CALVIJN — BIOGRAFIE

Op 19 april j.l. werd aan de Theologische Universiteit Apeldoorn een nieuwe biografie van Calvijn gepresenteerd. De schrijver, Bernard Cottret, was er, en ook de vertaler, ‘onze’ ds K. Boersma. Bestond er behoefte aan een nieuwe biografie van de reformator van Genève? Het is van Calvijn bekend, dat hij niet graag over zichzelf sprak. Kenmerkend is ook, dat plaats waar hij begraven ligt onbekend is. ‘Ik mag verteerd worden, als ik maar van nut ben’, was een lijfspreuk van Calvijn. Waarom dan toch wéér een biografie over deze man?

Nu, het is altijd goed om te weten wie de mens achter een leven is geweest. Zeker in het geval van Calvijn doen allerlei karikaturen de ronde. Calvinisme staat voor vreugdeloosheid en strenge plichtsbetrachting, en ook voor een hardvochtig verkiezingsgeloof en onverdraagzaamheid jegens andersdenkenden. Dan is het waardevol, als iemand al die lagen van vastgeroeste ideeën afkrabt en met frisse ogen naar de mens en zijn tijd kijkt.

Bijzonder is dat deze levensbeschrijving uit het land van de reformator zelf: Frankrijk, afkomstig is, en is geschreven door een niet-theoloog. Bernard Cottret is historicus aan de universiteit van Versailles, gespecialiseerd in de Franse en Engelse geschiedenis van de laatste eeuwen, en met een bijzondere aandacht voor de taal. Cottret is zelf ook protestants, zelfs gereformeerd. Dat houdt niet in dat hij Calvijn altijd verdedigt, en al helemaal niet dat dit boek gekenmerkt wordt door heiligenverering. Zijn eigen overtuiging helpt hem om eerlijk te zijn, zoals bijvoorbeeld in de beoordeling van Calvijns opstelling in de zaak Servet, en zo hoort het ook in een goede biografie.

Het boek bevat drie hoofddelen. In het eerste poogt Cottret uit het schaarse materiaal de jeugd van Calvijn te reconstrueren, tot aan het begin van zijn werkzaamheden als reformator. Zó noemen we hem, want hij is nooit bevestigd tot predikant! In het tweede hoofddeel beschrijft hij het leven en werken van Calvijn tot aan zijn dood in 1564. In het derde en laatste deel van zijn boek diept Cottret verschillende thema’s uit, zoals o.a. de betekenis van Calvijn voor de Franse taal. De in taal geïnteresseerde historicus Cottret laat ook uitkomen, dat Calvijn voor zijn samenvatting van het christelijk geloof heel bewust het begrip Institutie koos. Het betekent ‘onderwijs’, maar het woord werd ook gebruikt voor de rechtsver-ordeningen van een vorst (124). Heeft het ermee te maken, dat de reformatie in Genève éérst een politiek karakter had, en pas daarna een religieus (126)? En dat de benaming ‘Hugenoot’ misschien van het Zwitserse ‘Eidgenosse’ is afgeleid is dan mogelijk ook meer dan een aardige wetenswaardigheid.

Al met al: een mooie Franse biografie. Zoals Calvijn zelf de Duitsers wel eens te breedsprakig en nodeloos diepgravend vond, zo onderscheidt deze biografie zich ook van andere studies door helderheid en beknoptheid, die niet ten koste gaat van de inhoud. En uitgeverij Kok heeft er ook alles aan gedaan om er een voorname uitgave van te maken.

n.a.v.: Bernard Cottret, Calvijn. Biografie Uitg. Kok Kampen 2005, 425 blz., € 39,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen