Onze leerlingenbibliotheken

We leven to een tijd, waarto (helaas, velen, to'eel krasse 'dtogen zeg- 'gen, idtagen, waarvan ze de omvang zelf niet helemaal schijnen te beseffen. Ik zal de laatste zijn die daarbij aan boos opzet 'denkit, maar duit neemt ni'et weg, dat wij leraren tocto nooit vergeten mogen dat we to de school niet geiheel en al 'autonoom zijn en dus een zekere verantwoordelijbheid tegenover de ouders lonzer leerlingen toeibben. Indien wij Iets doen, 'onderwijzen of aanprijzen wat vast en zeker somim> ige ouders van leerlingen kwetsen zal, dian moeten we dit mijns inziens vermijden. Daarvoor zdjn we opvoeders. Het is mogelljik dat er op een bepaalde sctoool van een bepaalde riototin/g wel eens iets gezegd wordt, b.v. 'op het gebied van de 'religie 'of de 'historie, waarmee ouders, idie 'toun 'kinderen naar een .andere sctoool zenden, to'Ct niet eens zouden zijn, "waartegen ze zelfs groot ibezwaar zouden toeto'ben. Maar, 'als een sctoool ©en zeker cactoet van godsdienstige aard draagt, dan weet men waar men aan itoe' is ten opzichte van de gesctoiedenis en de godsdienst. Wenst men 'Op 'deze beide gebieden ©en andere beschouwing, dan die, welke op een sctoool sctoertog en toslag is, dan dient men zijn 'binderen naar een landere inrichttog van onderwijs te zenden. Dat is ©envouidlg genoeg. Voor een leraar aan een openbare sctoool is 'de zaak iets moed'lij'ker. Hij moet vaak eigen meningen verzwijgen, 'omdat hij nu eenm'aal gebonden is aan toet voorsctorift dat hij geen leer rxmg verkondigen, die m'et de neutraliteit m strijd zou zijn. Ik weet dat velen hierover misschien wat zuliIen glimlachen, omdat ze niet m een volstrekte neutraliteit geloven, en ük kan dit goed begrijpen. Ik vraaig me zelfs af, of ik er zelf wei •volkomen to geloof. Iedere leiraar is een eigen persoonlijiktoeid en toet zal 'dus 'bij toet vak gesctoi'edenis bijvoorbeeld uitermate moeMijk zijn, steeds m zijn taesctoouwingen een volstrekte neutraliteit te toewaren. Missctoien zou toet onderwijs dian ook te doods en te kleurloos worden.

Maar, één zaak staat tocto wel vast, dunibt mij. Men moet 'geen dtogen doen, waarvan men zeber weet dat zij protest zuilen welkben 'bij ouders van sommüge onzer ileertóngen. Ik bedoel natuurlijk een gerecto'tvaardigd, een redelijk protest. En daarom moeten we uitermate voorzichtig zijn miet wat wij to de leerltogenbibMottoeken brengen. Men kan zelf een zeer vrije opvattling toetoben over 'wat tot deze stof behoort, en 'toch, omdat men 'leraar is aan een openbare sctoool, zal men zich een zekere dwang mioeten opleggen. De bijzondere sctoolen blijven toier natuurlijJk touiten besotoouwtog, omdat to deze Inrlctottogen de eisen aan de bibliattoeken gesteld, vanzelf enigszins aan bepaalde normen zijn gebonden. Ik kan me, om maar een voorbeeld te moemen, niet 'goed voorstellen dat men to een school van orttoodox-protestantse richting 'to de biblottoeek een roman zou brengen, die toet attoeïsme met kractot en klem verdedigde.

En evenmin acht ik toet mogelijk, dat in de taibliotlxeek van een rooms-'kattooiüebe sctoool boeken zouden geplaatst worden, die volstrekt to sitrijd zijn met de batfaolieike igeHoofsleer. In deze inrictoittogen toeeft men - dus toeel wat vaster en duideujker richbllj'nen dan to openbare scholen. Maar j'uilst daarom moet een leraar aan een openbare sohool voorziohSig zijn. Hij kan zo lioht iets doen, wat in strijd komt met het karakter van de openbare school. Immers, de richtlijnen 2djn veel vager dan aan een bijzondere.

Deze gedlaohten zijn mij Ingegeven door wat ik to „Levende Talen" van oktober 1961 op blz. 467 las. Volgens het verslag van de lezding, die de heer P. J. van Swigohem, direkteur van de Openbare Bibliotheek te 's-Gravenhage In de algemene vergadering van de groep M.O.G.A. hfeld, moet de spreker gezegd heibben: „Voor 'bladen als b.v. Filmforum., Radiobulletin ejd. moet to de schoolbibliotheek even goed plaats zijn als voor 'b.v. X of Y! Tegen deze uitspraak heb ik wel bezwaar.

Laat mij voorop mogen stellen, dat ik geenstatos op puniteins standpunt sta, en indien ik dus hi'er bezwaren ga 'ontwikkelen tegen het ter lezto'g leggen van Y to de schoolbibliotheek, dan gaat mijn betoog ni'et tegen dit tijdsohrift als zodanig. Iedere volwassene moet m.aar voor zichzelf uitmaken wat hij wenst 'te lezen of niet te lezen.

Maar ik weet zeer stellig dat 'er ouders van leerltogen 'op openbare scholen zijn, die bezwaar zuilen hebben tegen het 'ter lezing geven van Y aan hun kinderen.

En om deze reden dient de ileraar dit diain ook na te laten. Want het sitaaA toch wel vast dat m; en onmogelij'k, laten we zeggen op een school van zeshonderd leerOilngen, een enquête kan gaan houden onder de 'ou'derts, 'Wie van hen 'b^ïwaar heeft 'tegen het Uer leainig geven van Y aan hun kinderen.

Daarbij komt nog idat vele ouders het tij'disohrift niet zullen kennen en dus het bezwaar 'alleen zullen krijgen, zodra zij 'met de tohoud er van door hun fctoderen kennis maken.

Ik ga nu trachten duidelijk te maken, waarto deze bezwaren kunnen bestaan en ik neem tier beperktog van mijn 'onderwerp aJileen de numimers van de lopende jaargang to mijn "besohouwtog op.

Eén van ide stukken 'to het nimimer van septemiber 1961 is geschreven door W. Men moet mij niet kwalijk nemen dat ik wat openhartig m'oet zijn. Maar men vergete dan ook niet dat ik spreek over een tijidschrlft 'dat een bekend en zeer fatsoenlijk man 'aanraadde voor de HeerfltogenbibUiotheek. Ik ben nog altijd geneigd aan te nemen dat de spreker Y toch niet igeregelid goed lieest. Trouwens het numraier, waarover mijn bespreking to eeriste aanlieg loopt, 'was nog niet verschenen, toen hij zijn rede uitsprak.

Maar het feit, 'dat de redaktie van Y (dit stuk zander blikken of blazen opnam, geeft ons toch wel een kijk op wat we elk ogenblik verwachten kunnen. Ik zeg nogmaals, dat ik alleen spreek over de lealng er van door onze leerlingen.

Het stuk 'is van een zodanige , yiiea- Oiitedt'" dat het in een tijdschKift voor 'leraren en leraressen eenvoudig niet kan opgenomen warden. Wie mieent 'dat ik 'overdrijf, moet de moeite eens doen het stuk zelf te lezen. Ik vtod het kort gezegd sim'erig en ik zie niet to wat voor bumst er 'aan 'is een aantal vlezUgliiedten to geuren en kteiwen tie vertellen.

Ik zou er zeer ernstige bezwaren tegen hiebben, inidiien een leraar ihiet aam. een vam mijn ktaidieren ter lezing liad gegeven, en dus ook dart; het voor 'leder© 'leerlünig van een mjididelbaine sdh'ool ter leaiing to de bibUotheeik ligt.

Het gevaar is niet dienkbeeldliig, diat er meer 2!ulke ou'dierwetee oudieirs 'als ik zijn. En diaarom kamit dlit n'ummer vam Y zeker niiet to aanmierktog voor die leeriüngenbibliotheek.

Ik wil ectiter nieit 'de mdiruk wekken diat ik hiet itijdsdirlfit voor de sohjoolbilbliorttieek 'ongesoMot aöht lalleen op gnonid van ihiet genoemde nummer, hioewel dik mijn beawairen idaartegen iten voüile hiandlhiaaf. Ook in andere «.fleveringen stiaan dtoigen, die h.et tijidsohrifit voor die sctooalbibliotheek ongesclhikit maken. En 'al mogen die 'welMcM mtoder smerig zijn dan het stuk van W., er sitaan amnen m die door hun suggestieve kracht evennmn aanbevelenswaardig zijn voor onze leerlingen.

Van de 298 bladzijden die de ©ensbe nummers van 1961 lamvatten, zijn er 60 'door H. gevuld, dait is tnwirataig procent. Hij 'traoht 'ons een duMelij'k begrip van portniografie te geven, maar het enige wat ik er uit heb 'kunnen begrijpen, fe, dat er geen pornografie bestaat. Want de •sohrijiver, die zeer goed gedofcumen*eerd is, geeft ons een groot aantjai voorbeeldlen van wat voligens hem geen pomagnafile is, maar geen enikei voorbeeld wat wel pornografie is. Ik 'm'oeisit dus wel tot de oveirtuiigtog ikomen, dat die •volgens hem niet bestaat. Ete tlibeüs, waaronder hij 'dit alles behandelt, zijn pikant.

In een volgend nummer zet H. zijn reeks artSikelen voort. Er 'komit to dit tweede deel een Marsbewoner voor, die naar hiuiis sohrij ft. Wait hij schrijft. Is weer mtader 'geschikt voor diit tijdischTiif't. In 'diltaelfdie stuk sitaat een aanIhaJtog uit Ktosey. Ook deze is uitermatte ongeschikt voor onze leerlto'gen. Daarom Is ook 'ddit nummer 'Volkomen ongesohiikt voor aM'e 'openlbare en bljaandere schalen en de balbliotiheken er van. Tk heb nu tamelijfe veel over de artikelen van H. igeschireven, maar er was reden voor: twtotig procent van de iwhoud vaa een tij'dschrift te vullen ('Voor zover verschenen), is heel wait. Nu m^oet men echtler niet menen dat aMeen W. en H. 2ailke voor 'onze leerlangen ongesohitobe artikelen schrljiven. Het lljikt 'er op dat de redaiktie ju'lst dit soort stukken als de gesctókitsite •beschouwt om een denkbeeld van de mfodeme letteren te geven.

In het nummer van augustus 'komt een stuk voor getiteld: „Het teken aan de wand". In de eersite altoea's sitaan opnieuw - dtogen, 'die Ik niiet overnemen kan uüt een oogpunt van welvoeglijkheid.

Ik vraag me af, of toet, nodig Is meer bewijzen te geven 'dat dit tljdschriift voor on'ze sdhoolbibMoitheken volkomen 'ongesciMkt is. Zijn er ouders, die dergelijke lek- 'tuur aan hun ktaderen wensen voor te leggen, dat moeten zij weten. Maar dat de scihool m haar fumktÉe van tositellinig, toegankellj'k voor iedereen, 'van welke opvatttog of geatoidh'eid 'ook, zulke lektiuur aan de leerltogen zou mogen aanlbieden, lijkt mij in strijd met haar roeping.

Ik druk mij 'zactot uit. Ik aou ook kunnen zeggen: , 4ijikit mij een volkomen wiUekeuirlge opvatting van haar plicht en een aügehele onitkenintog vam de reohtien dier ouders".

Wie een amdere opvatttog heeft, zal dffle misschien in dit orgaam wel willen uüteenzetten. Voorlopig kian ik me niet voorstellen, dat er toollega's zijn idle het toovensitaande zuiUen wensen te bestrijden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen