Broedergemeente en in haar zendingsgenootschap, het Zeister Zendingsgenootschap, dat zich, naar bekend; vooral richt op Suriname en daarnaast ook kontakten onderhoudt met Tanzania en Jamaica. Het opmerkelijke van de Hernhutter Zending is, afgezien van het feit dat zij (volgens nu bekende gegevens) de langste historie heeft, haar ontstaan en groei en de aksenten die zij in het zendingswerk legde.

Zo is in de geschiedenis van de kerk wellicht geen tweede voorbeeld te vinden van een , , zendingsexplosite", zoals die zich 250 jaar geleden en daarna in het nu Oostduitse Herrnhut voordeed. Herrnhut was een betrekkelijk klein dorp, ontstaan doordat de later zeer bekend geworden graaf Von Zinzendorf vervolgden om des geloofs wille op zijn landgoed toeliet. Een groot deel van de vluchtelingen kwam uit Bohemen en Moravië. Zij vormden een, , restant" van de in de vijftiende eeuw begonnen, dus voor-reformatorische beweging , , Unitas Fratrum", aan de wieg waarvan de op de brandstapel gestorven Johannes Hus stond.

In het prille Herrnhut waaiden aanvankelijk verschillende winden van leer. Toch bleek het mogelijk om van dit bonte geheel een eenheid te maken, waarover de geest ook metterdaad vaardig werd. Eén van de uitvloeiselen er van was, dat het afgelegen Herrnhut zich openstelde naar de wereld. Hoewel misschien iets te lichtvaardig; want sfeer en inhoud lopen niet geheel in eikaars verlengde, beschouwt men Herrnhut en de Evangelische Broedergemeente die daar uit voortkwam als een voortzetting van de oude Unitas Fratrum. In Engelstalige gebieden spreekt men dan ook van de Moravian Church.

De gemeenschap van Herrnhut kwam, door de relatie die Zinzendorf had met het Deense hof, in aanraking met een negerslaaf uit Sint Thomas. Zijn verhaal greep de Hernhutters, die de verdrukking zelf aan de lijve hadden ondervonden, zo aan, dat zij besloten zendelingen naar Sint Thomas te sturen. Leonard Dober en David Nitschmann reisden af. Tegen het einde van 1732 kwamen zij op het eiland aan. Vijf jaar later ontstond daar de eerste slavengemeente.

Dit is dan het begin van een wereldomsparmende zending. Dober en Nitschmann waren de eersten van tientallen, honderden zendelingen, die in snel tempo , , tot aan de uiteinden van de wereld" gingen om apostolair en diakonaal bezig te zijn.

Zij trokken naar ijzig koude en snikhete gebieden, naar oost en west, zuid en noord. Bereid tot elk offer. En wanneer Zinzendorf later zijn mensen schrijft, denkt hij niet alleen aan Groenland of Amerika, Suriname of Ceylon, maar ook aan hen die op zee of in gevangenissen zitten.

Hoe ook: de Hernhutter Zending bleef niets bespaard. Ziekte, ellende en dood reisden mee. Maar het resultaat is wel geweest, dat er een mondiale kerk ontstond, van protestantse signatuur, die velen tot zegen is geweest en stellig kan zijn. Een kerk ook met een nog springlevend, in vele delen van de wereld aktief zijnde zending, die zich wil openstellen voor anderen. In dat verband is het ook niet vreemd dat in het bestuur van het Zeister Zendingsgenootschap (ook wel Suriname Zending genoemd) vertegenwoordigers zitting hebben van de hervormde en gereformeerde zending.

Alom in de wereld wordt het jubileum herdacht. Ook in Nederland zullen bijzondere bijeenkomsten worden gehouden en aktiviteiten verricht. Op het ogenblik wordt daar nader vorm aangegeven. Het hoogtepunt zal echter ongetwijfeld de viering op Sint Thomas zijn, het eiland waarop het allemaal begon en waar slaven in het Neger-Hollands de Deense koning smeekten de op de slavenhouderij zo kritische Hernhutter zendelingen bij hen te laten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen