TER OVERWEGING

Hans Wortelboer, De Rooms-Katholieke Kerk. Het complete handboek. Uitg. Kok Kampen 2005, 815 blz., € 45,-.

De ondertitel klinkt wel erg pretentieus: ‘het complete handboek’. Toch is er niets teveel mee gezegd, want in dit handboek vindt men werkelijk alle gegevens uit de geschiedenis en het heden van de Rooms-Katholieke Kerk die men nodig heeft om een goed beeld van haar te krijgen. Er is sprake van een thematische aanpak. Zo wordt in deel 1 aandacht gegeven aan ontstaan, stichting en uitbouw van de kerk, waarbij we teruggaan tot de bijbelse tijd. Daarbij komen o.a. de ketterijen en schisma’s aan de orde (en natuurlijk worden in dat kader het lutheranisme en calvinisme genoemd, blz. 134). Aan het slot van dit deel vindt men een overzicht van de heiligenvereringen, met in ons land bekende namen. In deel 2 volgt een overzicht van de leer. De Schrift komt ter sprake, de traditie, de geloofsbelijdenissen, maar ook de zedenleer en een overzicht van theologie en kerkelijke wetenschappen. Dan volgt deel 3. Daarin wordt aandacht gevraagd voor de ontwikkeling van het ambt, van (tegen)paus tot diaken. Het handboek is tot het laatst bijgewerkt: op blz. 670 wordt Joseph Ratzinger als paus Benedictus XVI geïntroduceerd. Er worden typeringen en levensbeschrijvingen bij gegeven, zodat dit hoofdstuk wel heel groot is uitgevallen: blz. 450–671, maar dat is misschien symbolisch voor de wijze waarop men tegen de paus aankijkt… Het vierde en laatste deel handelt over het bestuur van deze wereldkerk, van bisdom tot parochies. Ook is er in dat deel aandacht voor de Romeinse Curie en het kerkelijk recht. Kortom, een boek dat men niet tevergeefs zal raadplegen wanneer men een vraag heeft over deze kerk.

Lodewijk Dros en Nico Sjoer, Als een eenzame mus. Leven en volgelingen van J.R Paauwe. Uitg. De Groot Goudriaan-Kampen 2005, 185 blz., € 14,50.

Met enige regelmaat ben ik ze bij mijn pastoraat tegengekomen: jongere en oudere mensen die uit de kring van de al bijna een halve eeuw geleden overleden ds. J.R Paauwe kwamen. En telkens sta ik er versteld van hoezeer de invloed van deze merkwaardige man nog steeds doorwerkt, zelfs al is er sprake van een geestelijke verwerking en ombuiging. Dit boek verscheen in eerste instantie al in 1994, maar het is n.a.v. het bekende boek van Jan Siebelink, Knielen op een bed violen, bewerkt en uitgebreid, met name in het tweede deel; daar gaat het om de ontwikkelingen na de dood van ds. Paauwe. Het eerste deel schetst diens levensloop en prediking. De wortels van die prediking sluiten (op een bepaalde manier) aan bij wat men in reformatorische kringen gewend is. Daar is een aantal volgelingen dan ook wel terechtgekomen. Maar nog steeds blijft een deel ervan ’s zondags thuis en luistert naar bandopnamen van zijn preken; vaak ontbeert men de sacramenten. Nog steeds geen ‘profeet’ als opvolger? Als je er buiten staat, kun je je het niet voorstellen: dat de Heilige Geest nog maar zo’n smal spoor zou bewandelen in ons land. Ds. Paauwe was invloedrijk; hij was daarbij een alleenstaande ‘koning’. Na zijn dood heeft de chr. geref. Haagse ds. Toorman (Paauwe woonde in Den Haag) getracht echt geestelijk licht te brengen; maar met grote felheid is dat afgewezen; je leest er in dit boek nog van (blz. 92 bijv.). Men leert na lezing de corrigerende waarde van een kerkenraad en een kerkverband tegenover al te zelfstandige dominees nog weer eens op hun waarde schatten.

Dr. Wulfen de Greef, Calvijn en zijn uitleg van de Psalmen. Een onderzoek naar zijn exegetische methode.

Dr. Wulfen de Greef, Johannes Calvijn — zijn werk en geschriften. Uitg. Kok Kampen 2006, 352 resp. 350 blz., ieder € 44,90.

Januari 2006 kan getypeerd worden als ‘Calvijn-maand’. Nadat in Apeldoorn in week 4 de volledige werken van de bekende Geneefse reformator op CD waren gepresenteerd (het haalde zelfs het landelijke radio- en TV-journaal), kwamen snel daarna twee dikke boeken van de Calvijnkenner dr. W. de Greef uit. Het tweede hierboven genoemde boek is een herziene herdruk. Na een biografisch overzicht worden de voornaamste publicaties van Calvijn behandeld. Dat gebeurt thematisch: Calvijn en de bijbel (commentaren!), opbouw van de kerk, in discussie met rooms-katholieken, in discussie met anderen, streven naar eenheid.

In het eerste, nieuwe boek onderzoekt De Greef het omgaan door Calvijn met de Psalmen. Samenvattend wordt de betekenis ervan geschilderd, in hoofdstuk 2 komt de exegese ter sprake, in hoofdstuk 3 en 4 de uitleg. Ook theologen rond de tijd van Calvijn krijgen daarbij de aandacht. Daarbij is er speciale aandacht voor de uitleg in het brede kader van het geheel van de Schrift; de vraag is dam wat betekent de komst van Christus voor de uitleg? Er is een relatie tussen David en Christus, tussen die twee en de gelovigen, en tenslotte tussen alle schepselen en Christus. Tot slot wordt de exegetische methode van Calvijn bestudeerd: die is naar de overtuiging van de auteur bijbels-theologisch: hij gaat uit van de eenheid van de Schrift, het verbond met Abraham is tot zegen voor alle volkeren (blz. 313). Het NT werpt licht op het OT.

Alexander L. Veerman, Ontredderd. Het proces in de kerkenraad als de predikant seksueel misbruik heeft gepleegd. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer 2006, 380 blz., € 27,50.

Bovenstaand boek is resultaat van een promotieonderzoek. Het is geen vrolijk onderwerp; niettemin is het goed dat het veld ontgonnen is. Bij het bekend worden van een ontsporing van de predikant strijden gevoelens van ongeloof, verbijstering, woede en verdriet om de voorrang. Chaos en complicaties zijn het gevolg. De kerkenraad zal dan geestelijk én adequaat leiding moeten geven, maar… die is vaak ook aangeslagen. De auteur brengt het proces in kaart, inhoudelijk, relationeel en beleidsmatig. Wanneer een kerkenraad langs deze lijnen duidelijk leiding geeft, kan de ontreddering in de gemeente enigszins beperkt worden én kan er ook weer hoop komen op de toekomst van de gemeente, in het zicht van Gods Koninkrijk. Bij die toekomst hoort ook een nieuwe predikant, en het trof mij (blz. 344) — wat ik in de praktijk in onze kerken bij ‘kwesties rond een dominee’ ook al eens waarnam, dat deze vaak ook nog de weerslag van het gebeurde ondervindt: ‘wie garandeert ons dat hij wél betrouwbaar is?’

Promovendi willen de stof van hun onderzoek na de promotie nog wel eens via een gemakkelijker te lezen geschrift breder toegankelijk maken. Dat zou ik in dit geval zeker wensen.

Johan de Boer, Een klein wit kistje. Uitg. Ten Have Kampen 2005, 95 blz., € 11,90.

Claire uanden Abbeele, Herinneringen aan een geliefde. Uitg.Ten Have Kampen — Davidsfonds Leuven 2005, 95 blz., € 16,90.

Het eerstgenoemde boek biedt een doordringend document (de auteur noemt het zelfs een monument) over een echtpaar dat moet verwerken dat naast een levensvatvaar kindje ook een inmiddels overleden kindje geboren wordt. Opnieuw blijkt hoe zwaar dat is, maar ook — en dat vormt een behoorlijk bestanddeel van het boek — hoe onbeholpen en soms ook onbehouwen de mensen om ons heen kunnen reageren en de pijn kunnen vergroten. Hierin schuilt overigens ook mijn reserve (ik zie af van een geestelijke duiding van het boek): het publiekelijk opschrijven van botsingen met naaste familieleden heeft een grens; daar gaat een lezer zich ongemakkelijk bij voelen. Niet alles kan aan de openbaarheid worden prijsgegeven.

Het tweede boek ademt een heel andere sfeer; op ingetogen wijze wordt er ruimte gemaakt voor het boven laten komen en levend houden van herinneringen aan een overledene, volwassen of kind (het laatste wordt ingebracht door het verhalen van de gebeurtenissen eromheen). Het is een leesboek, een mijmerboek én een werkboek: er is ruimte om foto’s, briefjes e.d. in te plakken en zo van dit boek een eigen herinneringsboek te maken.

Dr. H. Jagersma, 1 Koningen 1. Verklaring van de Hebreeuwse Bijbel. Uitg. Kok Kampen 204, 256 blz., €29,90.

Met regelmaat verschijnen delen van bovengenoemde serie, waarin dr. Jagersma het leeuwendeel tot op heden verzorgt. Uitgangspunt is de tekst van de bijbel zoals die tot ons is gekomen; allerlei vragen betreffende ontstaan en geschiedenis van de tekst van het bijbelboek worden in een korte inleiding gegeven. Dat levert een heel toegankelijke, goed leesbare uitleg op. Daarbij mag waardering worden uitgesproken voor het feit dat zoveel mogelijk theologische vaktaal vermeden is. Predikanten, pastores, leiders van bijbelkringen enz. vinden er goede, zinvolle en relevante achtergrondinformatie, die hen zal helpen bij de eigen bestudering van de tekst

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen