Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Mentorcatechese (2)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Mentorcatechese (2)

Een praktijk verhaal over voor en nadelen van mentorcatechese

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een avond catechisatie kan veel energie opleveren. Maar catechisatie kan ook veel energie kosten. Hoeveel catecheten zullen bij het sluiten van de kerkdeur wel eens gedacht hebben: ‘Ik ben totaal niet geschikt voor dit werk?’ Bij catecheten, die mentorcatechese geven zal dit gevoel minder voorkomen.

Nieuwe ervaring

Ondergetekende mag sinds 1996 met genoegen catechisatie geven. Het was goed om al tijdens de theologiestudie wat ervaring op te doen in Enschede. Daarna mocht ik aan de slag in achtereenvolgens Nieuw Vennep, Bunschoten, Soest en Nunspeet. Eén van de lastigste dingen van de catechisatie is dat het vaak achter gesloten deuren plaatsvindt. Een ouderavond aan het begin en bezoek van de kerkenraad tijdens de catecheseperiode kunnen niet voorkomen dat de catecheet soms het gevoel heeft dat hij er alleen voor staat. Wanneer ik in 2015 in Nunspeet begin, wordt daar aan jongeren vanaf 15 jaar mentorcatechese gegeven. Heerlijk toch om samen met een groep betrokken mentoren catechisatie te mogen geven.

Praktijk in Nunspeet

Tijdens een uur mentorcatechese houdt de catecheet een presentatie van 20 tot maximaal 25 minuten aan een groep van ongeveer 25 jongeren. De jongeren zitten in een grote u-vormige opstelling. De catecheet staat en loopt vooraan midden tussen hen in. Eerst wordt er gezongen, gebeden, het diaconale busje gaat rond en de Bijbel gaat open. Met gebruikmaking van een presentatie op de beamer geeft de catecheet inhoudelijk onderwijs aan de groep. De jongeren zijn opgedeeld in groepjes van ongeveer 5 jongeren met een vaste mentor, die het hele jaar (vaak enkele jaren) met deze groep optrekt. De mentoren zitten tijdens de inleidende presentatie tussen de jongeren. Na de presentatie gaan de jongeren met hun mentor naar een aparte ruimte voor een stuk verdieping of ook praktische bespreking van het onderwerp. In Nunspeet gebruiken we (tot voorjaar 2017) voor de mentorcatechese de methode Follow Me Next. Deze methode is erg sterk waar het gaat om het aanbieden van diverse verwerkingsvormen. De mentor heeft van te voren een keuze gemaakt op welke manier hij/zij met zijn groep aan de slag gaat om de geboden stof toe te passen op de levens van de jongeren.

Achter de praktijk

Achter deze praktijk van de mentorcatechese zitten op zijn minst een drietal wezenlijke overwegingen. Die worden hier met wat persoonlijke toevoegingen en in (deels) eigen woorden overgenomen uit de methode Follow Me Next.

1. Vanuit pedagogisch oogpunt wordt er nadrukkelijk gekozen om het leergesprek met jongeren in kleinere groepen te houden. In de kleinere mentorgroepen komen de jongeren met al hun verschillen in leeftijd en opleiding beter tot hun recht. De mentor trekt een aantal jaren lang met een groepje op en leert hen goed kennen. Op deze manier kan hij goed leren aanvoelen wat de individuele jongere nodig heeft.

2. Op deze manier kan er gemakkelijk een heel persoonlijk contact ontstaan tussen de mentor en de catechisant en ook tussen de catechisanten onderling. Het is de bedoeling dat de mentor als een profeet, priester en koning voor de groep is. Een profeet, die de weg wijst, een priester die geborgenheid biedt en een koning met wie de strijdende jongere zich kan identificeren.

3. Het is een uitgelezen mogelijkheid om verschillende generaties met elkaar in contact te brengen. Een volgende generatie leert van de generatie boven hen. Gods verbond is er van geslacht tot geslacht. Daar mogen we iets van verwachten. Dat geldt natuurlijk ook wanneer catechisanten alleen onderwijs krijgen van een predikant of catecheet. Toch wordt het op deze manier voor jongeren meer zichtbaar.

Voordeel: Samen

Een belangrijk voordeel is gelegen in het contact tussen de catecheet en de mentoren. Het is waardevol om na te kunnen vragen hoe de presentatie is overgekomen. Samen zie en hoor je ook meer van wat er zich in een grote groep afspeelt. Mentoren kunnen de catecheet ook aanvullen of met wat vragen prikkelen om steviger stelling te nemen of ook duidelijker vanuit de Bijbel te argumenteren. Daar schuilt ook een klein addertje onder het gras. Het moet voor de catechisanten wel duidelijk zijn dat de mentor met wat prikkelende vragen wel volledig achter het onderwijs van de catecheet staat.

Voordeel: Orde

Doordat er een vijftal mentoren in de zaal zit, zijn er geen problemen met de orde. Er is rust tijdens de uitleg door de catecheet. Vooral in grote gemeenten kan dit ordeproblemen verhelpen.

Voordeel: Contact

Er kan een heel mooi contact ontstaan tussen sommige jongeren en hun mentor. Het mooiste is wanneer dit zich niet alleen beperkt tot 20 uur catechese in het jaar. Voor jongeren kan het van grote betekenis zijn wanneer ze weten van iemand uit de kerk die op hen betrokken is en voor hen bidt.

Voordeel: Verschillend niveau

Op deze manier is het in grotere gemeenten ook mogelijk om te proberen iets te doen met het verschillende niveau van de catechisanten. Op de catechisatie ontmoeten we immers de 16-jarige doener samen met de 17-jarige leerling van gymnasium 6. Zij stellen totaal verschillende vragen en hebben op catechisatie ook verschillende behoeften. Bij het indelen van de mentorgroepen is het mogelijk om hier iets mee te doen.

Nadeel: Minder contact

De catecheet ziet tijdens de presentatie wel de hele groep, maar heeft minder contact met de catechisanten dan tijdens de gewone catechisatie. Wanneer je als predikant/catecheet het liefst een persoonlijk contact wil met alle catechisanten, kan dit een nadeel zijn. Daar kan wat aan gedaan worden door voor en na de catechisatie met elkaar een kopje koffie te drinken met wat lekkers er bij. Toch is het in de praktijk lastig. Want, zeker wanneer de predikant de catecheet is, is er na de catechisatie al weer snel een volgende groep of afspraak. Er bestaat een risico dat de catecheet voor jongeren toch wat op een afstand van hun leven blijft.

Nadeel: Ten koste van verdieping

In Nunspeet werd meer en meer ervaren dat de vorm van mentorcatechese ten koste ging van de verdieping. Ook catechisanten zelf gaven dit aan. Zo ontstond er in Nunspeet al snel voor de wat oudere catechisanten, met verlangen naar meer inhoud, een vorm van verdiepingscatechese. Voor een deel is dit te verklaren uit een methode, waar de gereformeerde belijdenis veelal slechts op de achtergrond aanwezig is. Daarbij komt dat in de methode niet uitgegaan wordt van al te veel kennis bij de jongeren. Voor jongeren, die meer weten, kan dit frustrerend werken.

Nadeel: Meer moeite om Bijbel centraal te stellen

Op de één of andere manier kost het bij mentorcatechese meer moeite om de Bijbel centraal te houden bij het besproken onderwerp. Ook dat kan met de methode te maken hebben. Het is belangrijk om goed met de mentoren af te stemmen welk Bijbelgedeelte centraal staat. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat er alleen maar een goed gesprek is over een Bijbels onderwerp. Catechese moet wel geloofsonderricht zijn. De Bijbel dient daarom een centrale plaats in de presentatie aan het begin te hebben. Mentoren moeten zich er in oefenen daar naar terug te verwijzen.

Nadeel: Onvoldoende geschikte mentoren

Mentorcatechese staat of valt met de beschikbaarheid van goede mentoren. Zij dienen goed samen te kunnen werken met de catecheet. Het is belangrijk dat zij gemakkelijk contact kunnen leggen met jongeren. Tegelijkertijd moeten ze ook goed thuis zijn in de Bijbel en de belijdenis, met een verlangen om de inhoud daarvan over te dragen aan jongeren. De praktijk leert dat de leeftijd van de mentoren niet zo heel belangrijk is, mits zij wel een voldoende geestelijk overwicht hebben. Niet in iedere gemeente lukt het om voldoende geschikte mentoren te vinden.

De oplossing?

Mentorcatechese is niet de oplossing. In sommige gemeenten zal het heel goed werken en zorgen voor een verbetering van de catechese. In andere gemeenten werkt het slechts voor een enkel jaar. Daarna treedt de gewenning op en blijkt de praktijk van de catechese opnieuw lastig. In Nunspeet zijn we vanwege de nadelen ondertussen weer gestopt met de mentorcatechese. Omdat ook de groepen kleiner zijn geworden, zijn we weer teruggekeerd naar 45 minuten catechese door de predikanten. Het meest mis ik de reflecterende gesprekjes met de mentoren.

Mentor voor de catecheet

Belangrijk is dat de catecheet vanuit een stuk geloofsbezieling catechese kan blijven geven. De ziel van de catecheet, betrokken om zielen van jongeren te behouden, is heel belangrijk. Kerkenraden – of u nu wel of geen gebruik maakt van mentorcatechese: geef aandacht aan de ziel van uw catecheten. Misschien stond ook uw catecheet het afgelopen seizoen de kerkdeur op slot te doen met de gedachte dat hij niet geschikt is. Mentoren gevraagd! Zeker waar geen mentorcatechese is, dienen kerkenraadsleden zulke mentoren voor hun predikant te zijn. Of misschien is er een wijze gepensioneerde leraar of ouderling in de gemeente, die af en toe aan het einde van een lange avond een praatje maakt met de catecheet. Niet om de catecheet te corrigeren, maar om ervoor te zorgen dat hij vanuit de omgang met God, betrokken op zielen van jongeren catechisatie kan blijven geven.

Drs. De Jong is predikant in Soest.

Dit artikel werd u aangeboden door: Christelijk Gereformeerde Kerken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 mei 2018

Ambtelijk Contact | 20 Pagina's

Mentorcatechese (2)

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 1 mei 2018

Ambtelijk Contact | 20 Pagina's