Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BUITENLANDS OVERZICHT

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BUITENLANDS OVERZICHT

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

De taal, welke op de konferentie te Geneve gesproken wordt, klinkt heel veel vredelievender dan die, welke op de vroegere konferenties werd gehoord.

Daarop afgaande, zou men kunnen denken, dat er goede vrienden te Geneve in een onderonsje tezamen waren. Bittere verwijten, zoals die op vroegere konfe renties aan de orde van de dag waren, zijn er tot dusver niet gehoord. Wat er nog kort geleden in Tibet is voorgevallen en in een vroeger jaar in Hongarije, daarover is met geen woord gerept. Evenmin zijn de westelijke mogendheden als imperialistische, kapitalistische rijken, die belust zijn op macht en geld en nog eens op macht en geld, van Russische zijde afgeschilderd, gelijk zij van die kant meermalen zelfs op de konferenties zijn genoemd. Boveridien nog worden er beurtelings door de ministers kostbare diners aan hun kollega's en medevertegenwoordigers aangeboden, waarbij zij bij gebruik van uitgezochte spijzen en dranken dan tezamen genoegelijk beraadslaagden.

2k) is het tot dusver in Geneve toegegaan.

Nochtans is het te Geneve niet alles pais en vrede wat de klok slaat.

Nog vóór Pinksteren zijn de vier ministers en de twee Duitse adviseurs met hun delegaties op zaterdag in openbare vergadering bijeengekomen.

Op deze vergadering voerde de Russische minister Gromyko het woord. Hij sprak op een voor zijn doen zeer gematigde toon, waarbij hij geen nieuwe voorstellen ter sprake bracht, maar de reeds lang bekende voorstellen van Chroestsjef repeteerde. Deze houden in een onverwijlde terugtrekking van de Amerikaanse, Engelse en Franse troepen uit West-Berlijn, welks gebied vervolgens met Oost-Berlijn tot een vrij gebied moet worden verenigd, wat gevolgd moet worden met het sluiten van een vredesverdrag met dp beide Duitse gebiedsdelen. Hij verklaarde, dat zijn regering met het laatste punt geen bijzondere haast wilde maken en gaf de regeringen der westelijke mogendheden zelfs minstens een jaar tijd om zich daarover te beraden, met de hoop, dat zij dan bereid zouden zijn om het Russische voorstel te aanvaarden.

Hieraan voegde Gromyko nog een ernstig waarschuwend woord aan alle Europese volken toe voor het grote risiko, dat besloten lag in een overeenkomstig het voorstel van de regeringen der westehjke mogendheden verenigd Duitsland, dat dan lid zou worden van het Noord-Atlantische pakt. Hierbij wees hij op het gevaar van kazernes vol met jeugdige soldaten, alsook op het aanleggen van talrijke vliegbases op het gebied van de Duitse bondsrepubliek.

Tevens beklaagde hij er zich over, dat de regeringen der westelijke mogendheden zo weinig ingenomenheid met het Oostduitse rijk betoonden.

De westelijke voorstellen tot hereniging van Berlijn kon hij niet aanvaarden, omdat zij, gepaard gaande met vrije verkiezingen, niets meer of minder inhielden, volgens Gromyko, dan een aanslag op de soevereiniteit van Oost-Duitsland; terwijl hij het voorstel van de hereniging van Duitsland vóór vredesonderhandelingen zelfs niet in overweging wenste te nemen.

De Engelse en de Franse ministers lieten de rede van minister Gromyko niet onbeantwoord.

Met alle beslistheid nam zowel de Engelse minister Sellwyn Lloyd als de Franse minister Couve de MurviUe het voor het voorstel van de westelijke regeringen op, verklarende, dat een vredesverdrag met Duitsland niet met twee kunstmatig gescheiden gebiedsdelen kon worden afgesloten, dewijl dit de splitsing van Duitsland formeel zou betekenen.

Ook de Amerikaanse minister Herter, die de leiding heeft bij de besprekingen en daarin met instemming van de andere westerse ministers een vrij krachtige houding tegenover Gromyko aanneemt, wees Gromyko's voorstel beslist van de hand. Minister Gromyko, die het ingediende vredespakket van de westelijken onaan­ vaardbaar in zijn huidige vorm had genoemd, maar daarbij tevens verklaarde, dat hij er wel voor was om met de westelijke ministers over sommige punten er van, zoals de uitdunning van de westelijke troepen, nader te onderhandelen, kreeg van minister Herter te horen, dat het westelijke vredesplan, zoals het was itigediend, in zijn geheel behoorde behandeld te worden.

Zelfs liet minister Herter na afloop van de vergadering, die geruime tijd had geduurd en waarin gebleken was dat er fundamentele verschillen tussen de regeringen van de westelijke en de oostelijke mogendheden bestaan, op persoonlijk initiatief een verklaring uitgeven, waarin in veel krachtiger bewoordingen dan in de konferentiezaal geuit waren, de Russische oogmerken betreffende Berlijn en Duitsland werden veroordeeld.

Ook in de vergaderingen, welke na Pinksteren in Geneve zijn gehouden, is er van enige toenadering tussen de westelijke en de oostelijke ministers geen sprake. De westelijke en de oostelijke voorstellen bleven lijnrecht tegenover elkander staan.

Alle drie de westelijke ministers hebben de reeds meermalen genoemde argumenten ter ondersteuning en verdediging van hun voorstellen herhaald. Minister Herter verklaarde daarbij in een nog al scherpe redevoering, dat zijn regering in geen geval aan een topkonferentie zal deelnemen wanneer op de ministerskonferentie geen resultaten worden verkregen, terwijl Gromyko bleef staan op het Russische standpunt, dat er vredesonderhandelingen met de twee Duitse rijken moeten worden gevoerd.

De rede, weUce Gromyko hield en welke een uur duurde, was volgens waarnemers daarom niet van alle belang ontbloot, omdat de Russen het overleg op hun plan voor een vredesverdrag met de twee Duitse landen willen voortzetten, maar dat zij bereid zijn westelijke amendementen op dit plan te bespreken. Zo is minister Gromyko bijvoorbeeld bereid in het Russische vredesverdrag een klausule op te nemen, die beide Duitse staten toestaat nog een zekere tijd deel te nemen aan bestaande veiligheidsregelingen, zoals het Noord-Atlantische pakt en het pakt van Warschau.

Aan een diner, waaraan de vier ministers gezamenlijk aanzaten, moet volgens betrouwbare bronnen minister Gromyko verklaard hebben, de kwestie van de toelating tot de konferentie van Polen en Tsjecho-Slowakije binnenkort weer ter sprake te zullen brengen. Ook zou Gromyko hebben gezegd, dat er in het westerse vredesplan vier punten waren, waarover volgens hem vruchtbaar overleg mogelijk was. Hij zou hiermede het oog hebben gehad op de kwestie Berlijn, zoals deze in het westelijke voorstel is behandeld, ten tweede op de gemengde West-en Oostduitse kommissie, die volgens het westelijke plan de hereniging van Duitsland moet bewerkstelligen, ten derde op het denkbeeld van een ontwapeningszone, en ten vierde op het voorstel, een gemeenschappelijke verklaring af te leggen, waarin afgezien wordt van elke vorm van geweld bij het oplossen van internationale geschillen.

In weerwil dat er op de Geneefse konferentie niets is gebleken van enige onenigheid tussen de westelijke regeringen, duiken er nog steeds geruchten op, dat deze wel terdege bestaat en op de één of andere dag wel aan het licht zal komen. Het bezoek van MacmUlan heeft die geruchten in de wereld gebracht en nog zijn zij niet geheel verstomd. Zij worden nog versterkt door de veelvuldige bezoeken, welke de Engelse minister Selwyn Lloyd aan minister Gromyko te Geneve brengt.

Daartegenover staat echter, dat juist op dit ogenblik een Engelse handelsdelega­ tie in Moskou met de Russen onderhandelingen voert over de handelsbetrekkingen tussen Engeland en Rusland, welke allesbehalve vlot verlopen. De ernstige moeilijkheden, welke bij deze handelsbesprekingen zijn gerezen, kunnen allicht in Geneve deze uitwerking hebben, dat de andere westelijke mogendheden volkomen vertrouwen in de houding Van de Engelse regering gaan stellen.

In elk geval is de Amerikaanse regering wel op haar hoede, zó zelfs, dat haar minister van defensie verklaard heeft, dat er militaire maatregelen genomen zijn, zodat men er op voorbereid is als de Russische regering haar dreigement op 27 mei toch zal uitvoeren en op die datum Oost-Berlijn en de toegang tot West-Berlijn zal overdragen aan de Oostduitse regering. De Amerikaanse minister geloofde echter niet, dat de Russische regering haar eens geuit dreigement op 27 mei ten uitvoer zal brengen en verkeerde in de stellige overtuiging, dat er op 27 mei dan ook geen moeilijkheden zullen rijzen.

Niet alleen een Amerikaanse minister heeft zich ingelaten, zij het dan zijdelings, met de Geneefse konferentie, maar ook niemand minder dan de Russische minister-president Chroestsjef laat zich daarmede openlijk in. En dit wel bij voortduring. Dezer dagen nog bracht hij die konferentie in een rede voor een groep van 45 Amerikaanse zakenlieden, die Moskou bezochten, ter sprake. Hij verklaarde aan hen, dat hij vast gelooft, dat het overleg te Geneve een sukses zal zijn. Wel achtte hij het westerse vredesplan een produkt van onrealistisch denken, vooral omdat het, indien het tot uitvoering werd gebracht, er toe zou leiden dat Oost-jDuitsland zijn hoofdstad Oost-Berlijn zou moeten prijsgeven, maar hij zeide tevens, dat hij niet dacht, dat Amerika en Rusland ooit met de wapens in de hand tegenover elkander zouden komen te staan.

', 'Bij de deelnemers aan de konferentie te Geneve heeft het enig opzien en opschudding verwekt, dat Chroestsjef aangekondigd heeft, dat hij een bezoek aan Albanië zal brengen. Grotewohl is op het ogenblik ook in Albanië. Gaat hij naar Albanië, zo vraagt men in de kring der deelnemers, om met hem nader te raadplegen? En ook vraagt men zich af of daar misschien nog meer kommunistische regeringsautoriteiten heen zullen gaan om gezamenlijk te overleggen. Ook brengt men Chroestsjefs bezoek er mede in verband, dat Albanië het enige kommunistische land is, dat aan de Middellandse Zee is gelegen en waarin Rusland een marinebasis heeft.

Het ziet er wel naar uit, dat de Geneefse konferentie niet zo heel spoedig zal zijn afgelopen. Resultaten zijn er tot dusver niet op behaald. Toch verkeert men er in de vrij algemene verwachting, dat er nog wel enig schijnbaar resultaat zal verkregen worden, waardoor een topkonferentie zal kunnen worden gehouden, want de Russische minister-president Chroestsjef heeft verklaard, dat hij dan alreeds tevreden zou zijn, als deze konferentie het resultaat opleverde, dat er een topkonferentie op zou volgen.

Daar ziet het op het ogenblik echter niet naar uit. Nadat er twee weken heengegaan zijn met onderhandelingen, is er nog niet de minste toenadering tussen de westelijke en de oostehjke delegaties gekomen. Dit heeft de Russische ministerpresident Chroestsjef aanleiding gegeven om te verklaren, dat er een Russisch-Oostduits vredesverdrag zal komen als de konferentie te Geneve niets oplevert.

Op zondagmorgen overleed in de vroege morgenuren in Amerika de oud-minister van buitenlandse zaken John Foster Dulles, die in verband met de ernstige ziekte, waaraan hij leed, in de vorige maand zijn ambt had neergelegd en was opgevolg door minister Herter. De verslagenheid in Amerika was groot, alsmede in alle westelijke landen. Ook zal de konferentie te Geneve enkele dagen worden onderbroken, daar al de ministers van buitenlandse zaken der grote vier (dus ook Gromyko) zich naar Amerika zullen begeven ter bijwoning van de begrafenis. Ook de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Mr. Luns, zal deze bijwonen, en zelfs Ds. Adenauer, de Westduitse bondskanselier, zal zich daartoe naar Amerika begeven.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 mei 1959

De Banier | 8 Pagina's

BUITENLANDS OVERZICHT

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 mei 1959

De Banier | 8 Pagina's