De Uitslag der Tweede Kamerverkiezingen in de drie Noordelijke Provinciën

Het ligt in ons voornemen, in zover wij daartoe in staat zijn, een overzicht te geven van de volledige uitslag der laatst gehouden Tweede Efamerverkiezingen. Wij zullen ons daarbij bepalen tot de S.G.P. Wij zullen alzo aan een van verschillende zijden uitgesproken verlangen voldoen. Wij zullen dit provinciaalsgewijze moeten doen, daar het anders veel en veel te veel plaatsruimte in De Banier zou innemen. Wij geveij^O toe, dat dit enig bezwaar heeft, dewijl daarmede nog enige tyd gemoeid zal zijn. Doch daar staat een groot voordeel tegenover. De werkers der S.G.P. krijgen, daar de uitslag volledig provincie na provincie weer gegeven en kortelij ks besproken zal worden, beschikking over voor hun arbeid gewichtig materiaal. Daarenboven — dat bleek ons uit de vele vragen — zijn er ook, al behoren zij niet rechtstreeks tot de werkers, zeer velen die belangstellend uitzien naar een volledige opgave van het aantal stemmen, dat in onderscheidene gemeenten op de candidaten-lijst van de S.G.P. is uitgebracht.

Wij beginnen dan met een opgave van het aantal op de S.G.P. lyst uitgebrachte stemmen in de drie Noordelijke provinciën, omdat deze in onderscheiding met vele andere thans volledig in ons bezit zyn.

Het eerst dan met de provincie GRO-NINGEN. In die provincie spant de stad Groningen nog altijd de kroon, De S.G.P. ging daar sinds de laatste stemming in 1946 flink vooruit. One vrienden hebben daar hard gewerkt. Het stemmenaantal klom van 130 tot 194. Een mooi resultaat, indien men de moeiiyke omstandigheden in aanmerking neemt, waaronder de S.G.P.-ers aldaar verkeren. Voorts gaf Onstwedde, een gemeente waar van ouds de oude beproefde ereformeerde waarheid veel aanangers had, een aanmerkelijke stijing van 26 tot 64 te aanschouwen, ok Grootegast deed aan de stijging er dege mee. Aldaar klom het aanal S.G.P. stemmen van 3 op 20. Ook teeg het aantal S.G.P. stemmen in g iet geringe mate in de navolgende M plaatsen. In Haren van 1 tot 14; in Hoogezand van 5 tot 12; in Wildervank, de geboorte-plaats van Ds. Hendrik de Cock, die een besliste voorstander van het ongewijzigde artikel 36 der aloude Nederlandse Geloofsbelijdenis was van 2 op 11; in Midwolda, waar ds. Schortinghuis eenmaal het predikambt bediende, van 6 op 12; in de Leek van 1 op 8; in Marum van 1 op 7; in Bierum van op 6; in Plagtwedde van 3 op 9; in ter Boer van 3 op 7 en in Beerta vsn 3 op 6; terwijl in de Pekeladorpen, waar vanouds vrienden van de S.G.P. wonen en ook in Delfzijl, waar een vriend van de S.G.P. gewerkt heeft, de stemmenverhouding nagenoeg dezelfde bleef. Overigens werden met zeer geringe of geen wijziging in de stemmenverhouding op de S.G.P.-lijst in de provincie Groningen in de navolgende gemeenten stemmen uitgebracht in Bedum 2, in Delfzijl 9, in Ezinge 1, in Finsterwolde 5, in Grijpskerk 1, in Hoogkerk 3, in Kantens 2, in Loppersum i, in Meeden 3, in Nieuwe Pekela 17, in Nieuwe Schans 2, in Nieuwolda 4, in Noordbroek 3, in Noorddijk 2, in ^ude Pekela 9, 9 in Sappemeer 4 in Scheemda_3, in Slogteren 8, m Ste-^um 2, m _ Uithuizermeden 6, m Y^'-^l^^^^' '? , ^^^^^^'.™ ^mscho-^^V'-1 ^^""o* ^' '" ^uidbroek 5 en "}, Zmdhorn 2. Bovendien zijn - -en dit als een gunstig teken te beschou-^en — zijn m een reeks van gemeenten op de S.G.P. stemmen uitgebracht waar bij de vorige verkie-^'}}S op haar geen_ enkele stem was uitgebracht. Het zijn de navolgende gemeenten: Aduard 1, Appingedam 2, Belmgwolde 2, Eenrum 2, Kloost/^'^ujen 3, Luns 2, Middelstum zelfs i> Olderkerk 2, Termunten 3, Ulrum 3 en m Wmsum 2, terwijl er ook nog enkele gemeenten m de onderhavige Provincie zijn — dit getal_ is in de ^oop der jaren danig verminderd— waar geen enkele stem op de S.G.P.-"-'^t te noteren valt. b z s

Ziedaar de opgave van de uitslag voor de S.G.P. in de provincie Groningen, zoals wij die in het verkreen materiaal hebben aangetroffen, et deze opgave voor ogen is er grov telijks reden voor verheugenis. Van 281 is de S.G.P. er tot 517 vooruitgegaan. Dat heeft heel wat te zeggen. Te meer, als vaen bedenkt, dat er, voor zover ons bekend, slechts een Kiesvereniging der S.G.P., namelijk dis in de stad Groningen, in heel de provincie is en dat nog zo grote onbekendheid met haar beginselen bij zeer velen aldaar bestaat. Men zal alle geoorloofde middelen , te werk moeten stellen om daarin de broodnodige verbetering aan te brengen. En wel door het oprichten van kiesverenigingen. Indien wij toch de uitslagen van sommige gemeenten gade slaan, dan kunnen er nog op meer plaatsen in de provincie kiesverenigingen worden opgericht. Ook zal het zeer gewenst zijn, dat aldaar de lectuur der S.G.P. verspreid wordt en men het er blijft verspreiden. Meer zullen wij er hier niet van zeggen, dewijl wij straks op het einde van dit artikel ten aanzien van de drie Noordelijke Provinciën nader op dit punt wensen in te gaan. Wij besluiten onze beschouwing met op te merken, dat de uitslag in Groningen van die zeer verheugende aard is, dat hij goede moed voor de toekcmst geeft, al zal de S.G.P. daar wel met vele moeilijkheden en tegenstand te kampen hebben.

En nu dan onze blik gericht op FRIESLAND. Daar hebben de beginselen der S.G.P. dieper wortel geschoten dan in Groningen. Dat blijkt ook uit het stemmenaantal, dat op de partij is uitgebracht. In > ^; stemmen levert nog steeds Dantumadeel het leeuwenaandeel. Het bedroeg er deze keer niet minder dan 534, dat was 7 procent van 't in dat deel uitgebrachte steramen. Een fraai resultaat. Nog 72 stemmen meer dan in 1946. Vervolgens brengt Gaasterland het grootste aantal ' stemmen op. Het was ditmaal 179. 22 meer dan in 1946. Dan komt Koilummerland aan de beurt met één stem meer dan de stad Leeuwarden. In het eerste geval verkreeg de S.G.P.-lyst 131, in het tweede 130. ^ stemmen. In beide gemeenten moet^ een lichte achteruitgang geconstateerd worden. In Leeuwarden bedroeg het 5, in Kóüummerland 6 stemmen. Vrienden wilt uw aandacht daarop gevestigd houden en bij een volgende verkiezing er ter dege relc: ^ ning mee houden. Dan brengt it tjerkskeradeel het meeste stemmen uit de bus voor de S.G.P. Het beliep 105. Daar was de teruggang nog al groter en wel 47 minder dan in 1946. Wij wilen hopen, dat er een volgende keer het verlies weer ingehaald zal zijn en sporen onze partijgenoten aan om zulks ter dege te beproeven. Vervolgens bracht Achtkarspelen gevolgd door Lemsterland het grootste aantal stemmen voor de S.G.P. op. Zij bedroegen respectievelijk 85 en 76. Achtkarspelen liep sedert 1946 9 stemmen achteruit, Lemsterland 12 stemmen vooruit. Van Achtkarspelen valt derhalve hetzelfde te zeggen als van Kollummerland en Tietjerskeradeel.

Verder de gemeenten in alphabetische volgorde besprekende moeten wij met leedwezen constateren dat Ameland, Baarderadeel, Barradeel en 't Bildt immer zelfs onder de 10 stemmen voor de S.G.P. opleveren. Nu waren het met gering verschil y de vorige tweede Kamerverkieing achtereenvolgens 3, 4, 2 en 3 temmen. Bolsward, Dokkum, Donia-/crstal, Ferweradeel, Franeker en Franekeradeel bleven, met de een iets meer de ander iets minder, vrijv/el op dezelfde hoogte. Het waren er in volgorde 10, 16, 17, 5, 6 en 9 stemmen. Harlingen, Haskerland, Hee­ renveen, Hemelumer - Oldephaert, Hennuaderadeel, Hindeloopen en Ideradeel geven ons ook al geen aanleiding tot nadere beschouwing. Ook daar bleven de stemmen voor de S.G. F vrijwel gelijk in getal. Zij waren respectievelijk 9, 19, 20, 34, 21, 1 en 'L Over het algemeen iets hoger dan in 1946, waarbij opmerkelijk is, dat er in Hindelopen voor het eerst 1 stem op de candidaten der S.G.P. is uitgebracht geworden. Menaldumadeel, Oostdongeradeel, Ooststellingswerf, Opsterland, Schiermonnikoog, Sloten, Smallingerland en Sneek geven ons ook al geen reden tot enige bijzondere opmerking. Ook daar geen verschuiving in de stemmen der S.G.P. van enige betekenis. In volgorde weergegeven waren zij, 11, 18, 10, 11, 2, 6, 7 en 26. Staveren, Terschelling, Uiteradeel, Westdoiigeradeel. Weststellingwerf, Wonseradeel, Workum, Wijsenbritseradeel en IJlst bleven met de ene iets meer en de ardere iets minder ten aanzien van de S.G.P. vrijwel gelijk. Alleen in Wonseradeel werd een flinke sprong voorwaarts gedaan. Het stemmenaantal der S.G.P. klom daar van 28 tot 50. Het op de S.G.P. uitgebrachte aantal stemmen van de laatste negen genoemde gemeenten bedroegen achtereenvolgens 2, 2, 35, 36, 16, 50, 3, 2 en 1.

Vermelden wij nog, dat er tot het ïwese kiesdistrict drie gemeenten Mloren, namelijk Denwerderadeel, Eanwerdham en Vlieland, waarin geen enkele stem op de S.G.P.-candidaten werd uitgebracht, dan hebben wij de uitslag der verkiezingen ten opzichte van de S.G.P. weergegeven. Ook Friesland, waar men ook al niet '•'•'i gezeten heeft, geeft met zijn immenaantal reden tot grote tevrev.enheid. Daar is een gestadige vooruitgang waar te nemen. Dit jaar bereikte men het getal 1662 tegen twee jaren geleden 1567. Ook aldaar kan bij meer verspreiding van de begin­ selen der S.G.P. nog wel meer bereikt worden.

Thans dan over DRENTHE. Daar treedt Hoogeveen nog immer aan de spits. Het bracht niet minder dan 167 stemmen voor de S.G.P. uit, hetgeen tegenover de 70 van 1946 een hele vooruitgang is. Ook Meppel, dat als tweede volgt, bracht het stemnienaantal omhoog en wel van 46 op 63, eveneens de derde in de rij, Emmen. Hier steeg het aantal van 37 op 48. Als vierde maakt de hoofdstad van Drenthe, Assen, allerminst een slecht figuur. Van 11 wist men het daar tot 44 te brengen. Westenbork en Zuidwolde brachten al eveneens een verrassing. In de eerste gemeente ging het stemmenaantal opv, 'aarts van 11 tot 21, in de tweede van 9 tot 21, terwijl Vries, Anlo, Eeilen, Dalen, Odoorn, Dieven en Smilde ook een stijging vertonen. In Vries van 2 tot 15, in Anlo van 7 tot 15, in Beilen van 11 tot 18, in Dalen van 3 tot 9, in Odoorn van 7 op 13, in Diever van 3 op 14 en in Smilde van 2 tot 11. Ook vertoonden Eelde van 2 tot 9, Borger van 2 tot 6, Norg van 5 tot 9, Roden en Rolde van 1 tot 7, Huizen zelfs van 3 tot 19, Sleen van 2 tot 6 en Vledder van O tot 9 vooruitgang. De overige Drentse gemeenten Coevorden, Dwingeloo, Gasselte, Gieten, Havelte, Nijeveen, Oester hesselen, de Wijk, Zuid-Laren en Zweeloo stemden met respectievelijk 9, 3, 3, 5, 5, 1, 3, 5, 3 en 4 op de S.G.P., waarbij nagenoeg geen wijziging in de stemmenverhouding plaats vond, terwijl in Peize, Ruimerwold en Schoonebeek geen enkele stem op de candidaten van de S.G.P. opgetekend kon worden.

Drenthe geeft ons ook alzoo een niet geringe vooruitgang te zien. Het stemmenaantal klom er van 286 tot 568.

Ook in Drenthe zowel als in Groningen — in Friesland is er reeds meer dan 1 kiesvereniging, mogelijk dat er nog wel meer opgericht kunnen worden — kunnen nog meer kiesverenigingen opgericht worden. Dit is wel zeer gewenst. En om de onderling te leggen band te versterken èn als centrum, waaruit in de dagen der verkiezingen de lectuur der S.G.P. in eigen plaats en desnoods in de omgeving verspreid kan worden èn als werkgemeenschap, van waaruit ook in gewone tijden de plaats der inwoning bearbeid kan worden.

Bezien wij de uitslagen der verkiezingen in de Noordelijke Provinciën, dan zijn wij van oordeel, dat aldaar hier en daar nog wel een kiesvereniging der S.G.P. opgericht kan worden. Wij sporen onze vrienden in het Noorden des lands ten zeerste aan om daartoe naarstig pogingen in het werk te stellen. Wij geven daarbij de verzekering, dat, indien ook maar enigszins mogelijk, het Hoofdbestuur hen daarbij gaarne de behulpzame hand zal bieden.

De oprichting van kiesverenigingen in de Noordelijke provinciën is daarom zo van belang, omdat aldaar zulk een schromelijke onkunde aangaande de S.G.P. en haar beginselen heersen, welke alleen door een deugdelijke voorlichting, welke dringend nodig is, kunnen weggenomen worden, te meer nog daar er lieden zijn, die gretig allerlei lasterpraat rondstrooien en er hard aan meewerken, dat aangaande de S.G.P. allerlei ergerlijke wanvoorstelingen onder ons volk gewekt worden en de rondte blijven doen. Daarom is het ook van groot gewicht, dat De Banier in het Noorden des lands zoveel mogelijk lezers en abonné's verkrijgt. Elk, die in-de onderhavige provincies dan ook adressen van personen kan opgeven, waaraan De Banier met hoop op enig succes een tijdlang gratis als proefnummer gezonden kan worden, verzuime niet dit aan de redactie van genoemd blad, Utrecht, Oude Gracht 219, Postbus 2019, te doen. Niet, dat wij het van de middelen verwachten, neen, zonder de onmisbare zegen des Heeren zullen alle middelen tevergeefs zijn, maar wij zijn toch aan de middelen gebonden en ten duurste verplicht deze aan te: wenden. De Noordelijke provincies moeten, zo maar enigszins mogelijk, bearbeid worden. Wat zou het voor de S.G.P. veel waard zijn, indien deze eens met een in verhouding gelijk aantal stemmen als Overijssel en Gelderland uit de stembus kwamen, dan was deze, naar de mens gesproken, zeker van een derde zetel. Indien dat bij de laatste verkiezingen het geval geweest was, dan had ondanks de bestaande onbillijke regeling van de verdeling der Kamerzetels de S.G.P. reeds nu een derde Kamerzetel gehad.

Daarom dient ook het gewicht van de provincies Friesland, Groningen en Drenthe in de kringen der S.G.P. meer beseft te worden.

De uitslag der verkiezingen was in die provincies reeds zeer verblijdend. Doch er moge alles op gezet worden, dat deze in de toekomst aldaar nog gunstiger voor de S.G.P. wordt.

Bij deze verkiezingen valt gelukkig in deze gewesten enige ontwaking, een vermeerderde belangstelling in het bijzonder voor de aloude Gereformeerde beginselen, welke eenmaal onder Gods gunst de kracht van ons land, ook voor het Noordelijk deel daarvan, hebben uitgemaakt en voor de zaak van het Protestantisme in het algemeen waar te nemen.

Moge dit in de toekomst nog toenemen. Dit kan toch, daar het zeer overwegend Protestantse provinciën zijn, al kunnen wij niet ontkennen, dat de invloed van de revolutie, het Modernisme, het Humanisme, de neo-gereformeerde en ethische leer daar zich sterk doet gevoelen. Daartegenover staat echter, dat de aloude Gereformeerde leer daarin eenmaal B veei aanhangers had. Men ce slechts aan de predikanten Kchortinghuis, Verschuur, Antonides, Appelius en niet minder aan de i beide a Brakels, Witsius en Hille-! nius, die aldaar eenmaal gepredikt : hebben, alsook aan de hoogleraren van de Theologische Faculteit, waar-• order niet alleen rechtzinnige, maar f-eertijds zeer ijverzuchtige professo-• ren zijn geweest en eveens aan graaf Willem Lodewijk en Prinses Maria Ijouise van Oranje, in de volksmond ' „Maaike Meu" geheten en over zo j menig regent, die geen Christen was ; naar de mode van de tijd, maar door •' hartvernieuwende genade. Och, dat j de Heere die gulden tijd deed her-! leven!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen