Reguliere of alternatieve geneeswijze

Bovenstaande termen hebben dacht ik, nauwelijks nadere uitleg nodig. Sinds Thorbecke in 1865 met een gezondheidswet een einde maakte aan de tot dan toe heersende chaos op het gebied van de gezondheidszorg, verstaan we onder regulier: universitair en onder alternatief: alles wat niet universitair geschoold is.

Alleen de universitair opgeleiden zijn wettelijk bevoegd de geneeskunde uit te oefenen. In de loop van de tijd hebben de zgn. paramedici als vroedvrouwen en therapeuten ook bevoegdheden gekregen.

Zoals gezegd was in de 19e eeuw de gezondheidszorg chaotisch. Vóór 1865 waren er tientallen soorten geneeskundigen. Universitair opgeleiden, maar ook volksgenezers zoals: horoscooptrekkers, steensnijders, beenzetters en piskijkers. Het lijkt erop, alsof die chaos weer terugkeert. Nederland gaat namelijk massaal naar alternatieve genezers. Dagelijks bezoeken duizenden: iriscopisten, handenopleggers en vasthouders, acupuncturisten enz. Er is een toenemende belangstelling en publiciteit voor alles wat alternatief is; kranten, weekbladen en t.v.-programma’s staan er bol van. Op regering en ziekenfondsen wordt druk uitgeoefend het pakket in alternatieve zin uit te breiden. Wat zijn de oorzaken van dit alternatief gedrag? Er zijn er verschillende op te noemen:

1. Er bestaat een grotere openheid over alles wat vroeger in het verborgene gebeurde.

2. Groeiende belangstelling voor niet-westerse culturen (waaruit een deel van de alternatieve geneeswijzen afkomstig is).

3. Voor tal van klachten en klachtjes biedt de reguliere geneeskunde geen oplossing. Ik heb de indruk, dat tegenwoordig men ook minder snel een bepaald ongemak accepteert. Geeft de officiële geneeskunde geen oplossing, dan neemt men zijn toevlucht tot iets alternatiefs.

4. Toenemend verzet tegen de universitaire geneeskunde, die soms als onmenselijk (kankerkuren), bureaucratisch en autoritair wordt ervaren.

5. Alternatieve geneeswijzen spelen in op de behoefte aan magie bij vele mensen. In de reguliere geneeskunde wordt je vaak van de ene specialist naar de andere gestuurd. Hoe ,mondig’ de moderne mens ook wil zijn, het blijft dan toch prachtig als iemand je alleen maar in de ogen hoeft te kijken om te weten wat eraan mankeert.

Terwijl er maar één officiële geneeskunde is (namelijk de aan de universiteit onderwezen), zijn er wel 30 verschillende alternatieve geneeswijzen. De term alternatief is vooral sinds de zeventiger jaren in zwang geraakt. Ik denk, dat het goed is de belangrijkste eens onder de loep te nemen.

Acupunctuur. Een oude Chinese geneeswijze (al 1500 v. Chr. bekend), gebaseerd op de filosofie van het evenwicht van energie. Deze energie loopt in banen over het lichaam. Op bepaalde plaatsen, die meestal proefondervindelijk zijn vastgesteld, worden naalden in het lichaam gestoken. Zo kan energie toe- of afgevoerd worden. Er is vastgesteld dat de pijndrempel onder invloed van acupunctuur wordt verhoogd. M.a.w. pijn wordt minder snel gevoeld. Acupunctuur helpt soms als pijnbestrijding. Mits de naalden maar niet te diep worden gestoken, is de methode vrij onschuldig.

Acupunctuur zit nu ook in het ziekenfondspakket.

Homeopathie. Een geneeswijze waarbij een ziektebeeld wordt behandeld met een middel dat bij een gezond mens die ziekte veroorzaakt. Het gaat erom om dit middel te vinden (het zgn. similimum) in een zo zwak mogelijke maar nog juist werkzame concentratie. Vele homeopathen zijn arts. De homeopathische arts probeert een zgn. totaaldiagnose te maken, hij beschouwt de hele mens; besteedt ook veel tijd aan de patiënt. Het gebruikte middel moet een verergering van het ziektebeeld veroorzaken in het begin, anders was het middel niet juist. Homeopathie is dan ook niet altijd onschuldig! Het zelf gebruiken van allerlei homeopathisch aangeduide middeltjes is volgens de principes van de homeopathie niet juist. Er moet nl. eerst een diagnose gesteld zijn.

Celtherapie. Inspuiten van bepaalde cellen, meestal afkomstig van ongeboren schapen. Ze wordt gebruikt bij aderverkalking: cellen van placenta (moederkoek), milt of lever. Bij emfyseem (rek uit de long): cellen van de schapenlong. Gevaar: overbrengen van ziekte (van het dier), abcessen (pusvormende ontsteking) op de plaats van de injectie.

Manuele therapie (inclusief chiropraxie). De wervelkolom en de stand van de wervels worden als oorzaak van een bepaalde ziekte beschouwd. Meestal is dit pijn. Men gaat ervan uit, dat er een standsverandering is van de wervels waardoor er druk op een bepaalde zenuw ontstaat. Door bepaalde manipulaties probeert men de wervel weer recht te zetten. Helpt soms, soms ook niet. Indien zorgvuldig toegepast (bijv. niet bij breuken van de tussenwervelschijf) is het niet gevaarlijk.

Enzymtherapie. Bijv. rheumajecta en vasolastine. Van deze stoffen is bewezen, dat ze geen effect hebben. Onder druk van de publieke opinie zitten ze toch weer in het ziekenfondspakket.

Iriscopie. In deze zienswijze is de iris (regenboogvlies van het oog) een landkaart van het lichaam. Aan bepaalde tekens en kleuren kunnen ziekten worden herkend.

Natuurgeneeswijze. Gaat er vanuit dat er niet sprake is van één ziek orgaan, maar dat ziekte een stoornis is van het gehele lichaam. Behandelingsmethoden zijn:

1. Bepaalde voeding, bijv. het Moermandieet bij kanker. Van dit dieet is nooit aangetoond dat het enig effect heeft bij kanker. Wel is inmiddels bekend, dat voeding invloed heeft op het ontstaan van kanker. Zo doet het eten van veel dierlijk eiwit (vlees), veel vet en weinig ruwe vezels het ontstaan van darmkanker toenemen.

2. Aderlaten en bloedzuigers. De idee is dat het lichaam zijn giftige stoffen moet kwijtraken.

Kruidengeneeskunde. Gebruikt kruiden en planten. Soms wordt gepretendeerd alle kwalen te kunnen genezen (vergelijk sommige advertenties in De Wekker!). Hier heeft de commercie ook toegeslagen. In grote wetenschappelijk aandoende advertenties wordt het publiek overgehaald een bepaald middel aan te schaffen. Sommige planten hebben inderdaad een geneeskrachtige werking; echter: gebruik het gezonde verstand. Zo helpen knoflookpillen echt onvoldoende bij hoge bloeddruk!

Yoga. Komt uit het Sanskriet (oosters!): een lichamelijke en psychische concentratiemethode om tot hoger bewustzijn te komen. Yoga is de praktische kant van een bepaalde Indische filosofie. Het doel is de herkenning van de mens in zijn diepste emotie. Yoga heeft relatie met a. het Zenboeddhisme (een filosofie gebaseerd op uitspraken van Boeddha) en b. transcendente meditatie: een meditatiemethode waardoor geestelijke rust ontstaat en daardoor weer lichamelijke rust. Yoga-oefeningen op zich kunnen nuttig zijn voor nerveuze mensen, zonder de filosofische achtergrond te kennen.

Paranormale geneeskunde. Helderziendheid, aurazieners, magnetiseurs (strijkers). Werken soms „op afstand” via telefoon of foto en doen mensen vaak verbluft staan door hun uitspraken.

Wat moeten we nu denken van al deze zaken? En vooral: hoe ga je als ambtsdrager hiermee om? Van groot belang is het volgende goed in de gaten te houden: de reguliere geneeskunde is gebaseerd op een totaal ander denken dan de alternatieve geneeskunde en wel op het natuurwetenschappelijk en geesteswetenschappelijk denken, zowel wat onderzoek als bewijsvoering betreft. Anders gezegd: voordat een bepaalde therapie toegepast wordt is eerst bewezen, dat deze effectief is. Bijvoorbeeld: via dubbelblind onderzoek, dat is een onderzoek waarbij zowel de arts als patiënt niet weet welk middel gebruikt wordt, wordt van een nieuw middel bewezen dat het tegen een bepaalde ziekte effectief is. De alternatieve geneeskunde stoelt niet op een natuurwetenschappelijk denken. Hierboven hebben we vele voorbeelden gezien: oosters, magisch etc..... Indien een bepaalde therapie in 1 procent van de gevallen helpt wordt die toegepast. Zoniet in de reguliere geneeskunde. Daar zou het als ondeugdelijk van de hand worden gewezen. Voorzover mij bekend, bestaat er in Nederland ook geen wetenschappelijk onderzoek dat het nut van een bepaalde alternatieve methode bewijst. Bij de reguliere geneeskunde staat het objectieve op de voorgrond, bij de alternatieve geneeskunde het subjectieve.

Nu gaat het er maar om, wat men wil: het natuurwetenschappelijke of het alternatieve. Dat laatste beschouw ik als de klok terugdraaien. In de 19e eeuw moest men het doen met allerlei magische handelingen, waarvan het hoe en waarom niet duidelijk was. Rampen en ziekten kwamen bijv. door heksen. De verdachte, altijd een vrouw, werd met de rechterteen aan de linkerduim vastgebonden in het water geworpen. Bleef ze drijven, dan was ze schuldig en werd na folteringen (om medeschuldigen aan te wijzen) verbrand.

Dit soort denken hoeft gelukkig niet meer. Bacteriën en virussen zijn ontdekt en nog een heleboel meer. En wat we nog niet weten, en dat is heel veel, kan openlijk worden toegegeven. Het natuurwetenschappelijk denken pretendeert niet een middel tegen alle kwalen te hebben. Dat is jammer en soms wel eens moeilijk te aanvaarden, maar je weet tenminste waar je aan toe bent, en dat is beter dan valse hoop.

De reguliere geneeskunde kent zijn grenzen en beperkingen en dat kan van de alternatieve geneeskunde (althans de alternatieve genezers) niet altijd gezegd worden. Natuurlijk is in de reguliere geneeskunde ook niet alles koek en ei. Omdat zoveel mogelijk is, gaat men soms te ver. Bijwerkingen van therapieën en medicijnen worden vaak onderschat. Maar de basis is: gezond verstand gebruiken!

Gevaren van de alternatieve geneeswijzen:

— Indien goede genezing brengende reguliere geneeswijzen worden ingeruild voor dubieuze alternatieven, b.v. borstkanker die met massage of met Moermandieet wordt behandeld; onlangs nog werd een arts door het tuchtcollege berispt omdat hij bij een thuisbevalling de vastzittende placenta op homeopathische wijze te lijf ging. Gevolg: onnodig veel bloedverlies.

— Indien op aanraden van een alternatieve genezer belangrijke medicijnen worden gestopt.

Sommige alternatieve therapieën, zoals acupunctuur en manuele therapie, zijn onschuldig. Indien met de grootst mogelijke zekerheid is vastgesteld dat bij bepaalde klachten geen echte ziekte de oorzaak is, dan kan alternatieve therapie meestal niet veel kwaad. Ook bij sommige chronische ziekten kan alternatieve therapie overwogen worden.

Samenvattend: als er echt iets aan de hand is: regulier. Is er niets aan de hand, maar zijn er wel klachten, dan kunnen sommige alternatieven geen kwaad. Het blijft van belang goed in het oog te houden, dat twee denkwerelden hier botsen en nooit tot overeenstemming zullen komen.

Houding als ambtsdrager: begrip voor de situatie van de patiënt, maar wel de dingen zeggen zoals ze zijn, geen valse hoop geven, wel reële hoop!

G. WUBS, huisarts

Tot onze spijt is in het januarinummer de naam van de auteur weggevallen. De lezers zullen begrepen hebben dat prof.dr. B.J. Oosterhoff de schrijver is van het artikel „De wonderen in het Oude Testament”.

De redactie is de schrijver zeer erkentelijk dat hij dit onderwerp wilde behandelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen