De Beginselen der Staatkundig Gereformeerde Partij

Voor studie en leidraad

Haar program (XXX).

Tegen artikel vier, lid f, van het program der S.G.P., waarin beleden wordt, dat de Overheid als dienaresse Gods geroepen is in alle samenkomsten te verbieden het verbreiden van beginselen, die de ere Gods en het gezag der overheid aanranden, is heel wat in het geweer gekomen.

Allen, die de ongebondenheid liefhebben, kunnen daar geen vrede mee hebben. In naam van de vrijheid lo­ pen zij daartegen te hoop, vergetende, dat in naam van de vrijheid niet alleen de grootst mogelijke ongebondenheid bedreven is, maar ook, dat in haar naam en op haar gezag de vrijheid het grootste geweld is aangedaan, ja, dat menigwerf vermoord is geworden. Al dezulken willen er niets van weten, dat de vrijheid alleen veilig verankerd ligt in Gods wet en dat de hoogste en heerlijkste vrijheid die is„ welke naar den Woorde Gods is.

En hierbij zijn het niet slechts de libertijnen en revolutionairen geweest, die als kampvechters voor wat zij als vrijheid beschouwden zijn opgekomen, maar ook Christelijk-Historischen en Anti-Revolutionairen, die zich in naam der vrijheid tegen artikel 4, lid f, van het S.G.P. program nadrukkelijk gekeerd hebben.

Meermalen hebben de laatsten in hun bestrijding de vrijheid der consciëntie hierbij in het geding gebracht en het wel voorgesteld, alsof met handhaving van het program der S.G.P. te dezer zake de vrijheid van de consciëntie om hals gebracht werd. Dr. Colijn heeft zich o.a. op een vergadering van de Anti-Revolutionaire Partij ter gelegenheid van een provinciale meeting in Maart 1927 volgens een ih „De Rotterdammer" gegeven verslag in dier voege uitgelaten, als hij zeide:

„Wat de Staatkundig Gereformeerden willen, is juist waartegen onze vaderen 80 jaar gestreden hebben. Juist om de consciëntie aan de greep der staatsmacht te onttrekken, hebben zij de strijd tegen Spanje gevoerd".

Aan deze woorden had dr. Colijn te voren de volgende passage laten vooraf gaan:

„dat hij de Staatkundig Gereformeerden beschouwt als dwalende Anti-Revolutionairen, wat zijn houding tegenover hen bepaalt en dat hij niet minder dan de Staatkundig Gereformeerden/ betreurt, dat allerlei tegen de ere Gods indruisende vergaderingen gehouden worden, maar hij niet kan erkennen, dat de Overheid tot taak heeft, zulke vergaderingen te verbieden."

Over het laatste citaat kunnen wij zeer kort zijn. In menig artikel hebben wij het ongegronde van de Anti-Revolutionaire opvatting te dezer zake aangetoond en de juistheid en het Bijbelse van het standpunt van de S.G.P. in deze aangewezen. Wij zullen dan ook daarop in dit artikel niet behoeven terug te komen. Alleen willen wij er bij deze gelegenheid nog aan herinneren, dat in ons laatste artikel over de beginselen der S.G.P., waarin wij een rede, welke Ds. Kersten bij de behandeling van de Dageraadskwestie in de Tweede Kamer destijds gehouden heeft, hebben weergegeven, bij monde van Ds. Kersten in treffende bewoordingen het onderscheid, dat op dit stuk tussen de A.R.P. en de S.G.P. bestaat, is uiteengezet.

Wij wensen ons thans bepaaldelijk met het eerste citaat uit de rede van dr. Colijn op te houden. Daarin is beweerd, dat onze vaderen 80 jaar gestreden hebben om de consciëntie aan de greep der staatsmacht te onttrekken. Zoals dat daar geschreven is, is het maar gedeeltelijk juist. Stellig hebben onze vaderen het pleit gevoerd voor de vrijheid der consciëntie, wars als zij waren van de inquisitie van Rome, die zelfs geen vrijheid van geweten gedoogde. Doch de 80-jarige oorlog was niet alleen daarom ingezet en bepaaldelijk daarvoor gevoerd. Hij was in grond en wezen een strijd voor de zuivere religie, een strijd voor de vrijheid cm God naar de uitspraken van Zijn Woord vrijelijk en openlijk te kunnen dienen.

Hetgeen onder meer bevestigd wordt in het voortreffelijke en destijds veel gelezen werk van Ds. G. Udemans, predikant te Zierikzee. In zijn werk, getiteld: 't Geestelyck Roer van 't Coopmans Schip", waarvan reeds in 1655 de derde druk verscheen, schreef hij op bladzijde 348:

„Hiermede is nu met een beantwoord de derde tegenwerping, welke van alle secten in ons Vaderland wordt voortgebracht en sterk gedreven, te weten, dat wij de oorlog tegen de koning van Hispaniën hebben opgenomen om de vrijheid der consciëntien en derhalve, dat men allerlei secten behoorde toe te laten openbare exercitie van hare religie, hoedanig als zij zijn mag. Antwoord. Vooreerst zo verstaan deze luyden niet wat vrijheid van consciëntie in heeft. Want dat is niet, dat een ieder, al ware hij een heiden. Jood of Turk, mag spreken en zeggen, schrijven en wrijven alles wat hij wil, alles wat hem maar in zijn hoofd en zinnen opkomt. Want dat is geen vrijheid van consciëntie, maar een vrijheid des vleses, die God verboden heeft".

Ten aanzien van de uitspraak van Ds. Udemans willen wij eerst opmerken, dat deze zeer naar waarheid en historisch volkomen juist heeft gesteld, dat de 80-jarige oorlog niet om de vrijheid der consciëntie — zoals dr. Colijn stelde — gevoerd is en voorts, dat dr. Colijn en met hem de Anti-Revolutionairen niet de eersten geweest zijn, die het valselijk hebben voorgesteld als ware de 80jarige oorlog ingezet en gevoerd voor de vrijheid van consciëntie; en dat uit het werk van Ds. Udemans en uit tal van andere geschriften van onze vaderen blijkt, dat de libertijnen of zoals Ds. Udemans ze noemt, „allerlei secten" hun daarin al zijn voorgegaan, op deze valse grond pleitende, dat aan een ieder de vrijheid gegeven moest worden om vrijelijk zijn theorieën te verkondigen, ook al waren zij nog zo Gode-onterend en verderfelijk voor het volk. En ten slotte willen wij onze opmerking ten opzichte van de uitspraak van Ds. Udemans besluiten met te constateren, dat deze predikant zeer ten rechte geschreven heeft, dat de vrijheid om alle leringen te verkondigen en alle theorieën maar uit te bazuinen en te propageren, niet is de vrijheid van de consciëntie, maar een vrijheid des vleses, welke God verboden heeft.

p bladzijde 351 is Ds. Udemans nog eens terug gekomen op de vrijheid der con.sciëntie, als hij daarover het navolgende geschreven heeft:

„Ik vraag nu alle vrome en redelijke patriotten van ons Vaderland; die maar enige vonk van consciëntie en een druppel Christelijk bloed hebben, of deze goddeloze ongebondenheid is die vrijheid der consciëntie, waarvoor onze vrome en zalige voorouders de wapenen tegen de koning van Hispaniën hebben opgenomen? Is dat de vrijheid, waarvoor zij gevochten hebben? Voorzeker, dan zijn onze vrome en genereuse voorzaten te beklagen, dat zij voor zulke monsters en gruwelijke beesten hun goed en bloed geofferd hebben, daar wij liever tegen behoren te strijden, gelijk de heilige apostel Paulus te Ephese tegen de beesten gevochten heeft, 1 Cor. 15 : 32. Want v^ij zijn schuldig zulke onheilige en ijdele spraken, ja godslasteringen te wederstaan, of anders zullen zij tot meerdere goddeloosheid gedijen. ... Maar het is verre van­ daar, dat onze zalige voorouders dat eens zouden gedroomd hebben, hun hals voor zulke vuiligheden en gruwelen te wagen, of in het groffe, voor zulk een onbepaalde en tomeloze vrijheid als nu sommigen drijven willen^ want al zijn onze voorouders naar het lichaam dood, zij spreken evenwel in de historie, wat hun voornemen en intentie geweest is, dat zij met zulk een wonderlijke moed, met zo grote gevaren en zo kleine middelen die zware oorlog tegen zulk een machtig potentaat hebben opgenomen".

Wij hebben aan de woorden van Ds. Udemans maar weinig toe te voegen. Wij hebben zijn uitspraken, die met tal van evengelijke uit de geschriften onzer Gereformeerde voorouders te vermeerderen zouden zijn, expresselijk eens naar voren gebracht, omdat de tegenstanders der S.G.P. het zo vaak voorstellen, dat wat artikel 4, lid f, voorstaat, de moord op de vrijheid der consciëntie inhoudt en daarmede gelijk ook met hun schermen met het woord „vrijheid" zo vele mensen, vooral de jongeren onder hen, wier gemoed zo licht bij het horen van de vrij heidsleuzen ontvlamt, om de tuin leiden. Onder de indruk van die leuzen zien zij zo licht over het hoofd, dat de vrijheid der consciëntie toch heel wat anders is dan de vrijheid om allerlei godslasterlijke en zielsverdervende opiniën maar vrijelijk te mogen verkondigen en propageren. Zeer te recht heeft Ds. Udemans geschreven, dat dit gee vrijheid van consciëntie, maar vrijheid des vleses is, welke God ver boden heeft. Deswege dient zij doo de Overheid als dienaresse Gods J"e geduld, maar verboden te worden gelijk het program der S.G.P. in fe genstelling met de programma's y? : al de andere politieke partijen in N( derland eist, dat de Overheid zui zal verbieden. Zeer te recht heeft Di Udemans gesteld: Wij zijn schuldi zulke onheilige en ijdele spraken, j godslasteringen te weerstaan". De ere Gods eist het. Gods Woord biedt het. Het algemeen belang de volks vraagt het.

De ongebonden vrijheid, waarbij all lectuur, zelfs de goddelooste, maa gedoogd wordt, is, om in de taal ^ai Ds. Udemans te spreken, een gruwe lijk monster, dat zijn duizenden ver slonden heeft en nog verslindt. He is toch niet te zeggen, hoeveel kwaa de geschriften van deïsten, panthe ... isten en atheïsten en van soortgelij vrijgeesten al niet onder de mensen P' en ook onder ons volk, gesticht heb ben. Evenmin is het kwaad af te me ten, dat hun in vergaderingen sproken woorden al verwekt hebben l'en slotte, zoals Ds. Udemans in gro te verontwaardiging heeft merkt: Welk een valse en de vade ren krenkende voorstelling van za ken geven die personen, die het voor stellen, dat onze voorouders van eei onbepaalde en tomeloze vrijheid d 80-jarige oorlog begonnen en - m voerd hebben! ^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen