De blokkering door de regering gehandhaafd

7joals te verwachten was, heeft de regejjjjff in de Memorie van Antwoord de WoE-ering gehandhaafd. Zij is bij haar voorstel gebleven om de huur met 25 oercent te verhogen, onder dien verstan- (]e dat daar de helft van geblold: eerd 2al worden. Gelet op de politieke achtergrond, kon de regering ook heel moeilijk een ander standpunt innemen.

Na heel wat geharrewar, loven en bieden na een hele koehandel, waren de rooms-katholieken en socialisten bij de fonnatie van het huidige kabinet Drees jn de zomer van het vorige jaar het er over eens geworden om de huurverhoging op deze wijze te regelen.

De socialisten hebben aanvankelijk een huurbelasting bij de huurverhoging voorgestaan, maar daar wilden de roomskatholieken niet aan, die aanvankelijk zelfs op een blokkering van 12% percent allesbehalve gebrand waren. Tenslotte hebben beide partijen water in hun wijn gedaan en zo is de huidige regeling van de regering tot stand gekomen, een compromis derhalve. Dit compromis mist van de ure van zijn geboorte af een deugdelijke rechtsgrond. Heel de regeling inzake de huurverhoging, zoals deze in wetsvoorstellen ondergebracht thans bij de Kamer is ingediend, is een product van politiek overleg. Zij is een voortbrengsel van politiek geknutsel. Maar vooral niet zonder betekenis. De materiële belangen van duizenden en nog eens duizenden Nederlanders zijn daarbij ten nauwste betrokken. Zij hebben straks maar te slikken wat in de hum'wetten hun wordt voorgezet. Of het hun smaakt of niet smaakt, wat hun wordt opgedist, daar wordt niet naar gevraagd; ook al evenmin of het in overeenstemming is met recht en billijkheid, wat thans van regeringswege geschiedt. De helft plus één van het parlement zal er straks over beslissen of het door de regering voorgestelde tot wet zal verheven worden, waarnaar elke Nederlander zich tenslotte heeft te voegen. Zo althans begeren de socialisten het. Heel deze affaire is een kolfje naar hun hand. Zij is een uitvloeisel van het door hen begeerde staatsabsolutisme. Het is dan toch pas volgens de socialisten goed, als Vadertje Staat alles regelt. Dat dit op een soort van tyrannie uitloopt, waartegen een volk zich uiteindelijk verzet, ja zelfs tegen in openlijke opstand komt, dat wijzen de gebeurtenissen wel heel overtuigend uit, welke in de laatste jaren in Oost-Duitsland, Polen en Hongarije hebben plaats gevonden. Doch hoewel dit niet aan de socialisten ten onzent ontgaan kan zijn en ook niet is, hebben dezen zich beijverd om'de huurverhoging met behulp van de staat naar hun smaak en inzicht te regelen.

De rooms-katholieken hebben hun daar- Dij hoogst belangrijke hand- en spandiensten bewezen. Dezen hebben zioh voor oe socialistische wagen laten spannen, hun ruggen onder bet socialistische juk gekromd — zoals sommigen dit hebben uitgedrukt. Of dit echter door alle rooms- «tholieken met grote tegenzin geschied J^> is een open vraag, valt zelfs sterk te betwijfelen indien men in de Memorie van Antwoord leest, boe de minister van rooms-katholieken huize de huurverhogmg met de blokkering verdedigt. Hij noemt de blokkering een wezenlijk ontedeel van de onderhavige huturvoorstellen. aarbij is tevens namens de regering ™or hem in de Memorie van Antwoord betoogd, dat het peil van de huisvesting ten onzent zo goed en zo groot mogelijk moet zijn.

Niet het doel der wet

Doch dit is niet het eigenlijke doel, waarvoor de huurwetten door de regering 2djn voorgesteld. Had zij de huurwetten met dat doel willen vervaardigen, dan had zij direct bij hun vervaardiging van dat principe uit moeten gegaan zijn en dan had de inhoud dezer wetten ook een geheel andere moeten zijn. Dan hadden de wetten bepalingen moeten bevatten en maatregelen moeten aanwijzKn hoe het Nederlandse huizenbezit zo goed mogelijk in stand gehouden kon worden. Heel het doen en laten der regering ten aanzien van de huurverhoging, gepaard gaande met blokkering, wekt de indruk, dat het argument, dat de blokkering geschiedt tot het verkrijgen en het behoud van goede woningen, er door haar met de haren is bijgesleept.

De regering is blijkbaar bij gebrek aan een betere motivering voor de blokkering — gevraagd naar de rechtsgrond, waarop deze wetten rusten — er toe overgegaan om te verklaren, dat de blokkering slechts ten doel had om het de verhuurder mogelijk te maken eventuele verbeteringen te betalen. De geblokkeerde gelden — zo verklaart de regering — kimnen immers slechts worden vrijgegeven voor verbeteringen aan de woningen, waarvoor de huur is ontvangen. Of, indien de eigenaar geen aanvraag tot deblokkering doet, op een tijdstip, bij algemene maatregel van bestuur te bepalen.

Het is dus ook nog niet eens geheel zeker, dat de geblokkeerde gelden , , ten behoeve van voor de volkshuisvesting waardevolle modernisering", zoals de regering dit noemt, zullen worden besteed. Daarbij komt nog, dat het de huiseigenaar niet is, van wie het initiatief in deze moet uitgaan, maar dat het de door de regering ingestelde administratie is, welke bepalen zal wanneer, waarover en hoe gedeblokkeerd en hoe en wanneer de gestorte gelden en bijgeschreven rente zullen worden uitbetaald

Onwaarachtig

De regering motiveert de blokkering dan met aan te voeren, dat deze moet dienen om woningen op peil te houden en te brengen en om de verhuurder in staat te stellen om in zijn huurhuizen de nodige verbetering aan te brengen. Het behoeft geen nader betoog, dat deze verdediging onwaarachtig is en geen steek houdt. De huiseigenaren zijn sinds tal van «jaren zwaarder belast dan andere categorieën van Nederlanders. Zij hadden er al sinds lange tijd, gelet op het feit, dat alles zo veel duurder is geworden, een zedelijk recht op, dat zij ook de huren naar het peO van het duurder geworden leven hadden mogen verhogen. De regering heeft hun dit echter belet. Nu stelt zij dan voor, dat de huren met 25 percent verhoogd zullen worden, doch van deze verhoging zullen de huiseigenaren maar ten dele profiteren. De helft van deze verhoging moet geblokkeerd worden. De regering stelt voor, dat de staat in de rechten van de huiseigenaren eigenmachtig kan ingrijpen. Het zijn toch niet de huizen van de staat, neen, die van particuliere personen, over welker huuropbrengst de regering de staat eigenmachtig wil laten beschikken. Het is het staatsabsolutisme, dat hier gediend wordt, waarbij met verkrachting van het eigendomsrecht de staat bevoor­ deeld wordt. Dit gaat toch wel heel ver, waar het rijk het eigendomsrecht niet erkent, want daar komt het feitelijk op neer. Begrijpelijk bezigt de regering, om haar gedrag te rechtvaardigen, daarvoor sohoonklinkende woorden. Zij geeft voor, dat de blokkering geschiedt om ons huizenbezit op behoorlijk peil te brengen en te houden, en om de verhuurder in staat te stellen, dat hij de nodige verbeteringen in zijn huurwoningen zal kunnen aanbrengen. Geen enkele huiseigcnaai heeft haar daar echter om gewaagd. Het is allerminst zijn wens, dat de staat tijdelijk een deel van zijn huuropbrengst, zij het dan tegen enige vergoeding, in zijn zak steekt. Daarbij komt nog, dat de huurverhoging met 25 percent lang niet door elke huurder gemakkelijk op te brengen valt. Daar zullen er heel veel onder hen zijn, niet alleen onder degenen, die tot de zogenaamde vergeten groepen behoren, die met de grootste moeite de 25 percent verhoogde huur zullen kunnen opbrengen. Hoe veel te gemakkelijker zou het voor degenen, die over geen welgevulde beurs beschikken, ja feitelijk voor alle Nederlanders zijn, indien, nu de verhuru: ders de volle 25 percent niet beuren, er een verhoging van de huren van 10, 12y2 of 15 percent door de regering was voorgesteld. Maar dat wijst de regering pertinent af. Neen, neen. zij staat op verhoging van huur met 25 percent, onder dien verstande, dat 12 ¥2 percent er van geblokkeerd zal worden om het zogenaamde woningpeil in ons land te handhaven of te vestigen, en om de verhuurder in de gelegenheid te stellen om in zijn verhuurde woning verbetering aan te brengen.

Niet belangeloos

Dat doet de regering echter allerminst belangeloos. De schatkist is leeg. De financiële toestand van ons land is desolaat. Ingrijpende bezuinigingen zijn er dringend nodig. De S.G.P.-Kamerleden hebben daar nu al jaren lang tevergeefs op aangedrongen. De regering blijft nog maar steeds van de hoge boom leven. De blokkering biedt haar daartoe mede de behulpzame hand. Zij bezorgt haar een soort van heel goedkope lening; een lening tegen 3 percent. Waar zou zij elders aan zuDc goedkoop geld kunnen komen? In heel de wereld is er geen bank of bankencentrum te vinden, waarbij zij op zuUc een voor haar voordelige wijze aan een lening zou kunnen komen. Krachtens het huidige wetsontwerp ontvangt de staat in de loop der jaren een soort van gedwongen lening van omstreeks ƒ 700 millioen tegen een abnorm.aal lage rente van 8 percent. Inderdaad een abnormaal lage rente. Hoe de regering er bij komt om in de Memorie van Antwoord te verklaren, dat deze rente een niet onredelijk gemiddelde is, is voor ons een niet te verklaren raadsel, een fabeltje, zoals het ook al genoemd is. Hierbij komt nog, wat voor de staat ook al volstrekt niet zonder belang is, dat de komende huurverhogingen het bedrag van ƒ 750 millioen nog aanmerkelijk zullen doen overschrijden.

Van welke kant ook bezien, is de blokkering voor de staat geen gering faveurtje. Niet alleen komt hij zo aan abnormaal goedkoop geld, ten bedrage van miUioenen, maar ook heeft de regering daarover de vrije beschikking aan zichzelf gehouden. En dat voor tien jaren lang, terwijl de mogelijkheid nog bestaat, dat de blokkering langer kan duren.

Neen, het is heus voor de staat geen belangloze zaak om een deel van de huur te blokkeren, maar of het rechtvaardig is, dat is gans iets anders. Onzes inziens is alle betrachting van rechtvaardigheid hierbij geheel zoek. De Memorie van Antwoord stemt zelf toe, dat de huiseigenaren anders worden behandeld dan andere groepen, die gelden beleggen.

Hoe nu van rechtvaardigheid gesproken kan worden, wanneer zogenaamd terwille van een goede huisvesting van ons volk een deel van het inkomen van de verhuurders geheel \villekeurig geblokkeerd wordt, dat kunnen wij niet begrijpen. En toch doet de regering dit in de Memorie van Antwoord. Heel deze blokkering is naar ons gevoel in flagrante strijd met de rechtvaardigheid, al zal niet ontkend kunnen worden, dat de staat er allesbehalve slecht bij vaart.

De kosten van de in te stellen adminisratie

De blokkering zal noodwendigerwijze een uitbreiding van de ambtenarij en bureaucratie met zich medebrengen, wat nu eenmaal niet zonder de nodige kosten kan plaats vinden. Hoe groot deze zullen zijn, daarvan zegt de regering in de Memorie van Antwoord, dat zij op dit ogenblik moeilijk te ramen zijn. maar nochtans komt zij tot de conclusie, dat zij betrekkelijk gering zullen zijn. Het is niet erg duidelijk hoe de verklaring van de minister, dat de kosten van de administratieve rompslomp betrekkelijk gering zullen zijn, te rijmen valt met het feit, dat per jaar ongeveer vijftien millioen overboekingen (naar schatting ten minste twaalf overboekingen per jaar van 1 a 1, 5 millioen woningen) verricht moeten worden en hoe deze verklaring te rijmen valt met het feit, dat telkenmale een technische controle uitgevoerd moet worden, zodra verbeteringen, waarvoor een aanvrage tot deblokkering is gedaan, zijn aangebracht. Het staat toch wel vast, dat dit geen geringe uitbreiding van de ambtenarij en de bureaucratie tengevolge zal hebben. Afgezien van de kosten, welke deze tengevolge zal hebben, gaan wij daarmede de verkeerde richting uit, de kant uit dat men met dit in wezen socialistisch bestel vast zal lopen, zoals men er in de Sovjet-Unie reeds mee vast is gelopen en de regering er daar nu van af wil. hetgeen echter niet zo gemakkelijk zal gaan. Heeft men de ambtenarij en de bureaucratie eenmaal binnen gehaald, dan is men daar maar zo niet één twee drie weer van af. Dat heeft men ook in ons land kunnen waarnemen. Wat is er al niet terecht bij de woningbouw bitter geklaagd over het euvel van de ambtenarij en de bureaucratie! Hoe hebben deze de woningbouw in de weg gestaan. En ziet, nu worden met de blokkering de ambtenarij en bureaucratie weer uitgebreid! en ook daarmede de noodzakelijke kosten er van. Dit is ook al een ernstige schaduwzijde van de blokkering.

De compensaties

Bij het nader beraad, dat de Stichting van de Arbeid op verzoek van de regering heeft gehouden over de compensatie voor de aanstaande huurverhoging, is er weder geen overeenstemming bereikt kunnen worden.

De regering zal derhalve zelf op korte termijn aan de hand van de adviezen van werkgevers- en werknemerscentrales over de compensatie een beslissing moeten nemen, . wil, zoals de voorzitter van de Tweede Kamer heeft aangekondigd, deze Kamer op Woensdag 22 Mei een aanvang met de behandeUng van de huurwetten maken.

Voor zover over de compensatie bekend is, zijn de vergeten groepen bij de compensatie vergeten, in dien zin, dat zij deze niet krijgen. In dit opzicht dragen de huurwetten ook een sociaHstiseh karakter.

Het staat met de compensaties zo, dat al degenen, die in de één of andere dienstbetrekking zijn, ongeacht hun financiële draagkracht, compensatie zullen ontvangen, terwijl kleine zelfstandigen, gepensionneerden, kleine rentetrekkers en ook •degenen, die straks van de gedeeltelijk geblokkeerde huur van een paar huisjes moeten leven, in weerwil van hun geringe financiële draagkracht, en met hen nog zo vele anderen, al de nadelen van de huurwetten dragen.

Dit is stellig niet rechtvaardig. Als de regering zich geroepen acht compensatie te verlenen aan zekere groepen der bevolking, dan had zij naar de eis van rechtvaardigheid en bülijkheid niet aan enkele groepen der bevolking deze behoren te verlenen, maar aan alle, bijvoorbeeld door vermindering aan te brengen in, of algehele afschaffing van de personele belasting, en al de nadelen van de huurwetten stelhg niet behoren te laten dragen door de minst draagkrachtigen. Dooh van vermindering van lasten willen de sociahsten niets weten. Aan de opbrengst van belastingen willen zij niet getornd zien. Dan wensen zij het systeem van „Sijmen betaal" zonder enig pardon gehandhaafd te zien. Het staatskapitalisme moet tot alle prijs door hen gediend worden, ook al vallen zo vele min draagkrachtigen daaraan ten offer, en al maakt dit het leven van hen en hun gezinnen nog zo benard.

Zullen de huurwetten worden aangenomen

Dit hangt voor een groot deel af van de rooms-kathoUeke Kamerleden. Stemmen velen hunner tegen de huurwetten, dan worden zij niet aangenomen. Dit is echter niet te verwachten. Dat de rooms-katholieke Kamerleden en bloc tegen de huurwetten zouden stemmen, zou anders in hun lijn liggen. De K.V.P. staat toch met alle beslistheid bezitsvorming voor. En daaraan werken de huurwetten niet mee, integendeel, zij ^beletten haar. Door de blokkering wordt de bezitsvorming van particulieren aanmerkelijk tegengegaan, de bezitsvorming van het staatskapitalisme wordt er mede gediend. De principes der sociahsten worden hierbij nageleefd en die van de K.V.P. als het ware met voeten getreden. Professor Romme heeft het nodig geacht in de vergadering van de partijraad van de K.V.P. een ernstig woord van waarschuwing tot het kabinet Drees te richten. Hij noemde de huidige poHtieke toestand onbehagelijk en vroeg zich af hoe wij daar doorheen en er van af moeten komen. Hij achtte het niet ia 's lands belang, gelijk de heer Tüanus, de situatie van heden te laten voortduren tot 1960, waimeer normaal nieuwe Kamerverkiezingen moeten plaats vinden. Hij merkte hierbij op, dat de K.V.P. staat op bezitsvorming bij de 'bevolking in al haar geledingen. Wanneer het kabinet niet tijdig tot maatregelen daartoe overgaat, verdient het ernstige overweging, dat de r.k. ministers zich uit het kabinet Drees terugtrekken, want de K.V.P. wil het kabinet Drees niet tot elke prijs handhaven, aldus professor Romme, waarbij hij voorts verklaarde, dat men het de regering Drees niet kwalijk kan nemen, dat zij haar lot aan de hmirwetten verbindt. Deze laatste opmerking geeft er reden voor om aan te nemen, dat de Kamerleden van de K.V.P. in grote meerderheid vóór de aanneming van de huunyetten zullen stemmen, al zullen er onder hen alhoht zijn, die tegen zullen stemmen. Algemeen neemt men echter aan, dat het getal der tegenstemmers niet zo groot onder de rooms-kathoheke Kamerleden zal zijn, dat daardoor de huurwetten niet aangenomen zullen worden, vooral niet wanneer de regering inzake de blokkering de rooms-katholieken nog in het één of ander punt tegemoet zal komen. Met dat al is het volstrekt niet onmogelijk, dat het kabinet Drees nog vóór 1960 tot aftreden genoodzaakt wordt, al doet men er wél aan anderzijds geen al te grote waarde aan de woorden van professor Romme te hechten, want deze heeft wel eens meer woorden gesproken, waarop hij later teruggekomen is. Zoals het zich thans laat aanzien, zal de behandeling van de hutuwetten in de Tweede Kamer niet op Woensdag 22 Mei kuimen aanvangen. Daar zijn allerlei zaken tussenbeide gekomen, welke wij thans niet nader zullen bespreken, ook al met het oog op de plaatsruimte in „De Banier", maai waaraan wij nochtans een bespreking hopen te wijden; zaken, die verhinderen, dat de bespreking in de Tweede Kamer op genoemde datum een aanvang zal kunnen nemen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen