Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De Kabineisformaiie

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De Kabineisformaiie

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Daarmede zijn vn] in een nieuwe fase getreden. Na ongeveer zes weken met de formering van een kabinet op de brede basis van vijf partijen bezig te zijn geweest, heeft Dr. Drees het bijltje er bij neer moeten leggen. En dit omdat hij met de K.V.P. niet tot overeenstemming kon komen. Op het laatst heeft professor Zijlstra nog geprobeerd om een compromis tussen Dr. Drees en de K.V.P. te treffen, doch tevergeefs. De K.V.P. bleef haar bezwaren tegen het regeringsprogram handhaven. Deze betroffen hoofdzakelijk een viertal punten. En wel ten eerste de bezitsvorming, welke de K.V.P. door de regering bevorderd wenst te zien. Op dit punt weigerde Dr. Drees een positieve toezegging te doen. Ten tweede Nieuw Guinea. Het regeringspro^ gram te dien aanzien verlangde de K.V.P. gewijzigd te zien in dier voege, dat daarin verklaard werd, dat de Nederlandse souvereiniteit over NieuwGuinea gehandhaafd zou worden. Ook daaromtrent werd geen overeenstemming bereikt. Dit was eveneens het geval ten opzichte van het derde punt: de staatsuitgaven. De K.V.P. begeerde, dat de stijging van de staatsuitgaven aangepast zou worden aan de stijging van het nationale inkomen. Dr. Drees daarentegen meende, dat men iets dergelijks voor een periode van hoogconjunctuur wel kon stellen, doch dat steeds met de mogelijkheid van een conjunctuuromslag ook tijdens de zittingsperiode van het ministerie rekening moest worden gehouden. Ook over het vierde punt is Dr. Drees het niet eens kunnen worden met de K.V.P. Deze bleef hardnekkig staan op de eis van doortrekking van de pacificatiegedachte naar het hoger onderwijs, een eis, welke Dr. Drees niet heeft vallen inwilligen.

Dit geschil heeft er toe geleid, dat Dr. Drees' poging is mislukt. Het heeft w 1 heel lang geduurd alvorens dit met zekerheid geconstateerd kon worden. Als het ook zo lang moet duren alvorens dit ook ten aanzien van de poging van professor Romme, die nu door de Koningin als kabinetsformateur is benoemd, geconstateerd kan worden, dan zijn wij inmiddels de maand September al ingetreden.

En het zou niet zo vreemd zijn, als de pogingen van professor Romme, om een kabinet te vormen, dat het verti'ouwen van het parlement heeft, eveneens op een mislukking zouden uitlopen. Men verwacht zulks vrij algemeen. En voor die verwachting bestaan inderdaad wel gegronde redenen.

In de dagea van de Kamerverkiezingen hebben de P.v.d.A. en de K.V.P. elkander fel en heftig bestreden. Dit heeft ook stelhg nog nagewerkt in de zes weken, waarin Dr. Drees als kabinetsformateur werkzaam is geweest. En het werkt nog na. Wederkerig geven de K.V.P. en de P.v.d.A. elkander de schuld van het niet slagen van Dr. Drees. De sociahstische bladen wijten de mislukking van Dr. Drees' arbeid enkel aan de K.V.P., waarvan zij schrijven, dat deze het geweest is, welke roet in het eten geworpen heeft. Deze, en deze alleen, wordt daarvan beschuldigd door genoemde bladen.

De r.k. bladen daarentegen verklaren, dat de K.V.P. er overvloedig blijk van gegeven heeft, dat zij tot samenwerking, tot een vérgaand compromis bereid was. Zij zenden dan ook de P.v.d.A. als de zondebok de woestijn in.

Wij zullen ons met deze twist niet verder ophouden. Hierbij is het wel zeker, dat zij de taak van professor Romme niet zal vergemakkelijken, doch of zij er de oorzaak van zal zijn, dat professor Romme geen kabinet op de brede basis van vijf partijen kan vormen, al is dit wel heel waarschijnlijk, zal dienen afgewacht te worden, daar in de huidige politiek zeer veel mogelijk is. Niets wijst er toch op, dat de K.V.P. een regering wenst, waarin de Partij van de Arbeid niet vertegenwoordigd is, en dat harerzijds de P.v.d.A. een kabinet wil samengesteld zien, waarin de K.V.P. geen ministers heeft. Na de beëindiging van de bezetting immers zijn er steeds ministeries geweest, waarin zowel ministers van de K.V.P. als van de P.v.d.A. zitting hadden, een stand van zaken, welke, al bestrijden zij elkander op het heftigst, beide partijen bestendigd wensen te zien. Geen van beide partijen — dat blijkt wel uit alles en ook uit de gang van zaken bij de huidige kabinetsformatie — is er erg op gesteld in 'n ministerie zitting te nemen, waarin naast haar ministsrs alleen ministers van de A.R.P., de C.H.U. en de V.V.D. zijn gezeten.

Dit wil echter niet zeggen, dat het daarom professor Romme wel zal gelukken een ministerie samen te stellen, waarin r.k. en socialistische ministers plus nog enkele ministers van de andere partijen zijn gezeten; te meer niet daar de K.V.P. er bepaald op gesteld is, dat in het te vormen ministerie het departement van financiën door één van haar mannen zal beheerd worden, wat de socialisten helemaal niet lust. Het is zeer wel mogelijk, dat er straks een derde formateur door de Koningin benoemd zal worden, die er in zal slagen een kabinet samen te stellen, waarin de K.V.P., de P.v.d.A. en ook nog andere partijen door ministers van deze partijen vertegenwoordigd zullen zijn.

Ook gaan er al stemmen op, die bepleiten, dat er een extra-parlementair zakenkabinet gevormd zal worden, zodat er over de samenstelling van het toekomstige kabinet nog niets met enige zekerheid gezegd kan worden. Het is dienaangaande nog in voorbereiding — wij kunnen wel zeggen in langdurige voorbereiding. Want er zullen ten aan-2den van de bezetting van de verschillende departementen straks ook nog wel grote moeilijkheden kunnen rijzen, indien de K.V.P. er op blijft staan, dat niet alleen het departement van Financiën, maar ook die van Oorlog en Marine en Economische Zaken door één van haar mannen beheerd zullen worden, hetgeen, afgaande op de berichten uit de pers, het geval is.

Dr. Drees is als kabinetsformateur al eerder gesneuveld voordat hij aan de behandeling van het vraagstuk van de bezetting der departementen toe is kunnen komen. Hoewel dit in zijn voornemen lag om zich daarmede bezig te houden, werd hem telkens een spaak in het wiel gestoken, zodat er te dezer zake bij de veelvuldige en langdurige voorbereiding nog geen voorbereiding heeft plaats gevonden, ofschoon het op zichzelf een belangrijk vraagstuk is.

Het zal de grote vraag zijn, of professor Romme het zo ver zal brengen, dat hij hieraan toekomt, al moet gezegd worden, dat deze, die de opdracht, welke de Koningin hem als kabinetsformateoir verleend heeft, in beraad heeft genomen, vaart achter zijn werkzaamheden zet. Hij heeft in korte tijd al heel wat conferenties achter de rug. Maar dit zegt omtrent zijn al of niet slagen nog zo bitter weinig. Hoe vele conferenties heeft Dr. Drees wel gehad, de ene na de ander — met het uiteindelijke resultaat van mislukking! Al de conferenties, welke profesor Romme belegd heeft en nog voornemens is te houden, hebben ten doel om daarna in staat te zijn om een program op te stellen, wat waarlijk geen gemakkelijke zaak voor hem zal zijn. De bezitsvorming en de instelling van een afzonderlijk departement voor de P.B.O. en nog al zo vele andere zaleen, die zware offers van de schatkist vragen, gaan hem zeer ter harte, doch ook hij zal rekening hebben te houden met de benarde positie van 's lands financiën.

Met dat al is dan nu het wachten op het regeringsprogram van professor Romme. lis dit eenmaal kant en klaar, dan zullen er wel weer nieuwe conferenties en samensprekingen volgen. Allicht zullen dan ook de fractievoorzitters weder tot bespreking worden uitgenodigd, die daarna op hun beurt met hun fracties het program zullen hebben te bespreken, hetgeen weer de nodige tijd in beslag zal nemen. Zo zal dan de ene dag na de andere, mogelijk zelfs de ene week na de andere voorbijgaan, zonder dat er tenslotte op het program van prof. Romme een ministerie gevormd zal worden. Strandden de pogingen van Dr. Drees op de tegenstand van de K.V.P., het zou stellig niets buitengewoons zijn als die van professor Romme dit deden op de tegenstand van de P.v.d.A.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 augustus 1956

De Banier | 8 Pagina's

De Kabineisformaiie

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 augustus 1956

De Banier | 8 Pagina's