De Gemeenteraadsverkiezingen

Kenmerkte de uitslag van de laatst gehouden Statenverkiezing zich door een sterke vooruitgang in het bijzonder van de V.V.D. en een sterke achteruitgang van de P.v.d.A. en de kommunistische partij; de uitslag van de gemeenteraads­ verkiezingen vertoont hetzelfde beeld in nog versterkte mate. Vooral in de grote gemeenten is het de V.V.D., die een opzienbarende vooruitgang zo wel in stemmenaantal als in zetels vertoont. In Amsterdam liep het stemmenaantal van de P.v.d.A. met verlies van twee zetels terug, en dat van de kommunistische partij in nog sterkere mate, zó zelfs, dat haar zeteltal van tien tot zes daalde; terwijl het stemmenaantal van de V.V.D. zó sterk rees, dat het aantal van haar zetels in de raad van vijf tot negen steeg. In Den Haag was het al van hetzelfde laken een pak. Daar steeg het stemmenaantal van de V.V.D. dermate, dat zij in d€ nieuwe raad elf zetels bekomt, tegen zeven in de oude raad, w^aarbij de P.v.d.A. een zetel verloor en de kommunistische partij zelfs twee.

In Rotterdam verliep de stemming op soortgelijke wijze. De P.v.d.A. verloor een zetel en de kommunistische partij, evenals in Den Haag, twee, terwijl het aantal zetels in de raad voor de V.V.D. van vijf tot acht steeg. Gelijk de verkiezingen in de drie grote gemeenten verliepen, zo zijn er veel meer grote gemeenten te noemen, welke in meerdere of mindere mate eenzelfde beeld vertonen.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen is er druk gestemd geworden. De deelneming aan de verkiezingen, die overigens zeer rustig verliepen, was veel groter dan deze gewoonlijk bij deze verkiezing is. Vrij algemeen ging de belangstelling er naar uit of ds gemeenteraadsverkiezingen weer een winst voor de V.V.D. zouden opleveren. De uitslagen van de verkiezingen over het gehele land hebben dit bevestigd. Zij hebben zelfs nog een veel grotere winst voor de V.V.D. opgeleverd dan dit bij de Statenverkiezing het geval was. De P.v.d.A. vertoonde een verdere teruggang, al was deze niet zo sterk in het oog lopend als bij de Statenverkiezing, terwijl de kommunistische partij in versterkte mate terugliep. De K.V.P. ging niet vooruit, liep zelfs in vergelijking met de Statenverkiezing iets terug; de protestants-christelijke partijen, de C.H.U. en de A.R.P., konden zich in vergelijking met de Statenverkiezingen ook al niet geheel handhaven. Over het gehele land genomen, al gingen zij hier en daar wel iets vooruit, gingen zij weer achteruit, zowel in stemmenaantal als in zetels, en dit vooral in de grote steden.

Ongetwijfeld heeft tot deze gang van zaken veel bijgedragen wat er sinds maart, waarin de Statenverkiezingen werden gehouden, en nu in ons land is voorgevallen. In de twee daar tussen gelegen maanden zijn er dingen voorgevallen, welke voor het gezag der regering en voor het aanzien van de regeringspartijen allerminst gunstig geweest zijn. Er is in die maanden een harde strijd gevoerd tussen de P.v.d.A. en de K.V.P., waarbij hun vooraanstaande personen elkander scherp te lijf zijn gegaan. Hierbij komt nog, dat tussen de Statenverkiezingen en de nu gehouden gemeenteraadsverkiezingen bij de behandeling van de motie-Ritmeester in de Tweede Kamer en bij de behandeling van de begroting van Oorlog en Marine in de Eerste Kamer weer heel duidelijk aan het licht is gekomen, hoe inwendig verdeeld, zelfs vijandig de regeringspartijen tegenover elkander staan, wat allesbehalve goed voor hun aanzien bij ons volk is geweest. Ook hebben tal van maatregelen der regering — om er maar één te noemen: de huurwetgeving — bij een groot deel van ons volk bittere ontstemming verwekt, en ook heeft het veel ergernis verwekt, dat rood en rooms, verenigd in koalitie, de macht van Vadertje Staat zo hebben uitgebreid.

Men behoort hierbij vooral niet over het hoofd te zien, dat de P.v.d.A. een tijd lang de wind danig in de zeilen heeft gehad door de zogenaamde hoogkonjunktuur, waarvan zij in haar verkiezingslektuur bij de Kamerverkiezingen in 1956 zo hoog heeft opgegeven en waarvan zij zulke hoge verwachtingen koesterde. De hoogkonjunktuur heetc ons verlaten. De werkloosheid grijpt op een verontrustende wijze om zich heen. Men is haar thans nog allerminst te boven. Nog steeds worden er nog werknemers ontslagen of worden er op bedrijven verkorte werktijden ingevoerd. De stoffelijke omstandigheden zijn sinds 1956 wel sterk veranderd en hebben zich tegen de P.v.d.A. gekeerd. Zijn er in 1956 bij de Kamerverkiezingen ongetwijfeld personen geweest, die de P.v.d.A. aanzagen als de bewerkster van de toen heersende welvaart, dat is thans niet meer het geval. Met de zo zeer veranderde omstandigheden is ook bij velen de genegenheid voor de P.v.d.A. veranderd.

Het staat wel vast, dat de zo sterk gewijzigde materiële omstandigheden er veel toe bijgedragen hebben, dat de V.V.iD. in stemmenaantal en in zetels zo zeer vooruitgelopen is en dat de P.v.d.A. eerst bij de Statenverkiezingen en nu bij de gemeenteraadsverkiezingen zulke eklatante nederlagen heeft geleden. Er zijn toch altijd kiezers, meer dan men gemeenlijk wel denkt, die hun stem geheel door stoffelijke belangen laten bepalen. Wie hun het meeste stoffelijk voordeel geeft, die heeft hen. Dit bleek bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1937 ook wel heel duidelijk, toen toch de regering Colijn korte tijd vóór deze verkiezingen de gulden devalueerde en er daardoor een betrekkelijk grote welvaart ontstond. Toen toch keerde de A.R.P.- Kamerfraktie met niet minder dan 17 zetels in de Tweede Kamer terug. Tot tal van Joden toe verklaarden toon openlijk, hetgeen zij tevoren nooit gedaan hadden, dat zij hun stem op de A.R.P. hadden uitgebracht, waarbij zij Dr. Colijn als de bewerker van de tijdelijke welvaart aanmerkten. :

Het is altijd lang niet gemakkelijk om de redenen, waarom een partij bij een verkiezing in sterke mate vooruit of achteruit gaat, te bepalen, doch het staat voor ons wel vast, dat wanneer de hoogkonjunktuur er nog was, de P.v.d.A. niet zulke gevoelige klappen had gekregen en de V.V.D. niet zulke eklatante successen had behaald. Ook andere zaken hebben er stellig toe bijgedragen, dat de P.v.d.A. zo in' het verlieshoekj© is terecht gekomen en de V.V.D. als overwinnares in de stembusstrijd van dit jaar naar voren is gekomen. Het is toch niet aan te nemen, dat louter uit principiële overwegingen zo vele duizenden thans hun stem op de kandidaten der V.V.D. hebben uitgebracht. Al deze duizenden zijn zo ineens maar niet tot rasechte liberalen bekeerd. De V.V.D. zal er dan ook goed aan doen dit te bedenken. Even gemakkelijk als zij nu tot de V.V.D. zijn overgelopen, zullen velen hunner dan weer van hen weglopen als de stoffelijke omstandigheden zich ten gunste van de P.v.d.A. wijzigen. De geschiedenis van 1937, toen er om louter stoffelijke redenen duizenden tot de A.R.P. zijn overgelopen, kan zich gemakkelijk herhalen.

Doch hoe het in deze ook zijn moge, zoals de zaken op politiek terrein thans staan, heeft de V.V.D. bij de gemeenteraadsverkiezingen de regeringspartijen, en dit niet alleen de P.v.d.A., zoals dat bij de Statenverkiezingen in hoofdzaak het geval was, 'maar ook de andere, de K.V.P., de A.R.P. en de C.H.U., in mindere of meerdere mate met verliezen getroffen. De K.V.P. en ook de A.R.P. en de C.H.U. gingen daarbij achteruit. Ging immers bij de Statenverkiezingen het verlies van de P.v.d.A. in hoofdzaak naar de V.V.D., de nieuwe winst van de V.V.D. is bij de gemeenteraadsverkiezingen ook ten koste van de kerkelijke regeringspartijen gegaan, waaruit ook al duidelijk de ontstemming van zo velen in die partijen over het regeringsbeleid aan het licht is getreden. De P.v.d.A. heeft haar invloed op de grote massa sterk zien verminderen. Ging haar faam als de geslaagde doorbraakpartij, waarop zij bij de Kamerverkiezingen van 1956 zich zo beroemde, bij de Statenverkiezingen al verloren, kwam het bij de laatstgenoemde verkiezingen al aan de dag, dat zij ook intern aan verzwakking lijdt, bij de gemeenteraadsverkiezingen werd dit nog sterker geopenbaard. De Pacifistisch-Socialistilche Partij heeft haar thans niet alleen, zoals bij de Statenverkiezingen, in Noord-Holland een aantal stemmen gekost, maar ook buiten Noord-Holland tal van stemmen doen verliezen.

Om nog met een enkel woord terug te komen op de aanzienlijke winst van de V.V.D., moet men daarbij vooral toch niet uit het oog verliezen, dat haar stemmenaanwas voor een heel groot deel het gevolg is van de zo gewijzigde tijdsomstandigheden, en ook al niet minder uit ontevredenheid over het gevoerde regeringsbeleid is voortgekomen. Goed en wel beschouwd is dit iets tijdelijks, niet iets bepaald positiefs, maar iets negatiefs, waar ontevredenheid geen duurzame basis voor een gegronde politieke overtuiging biedt. Na verloop van tijd zal veel beter en juister kunnen worden uitgemaakt of de winst van de V.V.D. een wezenlijke, 'blijvende is, dan dit nu kan worden uitgemaakt. Besluiten wij ons artikel, dan kunnen wij niet anders konkluderen dan dat, gelijk ook bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1956 en bij de laatste Statenverkiezingen en bij de gehouden gemeenteraadsverkiezingen, het verval onder ons voll; zeer groot is. Hoevele duizenden stemmen zijn er bij de vroegere met name genoemde verkiezingen en ook bij de laatste verkiezingen al uitgebracht op partijen, die hoegenaamd geen rekening houden met Gods Woord, en ook op partijen, die zeggen dit te doen, maar het in der waarheid niet doen. Hoe kan een volk er voor tijd en eeuwigheid, voor ziel en lichaam wel bij varen, als het zich richt naar beginselen, welke niet op Gods onfeilbaar Woord gegrond zijn? Hoe ook als het, bij een eigenwillige godsdienst levende, wel alleszins godsdienstig is, maar in grond en wezen naar louter menselijk inzicht leeft? Zulk een volk zien wij hoe langer hoe verder wegzakken tot een gedoopt en ongedoopt heidendom, zoals dit ook al onder ons volk hoe langer hoe meer zichtbaar wordt. Dit is wel iets heel vreselijks. Men kan dan, zoals dat bij de V.V.D. nu voorkomt, wel hoog opgeven over de vrijheid, en zichzelf en ons volk gelukkig prijzen over de vrijheid, maar het is niet dan een gewaande, denkbeeldige vrijheid, want alleen kan naar Chi'istus' woord de waarheid de mens vrijmaken. Zeer tereclit zegt een oud versje:

Hij, wie de waarheid maakte vrij, Mag waarlijk vrij man heten; Al d' and'ren zijn in slavernij. Schoon zij het zelf niet weten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen