De Ondernemingsraden

Hierbij voldoen wij aan het door onderscheidene personen tot ons gerichte verzoek om te schrijven over de ondernemingsraden. Door bijzondere omstandigheden hebben wij aan dit verzoek niet eerder kunnen voldoen. Dewijl de ondernemingsraden niet in de algemene bekendheid en belangstelling delen, zien wij ons genoodzaakt een nadere, enigszins uitvoerige beschrijving daarvan te geven, al zal dit voor de daarbij betrokken en de daarmede op de hoogte zijnde personen niet van node zijn, maar toch wel voor tal van onze lezers, die met de ondernemingsraden, hun bestaan en werkzaamheden, niet bekend zijn, om de zeer begrijpelijke redenen, dat zij daarmede niet persoonlijk en ook niet in hun bedrijf of arbeid van doen hebben. Wij zullen ons daarbij allereerst bepalen tot de wet en de geschiedenis van de ondernemingsraden vanaf hun bestaan tot op de dag van heden.

DE WET

De ondernemingsraden hebben destijds een onderwerp van behandeling in ons parlement uitgemaakt en zijn daardoor aanvaard en ingevoerd, met gevolg dat de wet op de ondernemingsraden op 4 Mei 1950 in het Staatsblad verscheen. De wettelijke regeling van de ondernemingsraden bestaat derhalve nu reeds een zes- a zevental jaren. Deze wet is bepaald van belang voor de bedrijven, voor het hoofd van elk bedrijf en voor de werknemers in dit bedrijf.

In artikel 2.1 van deze wet is bepaald, dat het hoofd of de bestuurder van een onderneming, waarin 25 of meer werknemers, die de leeftijd van 21 jaar bereikt hebben en gedurende ten minste een jaar onafgebroken in de onderneming werkzaam zijn geweest, verplicht is een ondernemingsraad in te stellen. In lid 2 van artikel 2 is het tijdstip, waarop deze verplichting een aanvang neemt, bepaald, hetgeen door de Sociaal Economische Raad wordt vastgesteld, onder dien ver-stande, dat dit tijdstip voor delen van het bedrijfsleven verschillend kan zijn, doch in het algemeen niet later gesteld kan worden dan drie jaren na inwerkingstelhng der wet, terwijl in artikel 4.1 bepaald is, dat de Economische Raad onder bepaalde voorwaarden ook een ondernemingsraad kan instellen in ondernemingen, waarin minder dan 25 werknemers zijn. In artikel 6 zijn de bevoegdheden van de ondernemingsraad, onder erkenning van de zelfstandige functie van de ondernemer, vastgesteld. Deze bevoegdheden raken het interne leven in het bedrijf, onder meer bepaaldelijk het toezicht houden op de naleving van de wettelijke voorschriften ter bescherming van de werknemers in de onderneming, alsmede op de inrichtingen in het belang van de veiligheid, gezondheid en hygiëne en op de schaft- en kleedgelegenheden, en het adviseren en het doen van voorstellen omtrent maatregelen, die tot verbetering van de technische en economische gang van zaken in de onderneming kunnen bijdragen.

Bovendien is in artikel 6 het navolgende bepaald. Het hoofd of de bestuurder van een onderneming is, voor zover zulks in overeenstemming is met zijn in de wet erkende zelfstandige functie, verplicht: a. aan de ondernemingsraad alle medewerking te verlenen en in het bijzonder alle inhchtingen te verstrekken, welke de ondernemingsraad vcx> r de uitoefening van de hem in wet toegekende bevoegdheden behoeft; b. periodiek aan de ondernemingsraad mededeling te doen omtrent de economische gang van zaken in de onderneming; c. overleg te plegen met de ondernemingsraad, alvo.rens een arbeidsregeling vast te stellen, te wijzigen of aan te vullen, als bedoeld in de artikelen 1637j tot en met 1637m van het Burgerlijk Wetboek.

In artikel 8 en 9 is de samenstelling van de ondernemingsraden geregeld. Ongerekend de voorzitter of diens plaatsvervanger — het hoofd of de bestuurder, dan wel één der hoofden of bestuurders, is lid en voorzitter van de ondernemingsraad — telt de ondernemingsraad in een onderneming met minder dan 51 werknemers, drie leden, wier aantal trapsgewijze toeneemt naar mate de onderneming groter is. In artikel 10 is de verkiezing van de leden van de ondernemingsraad bepaald. Kiesgerechtigd voor de ondernemingsraad zijn de werknemers, die de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt en gedurende ten minste één jaar onafgebroken in de onderneming werkzaam zijn geweest. Verkiesbaar tot lid van de onderneminss- raad zijn de werknemers, die de leeftijd van 23 jaar hebben bereikt en gedurende ten minste drie jaren onafgebroken in de onderneming werkzaam zijn geweest. Deze twee bepalingen gelden echter niet als een wet van Meden en Perzen. Er kan van afgeweken worden ten aanzien van de leeftijd en de diensttijd.

Hoe de verkiezing van de leden van de ondernemingsraad moet plaats hebben, is in artikel 11 bepaald. Lid 1 luidt als volgt: iDe leden van de ondernemingsraad, met uitzondering van de voorzitter, worden gekozen aan de hand van één of meer candidatenlijsten, telkenmale voor de betrokken onderneming opgesteld door de bedrijfscommissie (waarop wij in het vervolg van dit artikel nog nader terugkomen), daartoe aangewezen organisatie of organisaties van werknemers. 2. Indien de samenstelling van het personeel daartoe aanleiding geeft, bepaalt de bedrijfscommissie, in hoe ver eveneens candidatenlijsten kunnen worden ingediend door een dan tevens vast te stellen aantal werknemers. 3. De bedrijfscommissie kan, indien de omstandigheden daartoe aanleiding geven, voor één of meer ondernemingen een van het bepaalde in lid 1 en 2 van artikel 11 afwijkende voorziening treffen, waarbij een besluit van de bedrijfscommissie tot het treffen van een afwijkende voorziening de goedkeuring van de Sociaal Economische Raad behoeft. 4. Elke candidatenlijst is zodanig samengesteld, dat zoveel mogelijk alle categorieën van werknemers, die daarop hun stem zullen uitbrengen, in de ondernemingsraad kunnen zijn vertegenwoordigd. 5. De ondernemingsraad kan bij zijn reglement bepalen, dat voor bepaalde groepen van werknemers of voor vrerknemers in bepaalde afdelingen van de onderneming afzonderlijke candidatenlijsten worden opgesteld, ten einde als grondslag te dienen voor de verkiezing door deze groepen van een tevens bij bedoeld reglement te bepalen aantal leden van de ondernemingsraad.

Ten aanzien van de bedrijfscommissie is in onderscheidene artikelen bepaald, dat deze toezicht heeft te houden op de naleving van de wet betreffende de ondernemingsraden, en dat zij in geval van handelingen of nalatigheden, welke met de wet strijdig zijn, bevoegd is de naleving van de wet te bevorderen. Geschillen in een ondernemingsraad ten aanzien van de vraag, of bepaalde onderwerpen tot zijn bevoegdheid behoren, alsmede geschillen tussen belanghebbenden over de uitlegging van het reglement, worden door de bedrijfscommissie beslist.

De Sociaal Economische Raad stelt voor groepen van ondernemingen ter behandeling van aangelegenheden betreffende de ondernemingsraden in deze ondernemingen commissies, bedrijfscommissies genaamd, in. De bedrijfscommissie bestaat uit een door de Sociaal Economische Raad, na overleg met de organisaties voor werkgevers en werknemers, te bepalen even aantal leden, tenminste zes bedragende, en een gelijk aantal plaatsvervangende leden. De leden en de plaatsvervangende leden worden voor de helft benoemd door de door de Sociaal Economische Raad daartoe aangewezen representatieve organisatie of organisaties van werkgevers, en voor de helft door de door de Sociaal Economische Raad daartoe aangewezen representatieve organisatie of organisaties van werknemers. Tevens bepaalt de Sociaal Economische Raad het aantal leden en plaatsvervangende leden, door iedere organisatie in de bedrijfscommissie te benoemen, alsook stelt voornoemde Raad regelen omtrent de samenstelling en de werkwijze van de bedrijfscommissie. In artikel 26 is vastgesteld: 1. De besluiten der bedrijfscommissie kunnen, voor zover zij met de wet of het algemeen belang strijden, door onze minister geheel of ten dele worden geschorst of vernietigd bij een met redenen omkleed besluit. 2. De schorsing kan niet langer duren dan zes maanden. 3. De Sociaal Economische Raad wordt gehoord alvorens een besluit tot vernietiging wordt genomen. 4. Indien een besluit geheel of gedeeltelijk is geschorst of vernietigd, draagt de bedrijfscommissie zorg, dat, voor zover nodig, opnieuw in hetgeen is geschorst of vernietigd, wordt voorzien, terwijl in artikel 27 de Sociaal Economische Raad de bevoegdheid is toegekend ten aanzien van een bepaalde groep of bepaalde groepen van ondernemingen de bedrijfsraad, bedoeld bij de Bedrijfsradenwet, dan wel de vakraad, aangesloten bij de Stichting van de Arbeid, al dan niet voorwaardelijk te belasten met de uitoefening van de taken en bevoegdheden, welke in deze wet aan de bedrijfscommissie is opgedragen. •Hiermede hebben wij dan de hoofdzaak van de bepalingen van de wet op de ondernemingsraden weergegeven.

DE GESCHIEDENIS DER ONDERNEMINGSRADEN

Deze is allerminst voorspoedig te noemen. Overeenkomstig één van de artikelen der wét hadden de ondernemingsraden reeds op 6 Juni 1953 behoren ingesteld te zijn, wat echter niet het geval is. Zelfs toen de wetgever de termijn, waarop deze ingesteld moesten zijn, met anderhalf jaar verlengd had, was dit nog niet zo. Het is dusdanig gesteld, dat op het ogenblik het aantal ingestelde ondernemingsraden nog niet tot 20 procent komt van het aantal, dat naar schatting ingesteld moet worden. Opdat dit artikel niet al te grote plaats in „De Banier" zal innemen, zullen wij het hierbij deze keer moeten laten, voornemens zijnd© om in een volgend artikel ons oordeel over de ondernemingsraden uit te spreken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen