De Algemene Vergadering der S.G.P.

Gehouden op Woensdag 23 Februari 1955

Van heinde en verre, uit alle delen des lands, waren de afgevaardigden en leden der kiesverenigingen, onder wie zich verscheidene predikanten van onderscheidene kerkformaties bevonden, verleden week opgekomen naar de Algemene Vergadering, welke te Utrecht in de grote zaal van Tivoli gehouden werd. Te ruim elf uur opende de Voorzitter, Ds. Zandt, de vergadering. Na verzocht te hebben Psalm 119 vers 3 en 88 te zingen, las hij Psalm 119 vers 81 tot en met 96 om vervolgens in gebed voor te gaan.

Hierna stelde de Voorzitter voor aan H.M. de Koningin het navolgende telegram te zenden:

De Algemene Vergadering der Staatkundig Gereformeerde Partij, op Woensdag 23 Februari 1955 te Utrecht bijeen, betuigt haar aanhankelijkheid aan Uwe Majesteit en Uw doorluchtig Huis en wenst U Gods onmisbare zegen toe.

Ds. P. ZANDT, voorz.

Ir. C. N. VAN DIS, secr.

Dit voorstel werd met eenparige stemmen door de vergadering aanvaard. Gedurende de middagvergadering werd hierop namens Hare Majesteit een telegram ontvangen van de volgende inhoud:

Hare Majesteit de Koningin heeft mij opgedragen u te danken voor uw gevoelens van aanhankehjkheid geuit in uw telegram.

SMITT AVIS

Part. secretaresse H.M.

Vervolgens ging de Voorzitter over tot het uitspreken van zijn rede, getiteld

De weg tot vrede en welvaart

Van de inhoud dezer rede, die met grote aandacht beluisterd werd, behoeven wi| in dit verslag geen melding te maken, daar ze reeds in druk verschenen is en voor ieder tegen, de voor deze tijd wel zeer lage prijs van slechts 35 cent bij de N.V. „De Banier", Postbus 2019 te Utrecht, verkrijgbaar is.

Na het uitspreken der rede bracht de Partijsecretaris namens het Hoofdbestuur en de gehele vergadering de Voorzitter hartehjk dank voor zijn rede, waarin op grond van Gods Woord op zo duidelijke wijze de weg werd aangewezen, welke tot vrede en welvaart zou kunnen leiden, indien de machtigen der aarde ea de volkeren die weg wilden bewandelen, bestaande in terugkeer tot Gods Woord en Wet.

Vervolgens beval de Partijsecretaris het kopen van deze rede ten sterkste aan en deelde hij mede, dat het voornemen bestaat haar ook in een goedkopere uitgave tegen de luttele prijs van 5 cent beschilcbaar te stellen, opdat de kiesverenigingen een groot aantal van deze rede onder ons volk kunnen verspreiden. Bestellingen daarop konden volgens de Partijsecretaris in de pauze worden gedaan bij de vertegenwoordiger van N.V, „De Banier".

Op de vraag van de Partijsecretaris of Ds. Zandt bereid was zijn rede belangeloos ten behoeve van de Partijkas af te staan, gaf Ds. Zandt een bevestigend antwoord.

Naar wij vernamen werden in de pauze reeds vele exemplaren van de rede voor 35 cent verkocht, terwijl ook op de goedkope uitgave een groot, moedgeï vend aantal bestellingen werd gedaan. Wie deze goedkope uitgave alsnog wensen te bestellen, wordt verzocht dit spoedig te doen, opdat we weten hoeveel er van gedrukt moeten worden en met het drukken en verzenden spoed kan worden betracht.

Alsnu kwam punt 4 van de agenda aan de orde, namelijk de notulen van de vorige Algemene Vergadering, zoals deze in „De Banier" van 15 Aprü 1954 zijn afgedrukt. Zij werden zonder op-of aanmerkingen door de vergadering goedgekeurd en vastgesteld.

Daar het vijfde punt geen aanleiding gaf tot enige bespreking, werd overgegaan tot het zesde punt van de agenda: verkiezing van 3 leden van het Hoofdbestuur, waarvan er 2 aftredend en herkiesbaar waren namelijk Ds. Zandt en Ds. Mieras. Voorts moest er in de vacature, ontstaan door het vertrek van Ds. Smits naar Amerika, een ander Hoofdbestuurslid gekozen worden, waarvoor het Hoofdbestuur een tweetal candidaten aan de Algemene Vergadering had voorgesteld, waarbij echter nadrukkelijk vermeld was, dat de stemming volgens art. 6 der Partijstatuten overigens geheel vrij was.

Voordat tot stemming werd overgegaan, werd er eerst door de Voorzitter een commissie benoemd voor het tellen der stemmen op de verschillende Candida-

Ds. P. ZANDT t«i en het vaststellen van de uitslag. Deze commissie bestoad in alphabetische volgorde uit de heren van Ast, Bal, Doeleman, Hoekstein, Jager, Kooman, Vlasblom en Weiss.

Alsnu verzocht de Voorzitter te zingen Psalm 25 : 2, 3 en 4 en kondigde hij een collecte aan, die tevens door hem aanbevolen werd. Uit de telling na de vergadering bleek, dat deze coUecte met die, welke later aan de uitgang gehouden werd, de belangrijke som van ƒ 1549.40 had opgebracht. Voorwaar een prachtige collecte, waaruit nog weer eens bij vernieuwing zeer duidelijk blijkt, dat de S.G.P.'ers, die over het algemeen niet tot de rijken des volks behoren, voor hun beginsel nog wel wat over hebben. Verder werden er in de colecte nog enkele giften gevonden n.l. één voor de Partijkas van ƒ5.—; voor prof. Wisse ten behoeve van de Evangelisatie in Spanje ƒ 5.—; voor de kweekschool „De Driestar" te Gouda ƒ 5.—. De twee laatstgenoemde giften zullen door de Permingmeester der Partij aan de bestemde adressen worden overgemaakt.

Voordat gepauzeerd werd, vroeg op verzoek van de Voorzitter de heer Kodde een zegen voor het eten.

Na de pauze, weUce te kwart voor 2 eindigde, liet de Voorzitter zingen Psalm 84 : 3 en werd door hem aan de Partijsecretaris verzocht in gebed voor te gaan om vervolgens de uitslag der gehouden stemming bekend te maken. Hieruit bleek, dat Ds. Zandt en Ds. Mieras met vrijwel algemene stemmen herkozen waren en Ds. van Ravenswaaij van Den Haag-Scheveningen met zeer grote meerderheid van stemmen gekozen v/as.

Ds. Zandt deelde hierop mede, dat hij zijn benoeming aannam, terwijl wij van Ds. Mieras, die wegens het houden van een biddag te St. Philipsland de Algemene Vergadering niet kon bijwonen, later vernemen mochten, dat hij eveneens zijn herbenoeming aanvaardde. Op de vraag van de Voorzitter of Ds. van Ra\'enswaaij, die ter vergadering aanwezig bleek te zijn, zijn benoeming aannam, gaf deze een bevestigend antwoord, waarop de Voorzitter hem verzocht aan de Hoofdbestuurstafel te willen plaats nemen.

Na de leden van het stembureau voor hun werkzaamheden te hebben bedankt gaf de Voorzitter het woord aan de Partijsecretaris tot het uitbrengen van zijn jaarverslag.

In dit verslag werd allereerst in den brede stilgestaan bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten, welke het vorige jaar kort na de Algemene Vergadering, namelijk op 21 April 1954, plaats vonden. Gewezen werd daarbij op de gunstige uitslag voor de S.G.P. die, in onderscheiding van de A.R.P. en de C.H.U., die respectievelijk 7 en 5 zetels verloren zagen gaan, haar 11 zetels over het gehele land behouden mocht. Aangedrongen werd voorts op het verspreiden van lectuur ter verbreiding der beginselen, ook al is er menselijkerwijs bezien geen kans een zetel te behalen. Voorts werd er alle nadruk op gelegd, dat het onze plicht is alle geoorloofde middelen daartoe aan te wenden, daar de Heere ook de middelen in Zijn raad bepaald heeft.

Vervolgens werd melding gemaakt van het oprichten van nieuwe kiesverenigingen, waaruit bleek, dat de S.G.P. nog steeds groeit.

Aangedrongen werd voorts op het spoedig ingevuld terugzenden der lijsten betreffende de samenstelling van het bestuur, terwijl ook nog eens krachtig er toe opgewekt werd om veranderingen van naam en adres van secretarissen en penningmeesters zo spoedig mogelijk bij het Partijbureau op te geven.

Daarna werden enige mededelingen gedaan over de werkzaamheden van het Partijbureau, waarbij cm. bekend gemaakt werd, dat het in het voornemen ligt de nieuwe Z^ndagswet, die thans niet meer voorradig is, opnieuw tegen lage prijs beschikbaar te stellen, zodra bet wijzigingsvoorstel der Regering kracht van wet verkregen heeft, waarvan dan in „De Banier" mededeling zal worden gedaan.

Voorts werd melding gemaakt van het aantal Hoofdbestuurs-en Vertrouwensvergaderingen, alsmede van het grote verlies voor Hoofdbestuur en Partij door het vertrek van Ds. Smits naar Amerika. Met de wens en bede, dat de Heere met de Partij en haar vertegenwoordigers in de onderscheidene colleges in het komende jaar moge optrekken, werd dit jaarverslag besloten.

Zonder op-of aanmerkingen werd dit verslag goedgekeurd en de Partijsecretaris door de Voorzitter voor zijn arbeid en jaarverslag dank gebracht.

Alsnu stelde de Voorzitter de Partijpen^ ningmeester in de gelegenheid zijn financieel jaarverslag over het boekjaar 1954 te geven.

Allereerst werd daarin gewezen op de tijdgeest, waarbij de mens in het middelpunt wordt geplaatst zodat alles van de viajsheid en de krachten van de mens wordt ven\'acht en God en Diens geopenbaarde Woord terzijde worden gesteld. Voorts stond de penningmeester stil bij de lauwheid, die er zo vaak wordt gevonden bij hen, die nog rekening houden met Gods Woord, en wekte hij op tot grotere inspanning ter verbreiding der beginselen, die het overwaard zijn. In dit verband werden de kiesverenigingen opgewekt tot het werven van leden en van abonné's op „De Banier", hetgeen de financiën der Partij ongetwijfeld zou ten goede komen. Hiermede wilde de penningmeester echter niet zeggen, dat de uitgaven de inkomsten overtroffen hebben. Integendeel, het boekjaar 1954 gaf een voordelig saldo, zodat er van een kastekort geen sprake is. Vervolgens werden alls kiesverenigingeri" nog eens er aan herinnerd, dat de contributie voor de Partij gestort moet worden op de postrekening der Partij ten name van de Penningmeester der S.G.P. no. 119560 te Rotterdam, en dus niet op de postrekening van het Partijbureau (no. 186302 te Den Haag), waarop de bijdragen ten behoeve van het Partijbureau gestort moeten worden. Voorts legde de penningmeester er nog eens alle nadruk op, dat zijn adres gewijzigd is en thans als volgt luidt: De Savomin Lohmanlaan 85b te Rotterdam-N., zodat alle geldovermakingen en corespondentie aan dit adres behoren gericht te worden.

Onnodige arbeid wordt aan de penningmeester der Partij bespaard, indien de penningmeesters der kiesverenigingen tijdig de contributie aan hem overmaken. Een 19-tal was ten deze nog in gebreke gebleven, welker namen ter vergadering werden voorgelezen.

Na melding te hebben gemaakt van de collecten der Algemene Vergaderingen van 1953 en 1954, werd opgemerkt, dat er in 1954 ƒ 768.83 aan giitten voor de verbreiding der • beginselen waren binnengekomen, waartoe volgens hem de daarvoor in kleine artikelen in „De Banier" gevoerde actie sterk bijgedragen hebben.

Vervolgens werd er bij de kiesverenigingen, die de hun in 1954 geleverde verkiezingslectuur nog betalen moeten, ten sterkste op aangedrongen aan hun verplichtingen ten deze zo spoedig mogelijk te voldoen.

Inzake het Ned. Beheersinstituut, werd vermeld, dat hiervan nog steeds niet de destijds in uitzicht gestelde slotuitkering ontvangen is. Vervolgens bleek uit dit jaarverslag, dat er van het „Historisch Overzicht", het eerste deel van de uiteenzetting van het beginselprogram, een groot aantal verkocht zijn. Het Hoofdbestuur zou er hoge prijs op stolen, dat er nog meer exemplaren van verkocht zullen worden, opdat spoedig met de uitgave van het tweede deel kan begonnen worden. Hierna wees de penningmeester er op, dat er wel een behoorlijk saldo is, maar dat de aanstaande Kamerverkiezingen anderzijds veel zullen vergen. Gezien de stijging der papier-en drukprijzen zullen alle zeilen moeten worden bijgezet om een verkiezingsactie te kunnen voeren, die nog maar gelijk is aan die van 1952.

Nadat de penningmeester voorts een overzicht gegeven had van de inkomsten en uitgaven over 1954, besloot hij zijn verslag met de wens, dat de Heere ons de genade mocht schenken ons in onszelf als onnutte dienstknechten te mogen kennen, aan wie Hij om Zijns Zelfs wü een verbeurde maar onmisbare zegen op hun arbeid mocht schenken.

Naar aanleiding van dit verslag werd door de afgevaardigde van Ede een vraag gesteld in zake de toegezegde uitkering van het N.B.I., die door de penningmeester werd beantwoord, waarna de Voorzitter de penningmeester voor diens verrichte werk en jaarverslag dank betuigde.

De Voorzitter deelde daarop mede, dat de boeken en bescheiden over 1954 gecontroleerd waren door de heren B. v. d. Graaf te Ridderkerk en J. v. d. Poel te Amsterdam. Uit de schriftelijke verklaring dezer heren, die de Voorzitter voorlas, bleek, dat zij alles accoord bevonden hadden. Ook deze commissie werd door de Voorzitter hartelijk dank gebracht voor de door haar verrichte werkzaamheden.

In de nieuwe controle commissie voor het boekjaar 1955 werden met goedkeuring der Algemene Vergadering benoemd de heren B. van der Graaf te Ridderkerk en M. Westerduin te Voorburg met als plaatsvervangers de heren A. M. van Hall te Amsterdam en A. S. den Braber te Rotterdam-Hillegersberg. Hierna kwam aan de orde een voorstel van het Hoofdbestuur in zake de spreektijd, dat als volgt luidde:

Het Hoofdbestuur stelt voor aan de Voorzitter het recht te geven de spreektijd bij de behandeling der vragen en voorstellen, alsook bij de rondvraag, zo nodig te beperken, opdat de agenda geheel kan worden afgewerkt.

Zonder discussie werd dit voorstel door de Vergadering aangenomen.

Vervolgens deed het Hoofdbestutu-betreffende het plan tot wijziging van enige artikelen van het beginselprogram de navolgende mededeling:

Het Hoofdbestuur deelt mede, dat voorstellen tot wijziging van enkele artikelen van het beginselprogram reeds met de afgevaardigden der Provinciale Verenigingen (de vertrouwensmannen) besproken zijn, zodat de besturen der Provinciale Verenigingen, Statenkringverenigingen en Kiesverenigingen de concept-wijzigingen D.V. dit jaar zullen toegezonden krijgen.

Deze mededeling werd door de Vergadering zonder discussie voor kennisgeving aangenomen.

Alsnu kwam aan de orde de

VRAGEN EN VOORSTELLEN DER KIESVERENIGINGEN

Uitkomen op één lijst met andere partijen.

Apeldoorn stelde voor, dat in het vervolg de S.G.P. bij gemeenteraadsverkiezingen overal uitsluitend met eigen candidatenlijsten uitkomt en du§ niet op een gecombineerde lijst.

Namens de voornoemde kiesvereniging werd dit voorstel nader toegelicht door de heer M ij n d e r s, die'zich niet verenigen kon met het praeadvies, dat hot Hoofdbestuur op dit voorstel gegeveo had en dat als volgt luidde:

Het Hoofdbestuur meent in 1953 in Eqn richtlijnen duidelijk te hebben aangegeven, dat als regel met eigen lijst moet worden uitgekomen, hetgeen inhoudt, dat het uitkomen op een gecombineerde lijst uitzondering moet zijn. Het Hoofdbestuur maakt van deze gelegenheid gebruik om hierop nog eens met alle nadruk te wijzen, maar aoht de steeds gevolgde gedragslijn, om aan plaatselijke kiesverenigingen enige vrijheid te laten, de juiste.

De heer Mijnders wees er in eerste ea tweede termijn onder meer op, dat zijns inziens overal dezelfde lijn behoort ts worden getrokken, en wel deze, dat nimmer met een andere partij woidt sameagewerkt, noch uit het oogpunt van eer of aanzien, noch uit een diplomatiek oogpunt, waarbij belangen gesteld worden boven de bezwaren. Te meer, waar het kan voorkomen, dat de A.R. ook één of meer vrouwen op hun candidatenlijst kunnen gaan brengen, en dat men vóór de verkiezingen een gezamenlijke vergadering gaat beleggen.

De heer Mijnders hoopte dan ook, dat de Vergadering zich vóór het voorstel van Apeldoorn zou uitspreken.

Van verscheidene zijden werd verklaard, dat men zich met het standpunt van Apeldoorn niet verenigen kon, zoals o.m. gedaan werd door de afgevaardigde der kiesvereniging Middelharnis (naam niet bekend, kan dus niet vermeld worden), die er op wees, dat de Staatkundig Gereformeerden aldaar sedert jaren met de A.R. op één lijst bij de gemeenteraadsverkiezingen uitkomen, doch dat daarbij geen sprake is van samenwerking. Men komt op één lijst uit, doch vóór en na de verkiezingen is men geheel vrij, staat men los van elkaar. De Staatk.Geref. te Middelharnis achtten dit uitkomen op één lijst noodzakelijk om de meerderheid van de raad rechts te houden, waardoor de cafe's op Zondag gesloten werden en gesloten kunnen blijven, en het houden van een kermis geweerd wordt. Van het prijsgeven der Staatk.-Geref. beginselen is hierbij dus geen sprake.

De heer Kodde bestreed eveneens het betoog van de heer Mijnders, opmerke»de, dat er bij het uitkomen op een zelfde lijst van samei.werking geen sprake behoeft te zijn. Men blijft van beide kanten geheel vrij in het voeren van de verkiezingsactie, in het samenstellen van zijn eigen verkiezingslectuur, en na de verkiezing blijft men eveneens geheel vrij om de 'beginselen der S.G.P. in de raad voor te staan en dienovereenkomstig te handelen. Wenst Apeldoorn niet op één lijst met een andere partij uit te komen, dan is het daarin geheel vrij. Het gaat niet aan om anderen ten deze te dwingen. Wij hebben er onder meer zo veel mogehjk voor te waken, dat wij in deze revolutionnaire tijd het bestuur der gemeente niet in handen van Rome en de Partij van de Arbeid spelen. De heer Kodde stelt dan ook voor, dat de Vergadering zich met het praeadvies van het Hoofdbestuur verenigen zal.

De Voorzitter merkt op, dat hij deze kwestie, die verscheidene kanten heeft en al vaker op de Algemene Vergadering is geweest, bij herhaling met Ds. Kersten besproken heeft, waarbij zij beiden tot de conclusie kwamen, welke in het praeadvies van het Hoofdbestuur is neergelegd, daarbij van gevoelen zijnde, dat er, zo veel maar enigszins mogelijk is, met een eigen lijst dient uitgekomen te worden. Als het zou voorkomen, dat de A.R. een vrouw op hun lijst willen brengen, dan is het aan de S.G.P. om te weigeren in zodanige gevallen op een gecombineerde lijst uit te komen.

Op de vraag van de Voorzitter, of de Vergadering zich met het praeadvies van het Hoofdbestuur verenigen kon, bleek dit inderdaad het geval te zijn, zodat het aangenomen? «vas.

Vervolgens kwam er een drietal voorstellen j^an de kiesvereniging te Den Haag aan de orde. D.aar de voorzitter dezer kiesvereniging, de heer L i g t h a r t, om des tijds wil alle^drie voorstellen tegelijk wenste behandeld te zien, werd aan zijn verzoek .voldaan.

Deze voorstellen luidden als volgt:

Groslijst en CandldatenUjst Kamerverkiezing.

1. Den .Haag stelt voor een andere procedure te volgen tot het verkrijgen van een groslijst voor de Tweede Kamerverkiezing, door eerst alle ingekomen namen, met vermelding van het aantal malen, dat ze genoemd zijn, ter kennis van kiesverenigingen te brengen, die daaruit weer een lijst van bijv. 20 namen maken, waaruit de Provinciale vergaderingen een voorlopige groslijst samenstellen. Uit deze groslijsten maakt de vertrouwensvergadering de definitieve groslijst op.

Toelichting. Den Haag meent, dat de kiesverenigingen dan meer aandeel hebben in en meer richting kimnen geven aan het opstellen van de groslijst.

Praeadvies Hoofdbestuur. Het Hoofdbestuur is van oordeel, dat de thans volgens artikel 10 der Partijstatuten gevolgde methode minder omslachtig is en hetzelfde resultaat levert als volgens het voorstel van Den Haag het geval zou zijn. Ook nu wordt er in den regel rekening gehouden met het aantal malen, dat een candidaat genoemd is. Het Hoofdbestuur ontraadt dan ook ten sterkste het voorstel van Den Haag te aanvaarden.

2. Den Haag stelt voor, dat in het vervolg de volgorde der candidaten door de Algemene Vergadering woidt bepaald.

Toelichting. Den Haag meent, dat de huidige methode, vastgelegd in artikel 10 der Partijstatuten, niet meer nodig is, omdat de reden, die in 1927 aanleiding gaf tot de huidige formulering, namelijk onbekendheid met de personen, thans als vervallen kan worden beschouwd.

Praeadvies Hoofdbestuur. Het Hoofdbestuur is van oordeel, dat er in een brede vergadering niet over personen gesproken kan worden, en dat stemming over de volgorde, welke schriftelijk zou moeten geschieden, de vergadering veel te lang zou ophouden, ja niet doenlijk is. Het Hoofdbestuiu-adviseert dan ook artikel 10 van de Partijstatuten te handhaven.

Afvaardiging Provinciale Vergadering

3. Den Haag stelt voor, dat de door de Provinciale besturen aan te wijzen vertrouwensmannen de functie van adviseiur in zake de candidatenlijst slechts eenmaal mogen vervullen.

Praeadvies Hoofdbestuur. Het Hoofdbestuur wenst de afvaardiging naar de vertrouwensvergadering geheel over te laten aan de Provinciale Vergadering, daar deze vergadering het recht niet mag ontnomen worden, als vertrouwensmannen te zenden, wie zij verkiest.

In zijn nadere toelichting op deze voorstellen, gaf de heer Ligthart te kennen, dat hij zich tot het tweede voorstel wenste te bepalen, daar het ook voor hem niet zeker was of het eerste voorstel van Den Haag wel zo veel verbetering zou geven inzake het opstellen van de groslijst, terwijl hij het derde voorstel buiten bespreking liet. Het voorstel sub 2 van Den Haag echter achtte hij een belangrijke verbetering, daar aanneming er van er toe zou leiden, dat de Algemene Vergadering als hoogste orgaan dan de volgorde, waarin de candidaten op de Üjst vBorkomen, "ztm baaien. Voor 1927 was dit ook zo geweest, doch toen is artikel 10 van de Partijstatuten gewijzigd en heeft dit zijn huidige, volgens Den. Haag ongewenste, redactie gekregen, waardoor volgens hem de Algemene Vergadering gedegradeerd is. In zijn repliek bracht de heer Ligthart bij deze kwestie ook de candidatenlijst voor de . Statenverkiezingen ter sprake, tegen wier . samênsteüing hij bezwaren naar voren bracht.

De heer K o d d e verklaarde zeer verwonderd te zijn over het betoog van de voorzitter - der Haagse kiesvereniging. Het is toch onmogelijk om op een vergadering van een omvang. als de Algemene Vergadering, personen te gaan bespreken. Dat kan toch niet in zon grote vergadering. Daarom is juist in 1927 overgegaan tot het instellen van de vertrouwensvergadering, waar in kleine kring, bestaande uit Hoofdbestuur en afgevaardigden der Provinciale Verenigingen, de candidaten aan de hand der groslijsten besproken kunnen worden, waarbij alle vertrouwensmannen strikte geheimhouding is opgelegd. Voorts is het gewoon onmogelijk om de Algemene Vergadering over de volgorde der candidaten te laten stemmen, zoals terecht in. het praeadvies van het Hoofdbestuur wordt opgemerkt. Wat de candidatenlijst voor de Statenverkiezingen betreft, oordeelde de heer Kodde het onjuist, wanneer de heer Ligthart deze in dit verband ter sprake bracht, want deze lijst wordt niet volgens artikel 10, maar volgens artikel 11 der Partijstatuten, en dus door de Provinciale Vergadering vastgesteld, juist zoals de heer Ligthart het wil! Volgens het betoog van de heer Ligthart zou dus artikel 11 veranderd moeten worden in de geest van artikel 10, omdat artikel 11 volgens de heer Ligthart verstarring in de hand werkt.

De Voorzitter stelde hierop voor de discussie te sluiten en de Vergadering over de voorstellen van Den Haag te laten stemmen bij zitten en opstaan. Wie vóór de voorstellen van Den Haag was, moest opstaan. Aangezien er niemand opstond, waren de voorstellen van Den Haag daarmede verworpen en de praeadviezen van het Hoofdbestuur aangenomen.

Hierna kwam het volgende en laatste voorstel aan de orde, namelijk van de kiesvereniging Banier II te Rotterdam, betreffende het afnemen van het eerste deel van de

Uiteenzetting van het beginselprogram.

Dit voorstel luidde als volgt:

Rotterdam (Banier II) stelt voor, dat eHce kiesvereniging op de Algemene Vergadering 10 exemplaren van het eerste deel van de uiteenzetting van het beginselprogram afneemt ter verspreiding.

Praeadvies Hoofdbestuur.

Het Hoofdbestuur is van oordeel, dat iedere kiesvereniging in deze geheel vrij, moet blijven, en dat derhalve de Algemene Vergadering niet kan besluiten wat door Rotterdam (Banier II) wordt voorgesteld. Desniettemin waardeert het Hoofdbestuur de goede bedoeling van deze kiesvereniging en beveelt het met haar de afneming van het eerste deel (Historisch Overzicht) ten sterkste aan.

Daar niemand over dit voorstel het woord verlangde, kon de Voorzitter hieruit concluderen, dat de Vergadering zich unaniem met het praeadvies van het Hoofdbestuur kon verenigen. Hij wees er nog eens op, dat ten deze geen dwang kan opgelegd worden, maar sprak nochtans de wens uit, dat er nog meer exemplaren van het Historisch Overzicht door medewerking van de kiesverenigingen zullen afgenomen worden, ook al met het oog daarop dat tot de uitgave van het tweede deel kan worden overgegaan. Er zal naar worden gestreefd dit te doen, al kan ten deze om allerlei redenen geen besliste belofte worden gedaan.

Vervolgens kwam de Rondvraag. Ds. Wakker van IJsselmuiden vroeg erf er geen verbetering kon worden aangebracht in de geluidsverdeling, daar hij en enkele anderen op het podium niet alles hadden kunnen verstaan. De Voorzitter antwoordde, dat er overigens geen enkele klacht is ingekomen, integendeel, men had te kennen gegeven, dat de aanwezigen in aUe hoeken der zaal ds Zandt zeer wel verstaan hadden. Voorts dat het beter geweest ware eerder te waarschuwen en zegde toe, dat het volgend jaar bij leven en welzijn deze zaak nog eens met de directie van Tivoli zal besproken worden.

De heer De Redelijkheid van Ouderkerk a. d. IJssel zou gaarne zien, dat aan alle Statenkringbesturen zou worden opgelegd aandacht aan de jeugd te schenken en jeugdverbanden onder toezicht van de Statenkringbesturen op te richten.

De heer Tanger gaf als zijn mening te kennen, dat niet bij de jeugd doch allereerst bij de ouderen de schuld ligt van weinig medeleven. Als er van de ouderen geen kracht uitgaat, dan is het tevergeefs of men al jeugdverbanden opricht.

De Voorzitter sloot zich hierbij aan en wees er voorts op, dat de kwestie van de jeugd verleden jaar op de Algemene Vergadering besproken is. De Algemene Vergadering kan voorts de Statenkringbesturen niets opleggen. Ieder behoort ten deze vrij te zijn. Evenwel zal het Hoofdbestuur deze kwestie nader in zijn eerstvolgende vergadering behandelen.

Hierna kwam de heer Terweel als afgevaardigde van de kiesvereniging Ede, namens deze vereniging met een geheel andere kwestie n.l. de eventuele uitbreiding van het aantal Kamerleden. Men achtte deze niet noodzakelijk, om financiële redenen niet aanvaardbaar en ook om politieke redenen niet. De Voorzitter antwoordde hierop, dat de uitbreiding met 50 leden voor de Tweede Kamer wel op een bedrag van een half millioen per jaar zou komen, doch tegenover de müharden waarmede men tegenwoordig rekent en tegenover de talrijke subsidies aan de Ver. Naties en andere instanties valt dit bedrag in het niet.^ De werkzaamheden der Kamerleden zijn zeer vele, vooral voor een kleine partij als de S.G.P. moet men dit niet onderschatten. Het zou voor haar zeer gewenst zijn als er een derde Kamerlid bijkwam, daar alleen al het lezen der stukken zeer veel tijd vergt en de problemen jaar op jaar toenemen. Alles bij elkander genomen heeft de Kamerfractie dan ook destijds geen reden kunnen vinden om zich tegen de uitbreiding te verzetten en het wil haar voorkomen, dat ze daarin een juist standpunt heeft ingenomen. Niettemin is zij bereid deze kwestie nog eens nader te overwegen en in een Hoofdbestuursvergadering te bespreken.

Alsnu kreeg Ds. Dorsman gelegenheid een slotwoord te spreken. Spreker begon bij het Paradijs, waar de mens, naar 2üjn beeld geschapen, door de overtreding van het Goddelijke gebod God de rug heeft toegekeerd en nu als een vijand, als een hater van God en zijn naaste daarhenen leeft. Van die breuk, die er tussen God en de mens geslagen is, gevoelt de mens van nature niets. Hij wandelt daarhenen, zonder God in de wereld naar zijn eeuwig verderf. Het goede te doen wordt bij hem niet gevonden doch wel het kwaad doen.

Zo was het ook bij het volk Israël. Dit was dan ook de reden, dat de Heere Zijn profeten tot dit volk zond om ze steeds maar weer toe te roepen: Israël zoek de Heere alleen; waarin genoegzaam uitgedrukt ligt, dat Israël de Heere niet zocht, doch eigen wegen bewandelde naar het goeddunken van het boze hart.

In onze dagen is het al precies zo ge­ steld. Er wordt gevraagd naar dingen, die geen wezen hebben, naar allerlei soorten van vermaak, zoals onder meer sport en spel, kortom naar de begeerlijkheden dezer wereld, maar naar de levende God wordt niet gevraagd, het gemis van Hem niet gevoeld. Ja, hij is er zelfs de grootste vijand van om door genade als een goddeloze en vijand met God verzoend te worden.

Alle roepstemmen slaat hij in de wind, zodat hij nooit naar God zal vragen als de Heere hem niet uit de duisternis tot Zijn wonderbaar licht roept, zodat hij alsdan met de Psahndichter van de 119e psalm leert vragen: „Doe mij op 't pad van Uw geboden treên, schraag op dat spoor mijn wankelende gangen".

Dan eerst worden de rechten en inzettingen Gods hem lief en krijgt hij smart te gevoelen over de ontheiliging van Zijn naam en dag, over de verachting van Zijn Woord en Wet. Dan krijgt een mens de laagste plaats in te nemen, want dan leert hij zich ook hoe langer hoe meer als een gans schuldige kennen, die God naar troon en kroon heeft gestaan en dit met zijn oude natuur nog voortdurend doet. Hieraan moet hij bij de voortduur al dieper ontdekt worden om alzo aan zijn schuld en verlorenheid steeds meer te worden ontdekt en Gods recht toe te vallen. Alleen in die weg wordt hem de mogelijkheid van behoud ontdekt in Hem, Die door Zijn lijdelijke en dadelijke gehoorzaamheid voor al Zijn volk een eeuwige gerechtigheid heeft aangebracht.

Hierna wees Ds. Dorsman op de oordelen en gerichten, die over de wereld gingen en die ook thans laag over ons hangen. Hoe noodzakelijk is het dan, aldus spreker, op de vele roepstemmen des Heeren acht te geven en te bedenken, dat, tenzij iemand wederomgeboren worde, hij het koninkrijk Gods niet zal zien. De wereld met al haar begeerlijkheden gaat voorbij en stelt teleur, maar zij, die de Heere in waarheid mogen zoeken, zullen nooit teleurgesteld uitkomen. De woorden, weleer tot Israël gesproken namelijk deze: Zoek de Heere alleen", mochten door Gods genade in onze harten tot beleving gemaakt worden. Alleen in deze weg zal een mens persoonlijk wèl kimnen varen alsook het hele maatschappelijke leven. Aan het einde van zijn slotwoord gekomen, verzocht Ds. Dorsman de vergadering om haar Voorzitter, Ds. Zandt, de zegenbede uit Psalm 134 : 3 toe te zingen, waaraan de vergadering spontaan voldeed.

Ds. Zandt bedankte hierop Ds. Dorsman hartehjk voor diens slotwoord, akook de vergadering voor de hem toegezongen zegenbede, die hij zeer op prijs stelde en hij hoopte dat deze bede wederkerig aan allen vervuld mocht worden. Menigmaal was het hem een wonder, dat de Heere hem, nietswaardige, onbekwame en allesverbeurdhebbende, er nog toe verwaardigt en in staat stelt zijn taak te kimnen vervullen. Hem aUeen komt daarvan de ere toe.

Ds. 2^ndt verzocht daarop te willen zingen Psalm 72 : 11.

Zijn Naam moet eeuwig eer ontvangen. Na voorts de Utrechtse kiesvereniging, in het bijzonder de Orde-commissie, die zo zeer tot het ordelijk verloop en het wélslagen der vergadering hadden bijgedragen, hartelijk voor hun werkzaamheden bedankt te hebben, verzocht de Voorzitter aan Ds. Dorsman de vergadering met gebed en dankzegging te willen eindigen.

En hiermede behoorde deze Algemene Vergadering weder tot het verleden.

Geheel naar waarheid kan van haar gezegd worden, dat het een zeer aangename vergadering is geweest, zowel vanwege de bijzonder grote opkomst alsook vanwege de geest, die er heerste.

Tenslotte wülen wij van deze gelegenheid nog gebruik maken om de politie, alsook de directie en het personeel van „Tivoli" dank te brengen voor al hetgeen door hen is verricht om deze vergadering een goed verloop te doen hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen