Wetsontwerp in zake de overeenkomst betreffende westelijk Nieuw-Guinea

TWEEDE KAMER

Rede van Ir. van Dis

De op 15 augustus 11. tussen Nederlanid en Indonesië tot stand 'gekomen overeenkomst moest vliegensvluig betoiandeld worden, alleen maar om 'aan de eisen van Soefcarno te voldoen. Het doel 'der rege'rSaiig is raameliyk om het daarheen te sturen, dat na goedkeuring van de overeenkomst door de Staiten- Generaal en de Kroon, deze aan de Algemene Vergaderinig 'der Verenigde Naties op 18 september a.s.

ter goedikeuring kaai warden voorgelegd

Daartoe moest eerst vrijidiag 31 augustus 'die behjanidielimg Mtmensfcametrs in die afdelingen plaaits vinden. Maamdag 3 siepbember verscheen heti voorlopig verslag, woensdjag 5 seiptJeonber de meimaiÈe van anitwoord, waarina die "openbare betiandeling op donderdag 6 september kon aainvanigen. De vergadtering vond Tvegens restaunaitiewerkaaamheden niet in de giebrulkeOijke zaal dea: Tweede Kamer püaate, doch to de vergadeiraaal der Eerste Kamer, 'diie vanwege plaatsgebrek meit stoelen was aanigevuid. Het was te vooralen dat de belangsitelling zeer groot zou zijn. Zowel de g-ereserveerde lals de publiieke tribune waren geheel beaet, teirwijl velen wegens plaatsgebrek moesten worden teleurgesteld.

Om 1 uur opende de voorzsiibter. Dr. Kortenhorst, de vergaderdmg. Er stonden niiet miinder dan 13 spnefcers togesohreven, namelijk de heren BuPgeir (P.v.d.A.), De Koint (K.V.P.), Oud (V.V.D.), Bakker (C.P.N.)), LankhioirBit (P.S.P.), Weiter (K.V.P.), Brutos Slot (A.R.), Van Dis (S.G.P.), Tilanus (C.H.), Kieft (A.R.), Meullnk (A.R.), Van Rijokevorsel (K.V.P.) en Scheps (P.v.d.A.).

Uit idiit lijstje blijtot, dat van somm'ige fraktiies meer dan één spreker het woond voerde. Dit vimdt zijn oorzaak daajrto, dat 'door enkelen in die frafcties afwlj'kend over 't aanvaarden van het wetsontwerp weird igedaoht. Zo was Mr. Burger, sprekend namens ide overgroite meerdarheid zijner fraktie, siterk voor de aanvaarding, maar zijn frakbiegenoot Soheps was er tegen. Van de K.V.P. was de fraktievoorzibber Dr. de Kort met de grote meerderheid zijner frakbie voor heit wetsontwerp, de heren Van Rijckevorsel en Welter tegen; van de A.R.-frakibie nam de heer Meulink een afwijkend standpunt in, terwijl de heer Kieft met de heer Bruins Slot aioh 'als voorstanders deden kennen, wat na de ammezwaai van de A.R. , ytapleiidlng" inzake Meuw-Ouinea niet behoeft te verwonderen. De gehele miiddag en avond waren nodig voordat de Kamerfrak'bies hun stanidipunt tegenover het wetsontwerp hadden kenbaar gemaakt.

Vrijdagmiddag 7 sepbem: ber kreeg de regering gelegenheid de sprekers te beantwoorden, waarbij eerst het woord werd gevoerd door de iminlsiter-president, daarna door miin'ister Luns. De beantwoording door de regering toaoht echter geen wijziiging to de sbanidpunten. Slechts door enkele sprekers werd nog gerepliceerd, waarbij het voornamelijk uiitliiep op een discussie tussen de heren Burger en Oud over staatsrechtelijke kwesties. Er behoefde dan 'ook des avonds niiet meer vergaderd te worden. Des middags nog had de sbemmtoig plaats, waarbij 127 leden vóór en 9 leden tegen het webson'bwerp stemden. De teg-enstemmers waren de idrie leden der S.G.P.-fratobile; de heren Van Rijckevorsel, Moorman en Weltler van de K.V.P.; die bieren Meulink en Roosjen van de A.R. en de heer Soheps van de P.v.d.A.

De overgrote meerderheid van de P.v.d.A., de K.V.P. en de A.R.; alle C.H., de V.V.D.„ de C.P.N. en de P.S.P. stemden derhalve voor de voor de Papoeabevölktog ao onheil- • spellende overeenikomst tussen Nederland en Indonesië,

Na deze inleiding laten wij thans de rede volgen, welke door Ir. van Dis namens de S.G.P.-fratobie werd uitgesproken.

Mijnheer de voorzitter.

Het wetsontwerp tozakê de op 15 augustus j.l. tussen Nederland en Indonesië betreffende westelijk Nieuw-Gutoea gesloten overeenkomst geeft ons aanleiidmg onze diepe

verontwaardiging

uit te spreken over de geheüie gang van zaken, welke uiteindelijk tot het bot stand komen van deze smiadelijke overeenkomst heeft geleaid. Met dit akkoord toch wordt ide bevolking van Nederlands-Nieuw- Gutoea aan Indon'esië overgeüeverd, voordat zij van het haar zo plechtig toegezegde zelfbeschikfctogsrecht gebruik heeft kunnen maken, zodat de aanvaarding ervan neerfcomit op een volledige kapitulatle der Nederlandse regertog en indien het door de Staten- Generaal wordt aanvaard, op een volledige fcapiitulabie van Nederland.

Het is ons en velen van ons volk met ons namelijk onmogelijk om enige waarde 'toe te kennen 'aan artikel 18 van de overeenkomst, waar het gaat over regeltogen tozakê heb zeifbescihifckingsrecht der Papoea's. Dit 'artikel moge er op zichzelf aangemerkt niet zo ongunstig uitziien, waar 'het stelt, dat Indonesië met bijstand en bemoeitog van de vertegenwoordiger van 'de Verenigde Naties en zijn staf regeltogen treft om aan de bevolktog van 'het gebied de gelegenheid 'be 'geven haar keuze vrij'elijk te bepalen, maar waarop het aankomt is de

uitvoering

van deze regelingen, waarto onder punt c wordt bepaaM, dat de formulering der aan de bevolfctog be stellen vragen zodanig zal zijn, dat men zal kunnen besüissen of men bij Indonesië wenst te blijven, of 'dat men ide 'banden met Indonesië wenst te verbreken. Juist wat die ultvoertag betreft, mijnheer de voorzÉbber, ontbreebb het bij ons aan 'het zo hoog nodige vertrouwen, 'daar ide 'aangekondigde voUksstemmtog 'onder toezicht van de Verenigde Naties 'geheel to handen jis gelegd van Indonesië, 'dat to het verleden genoegzaam bewijs heeft geleverd, dat het niet vertrouwd kan worden, terwijl ook, 'gezien de met 'de Verenigde Naties opgedane ervartogen, 'aan het toeaicht van deze 'insbanitle 'al evenmm enige waarde kan worden toegekend. Wij verwijzen silechts naar wat er terecht Is 'gekomen van de uitvoering der plechtig aangegane akkoorden 'der Haagse ronde tafeikonferenbie, waarto het zelfbeschikktogareoht van de verschillende volkeren, die het voormaUge Nederlands-Indië bewoonden, was gewaarborgd. De naam van de nieuwe staat was Republieik der Verenigde Statten van Indonesië. Aan de deelstaten werd een zo groot mogelij'ke autonomiie toegekend om overheerstag van het dichtbevolkte Java te voorkomen. De minl'sters der deelsbaten vormden een 'aparte raad. Deze raad had echter al heel spoedig uiibgediend. Terwijl toch de soevereSnlteiibsioverdrachtop27 december 1949 plaats vond, kwam voornoemde raad reeds op 7 j'anuari 1950 voor 'het laatst bijeen, terwijl de

deelstaten

na korte tij'd werden opgerold en de hun aanvankelijk geschonken rechten met voeten werden getreden.

Nog voordat to maart 1950 de Uniekonferentie begon, was reeds een aantal deieüsitaben opgeheven, 'terwijl de federatie, die zo uitdrukkelijk gegarandeerd was, op 17 augustus van het^^lfde j'aar geiMkwideerd werd. Met sohendtog van het akkoord inzake het zelfbesoMfcktogsreoht werd de Republiek der Vereniigde Staten van Indonesië aldus omgevormd to de eenheidsstaat Indonesië. Dit alles geschiedde onder toezicht van de speciale fcomm.'isisie van de Verenigde Natües, de zogenaamde Unci, wier taak het was, op de nalevtog van het akkoord toe te zien. Van Nederlan'dse zijde werd toen tegen deze schending van de Haagse "overeenkomsten zowel bij Soekam'o 'als bij de Unci 'geprotesteerd, doch het an'twoord hierop luidde, dat wat to Indonesië 'gebeurde louter een binnenlandse aan'gelegenheoid was, waarmede Nederlan'd naieits had te m'aken. Zo liet men toe, 'dat het aan de Indische volken, waaronder Am'bon en de overige gebieden der Zuid-Molukken, plechtig- itoegekende zelfbeschikkingsrecht werd

geschonden

en verkracht. Met deze feiten voor ogen, behoeft het tofth niemand te verwonderen, idat wij 'aan de In de onderhavige overeenkomst vastgelegde regeltogen tozake het zelfbeschikktoigsrecht 'der Papoea's generlei waarde toekennen. Wanneer westelijk Nieuw-Gutoea eenmaal to Indonesische handen is overgegaan en heb akkoord 'inzake het zelfbesohikktogsrecht niet eerlijk en loyaa; l wordt Tiitgevoerd, is te verwachten, 'dat elk protest van Nederlanidse zij'de zal warden afgewezen met de bewertog, 'dat Nederlan'd niets heeft 'te maken met een büinenlandse aan'gelegenlhelid van Ind'onesië. Volgens de nota van de 'heren Van Rijckevorsel, Moormian en Welter zou ündonesië zich dan zelfs kunnen beroepen op art. 2, lid 7, van het Handvest der Vereiolgde Naties, waarto wordt bepaald, dat 'de Verenigde Natltes en de andere 'landen zich niet mogen 'bem'Oeiien met de binnenlandse aangelegenheden van een andere staat. In 'düt geval kan Indonesië derhalve ieder toezicht op de eerlij'ke en vrije uitoefening van het zelfbeschlkktogsreoht beëtodigen of praktisch onm'Ogelijk maken met ©en beroep op het zoeven igenoem'de 'artikel van het Handivesb der Verenigde Naties. Klachten der Papoea's over schendtog van rechten, betreffende het zelfbeschlkktogsreoht, zullen

geen gehoor

vinden. Ten hoogsbe zullen diie klachten worden gerapporteerd en zullen 'de 'rapporben to de larohieven der Verenigde Nabtes te Was- Mngbon verd'wijnen, zoials de Republiek 'der Zuid-Molukfcen zo menigmaal heeft ervaren. In de oniemorle van antwoord merkt 'de regertog op "blz. 4 op, idat Indonesië to voornoemd geval volkenreohtelijik zloh niet op art. 2, lid 7, van het Handvest zou kunnen beroepen, m'aar de zoeven door mij gesignaleerde ipraktijik 'na de soeve'retoliteiitsoverdracht m 1945 laat er geen tlwijfel over bestaan wat er verwacht kan worden, jjj' dat 'geval zal nooh van "de zijde d«t Verenigde Naties, 'noch van die vaa Amerika, die ons land zo jammerlijk to de steek hebben gelaten - , ik wens hierop straks nog nader ii te 'gaan — O'P daadwerkelijke steun gere'kend kunnen worden. Van deugdelijke waterdichte garanties ten aanzien van het zelfbeschikkto'gsrecht is to deze 'door de regering met Indonesië aan'gegaae overeenkomst dan 'ook geen sprake. Wij kimnen er daarom niet - anders 'in zien dan een

uitlevering

der Papoea's aan Soekarno. Ook in 'de Amerikaanse pers zijn in dg laatste tijd artikelen verschenen, waaruit blij'kt, dat men ovea* he't gestoten akkoord de door ons vertolkite mening is toegedaan. Zo schreef de „New York Herald Tribune" aangaande dit aMioord, dat hiermede de Papoeabevolking verkocht Is om de vrede 'te verzelceren, daar to de aangekondigde voikssbemmtog op ilan'ge termijn niet meer is te zoen dan een formaliteit. Zelfs Dr. van Mook, idie destij'ds vo'lgens Prof. Gerbran'dy een levensgevaar betekende 'Voor het welzijn van alle Nederlandse en Nederlands-Indische volken en belangen, 'heeft volgens het Algemeen Handelsblad van 18 augustïis 1.1. ten 'aanzien van de overeenkomst verklaard, dat ide dubbele garantie 'ten aanzien van de Papoeabelan'gen to dit akkoord slechts schijn is, vooral nu de getofiltreerd'e groepen laanJb'Ujven, evenals, aldus Dr. van Mook, de latere zelfbeschikktog feitelijk geheel afhankelijk is van heCi Indonesisch beleid. Naar ons oordeel is er echter van dit belield met betrekking tot het zelfbescihlkkings- • recht van de Papoea's

niets goeds

te verwachten. Niet 'alleen wordt in data akifcoord de verantwoordelijkheid voor het to 'de praktijk brengen van 'dflt recht to handen 'gelegid van Indonesië, dat steeids heeft betoogd, dat Nieuw-Guinea reeds vam af de soeveretoitettsoverdracht een stuk todoneslsch 'grondgebied is, imaar ook werd op 17 'augustus, dus 2 dagen na toet tot stand komen van de 'overeenkomst door Soekarno aan het zelfbesctoifcktoigsreciit, zoals 'to 'artikel 18 van 'het akkooird Is 'opgenomen, een uitleg gegeven, die heel het zelfbeschikktoigsrecM, zoals idtt steeds door de Nederlandse regertog werd opgevat en door haar 'aan de Kamer werd voorgesteld, van zijn kracht beroofd. Het to artikel 18 bepaalde, dat de inwoners van weste'lij'k Nieuw-Guinea to sibaat 'zuBen worden gesteld te beslissen of zij bij In'donesië wensen te 'blijven, of dajlj zij hun banden met Indonieslë wensen te verbreken, wordt door Soefearn'o in 'dier voege uMjgetegd, dat hleroffi'der niet moet worden verstaan externe, maar toteme zelfbeschikkin'g, wat derhalve wil zeggen, daS West Nleuw-Guinea en zij'n towoneirs nimmier 'de kans fcrij'gen zich weer los te miaken van Xmidonesië.

De bevolktog zal derhalve to he't al'lergunstigste 'gevaJl 'alleen gelegenheid krlj'gen leventueel te Mezen voor een eigen regeringsvorm 'binnen de Indon'esisahe staat. Dit zal derhalve alleen geschieden, wannieer 'door Soefcamio niet zjai worden gehaiiüeld 'als 'dioor hem In 1950 t.ia.v. öe deelstaten, Ambon incluis, werd igedaan. Dat wij hiiiertin ggeix venbrouwfen hietoben, 'is door mij reeds nader uiiteen 'geEeit. Wij kunnen ons eohitler met de uitleg düie (joor presl'dlent Soekarno van de Ijepaüinig sub c van airtikiel 18 der otyeireenkomst aDenmilnst veirenigen. Met Mr. Loeff, die over idit jjunit 'aan 'de Kam'er een aidres deed tioekomen, bevreemdt het ons ten zeerste, dat door 'de Nedeirtl'andise ttegering tegen 'deze verkiiartoig van president Soekarai'o niet diiirekt kracbtag 'is igepirotes'teerd. Die verklaring 'toch komt er 'Op neer, 'dat dB Papoea's

nimmei

de gelegenheid zullen krijgen aiöh er over uit te spireken of zij 2!icih met hun gebied wensen aan i\e slaiiiten bij een an'dere süaajt •dan ide Indonesische of - dat zij een oraafhiankelijfce staat wensen te vormen. Terecht merkt Mr. Loeff in zijai adres dienaangaande op, dat het onbegrlj'pedijk is, 'dat öe Nederlandse oniderhandelaans in die terminologie, zoals 'deze lin 'de overeenkomst linzake tae3 zelfbeschikkingsrecht voorfeomt, hebben berust. De redatotie van < ie ovefreenfcomst geeft toch maar lal te zeer steom aan üe verklaring van Soekamo, waartin uitdrukkelijk werd gesteld, dat het externe zölfbeschikkingsreoht door hem •wordt verworpen. Wij achten het een ernstige fout, mijnheer ide voonzütter, dat 'de 'overeenkomst te dezer zake niet nauwifceariger is geredigeerd, aodat er geen twijfel over zou kunnen toesüaan, 'dat in artikel 18 sprake 'is van het 'externe zelfbeschtkkln'gsrecht. Wat ithans in «de oveireenlkomisit igeboden iwoirdt, fc niet het zelfbeschikkingsrecht zoals dat door Nederland krachtens artikel 73 van het Handvesit dier Verenigde Natiies steeds werd voorgestaan en waarmede door de meerderheid van ide leden 'der Verenigde Naties, 'die in het begin van dit jaar voor de resodutie der BrazzavJlMandien stemden, mstemmtog werd 'betuigd. Wanmeer dan ook deze overeenJkomst door de Sfcaten- Generaal en de Kroon zou worden goedgekeurd, wat helaas is te verwachten, en daarna 'ook het füajt van 'de Algemene Vergadering 'der Verenigde Naties 'zal verkrijgen, dan zijn de Papoea's met hun land naar 'de leigen verkHaaiin'g van president Soekamo voor goed aan Indonesië overgeleverd. In de- memorie van 'antwoord is de regering to verband met de haar over dit punt gestelde vragen, hierop ingegaan. Het antwoord 'der regering 'kan ons eöhter mieit bevredigen.

Uit de passage, voorkomend in de toespraak van president Soekamo, luidende: „M 1969 the people of West Irian may freely decide: to remain within ithe Republic, to leave the Bepublic, or What? " is zelfs op te maken, dat degenen, die nietj onder Indonesiisch bestuur willen blijven, gelegenh'sid krijgen ziiOh diaaraan te onttrekken, wat er dus op meer kamt, dat hun vergund zal worden naar elders uit te iwijken, b-V. naar Australisch Nieiuw-Guinea, zodat zij hiermede h& t , yiteoht" tertjgen in

ballingschap

te gaan. Zonder te stellen, dat deze 'taterpretatie 'de eniig juiste is, zijn wij toch van oordeel, dat «er voor Ih'et 'Optttniame der regierln'g betreffende idiit punt igenerlei reden is. De regering is voorts van oordeel, dat de voorgestelde regeling inzake het zelfbeschikkingsrecht in de gegeven omstanidÉgheden 'heit beste is voor de Papoea's om'dat verwerping van dit wetsontwerp 'tiot een gewapend toonfUkt kian teiden, waarbij niet lop de steun van bondgenoten zou (kunnen worden 'gerekend, waardoor de belangen en de rechten van 'de bevolkin'g nog groter schade zou'den lij'den. De miinisterpresident heeft in zijn op 15 augustus uibgesproiken rede diitenaangaandie voorts nog gezegd, dat er dan igeen sprake meer zou kiinnen zijn van welke 'garantie dan ook ten behoeve van het zelfbescihiikfcingsreoht der autochtone bevolking.

Mijnheer de voorzitter. Ook wij achten een gewajiend konflifct in zijn voiUe 'omvang een

zeer ernstige

zaak. Het handhaven van het recht is idit echter niet miinder. De overheid Is als dienaresse Gods verpMoht het recht te han'dhaven, ook tegenover agressie. Wij hebben dan ook 'de regering steeds giesteund 'inzake de m'aatregelen ter afwering van de door Indonesië bedreven agressie.

Helaas was ons volk hierin niet eensgezind, zoals zij dit 'Ook niet was inzake 'de door de regening en In het bijzonder door mto'ister Luns gevoerde beleid inzake de Nieuw-G< uitnea'kwes6ie. De regering had niet 'aMeen de PwV.d.A., de P.S.P. en de C.P.N. tegen zich, maar ook de

anti-revolutionairen

hebben het in 'dezen de regering wel zeer moeilijk gemaakt. Hieruit is 'dan ook te verklaren, 'dat er in anti-irevoiuitloniaire fcningen grote ontevrederiheid heerst 'Over 'de leiding der A.R.P. en Wet 'gevoerde beleid 'der lanti-revolutioniaire Kamerfrafctle. Wij wijzen slechts op de onlangs verschenen brochure van de heer Ooossens en voorts op persuitlabingen, zowel van redaktiionelie aard als van de zijde van pensionen, idi'e zich ten zeerste 'geschokt gevoelen door de verandering van koers, welke zij ten aanzien van Nieuw-'Guinea bij hun partij'leiders hebben 'gekonsftateerd. Ik ga hierop 'thans niet verder in; ik konstateer alleen, dat de regering veel stlerker zou hebben gestaan, , wanneer zij voor haar Nieuw-Guinieabeieid voortdurend op de volle steun ook van anitlrevolU'tioniaiire zyde had kunnen rekenen. Daarbij kwam het optreden van 'de igroep-Rijkens, een 'aantal Nijmeegse ihoogleraren, Prof. Duynstee voorop, van vele peraonen 'Uit zending en miissie, die er allen toe hebben bijgedragen, dat de regering zidh niiet igesteund wist door een 'grote meerderheid van ons volk.

Ook 'in Wet Kabto'et zelf bleek geen eensitemsm'igheid te bestaan, al werd 'dit niet 'miet zoveel woorden officieel in heit openbaar gezegd. In „Het Oereformeerd Gezinsblad" van 18 augustus iwerd idüenaanigaande opgemerkt, 'dat varschlillemde mtois'ters de Nederlandse zaaik tegen 'heug en m'eug steunden, waarbij in het bijzon'der van

minister Zijlstra

werd vermeld, dat deze Nieuw- Gutoea zag als een blok aan he't 'been, dat wij lieffet zo gauw moge­ lijk kwijt moesten. Dit alles ds niet bevorderlijk •geweest 'om de regering 'in staat te stellen een krachtig Nieuw-Guinieabeleiid te voeren en te 'blijven voeren. Zij is er uiteindelijk onder druk van 'de meerdertoid der Kamer zelfs toe overgegaan het pl'an-Bunker als onder- Ihandelingsbasiis te aanvaarden, hoewel dit plan 'al evenmin een deuigdelijke waarborg bood m'et het oog 'Op het aan de Papoea's beloofde zeUfbe'schikkingsredht. Nadien leidden de ondenthandeUngen, waarin Dr. van Royen als - vertegenwoordiiger der regering optrad, tot het bekende resultaat. Zelfs werden düe londerOi'anidelir^n voortgezet, niettegensfiaanide Soekamo voortging m'et zijn agressieve 'daden tot zelfs een paar diaken voor het tot stan'd 'komen van het akkoord toe. De regering richtte 'hierover wel protesten aan het adres van de heer Thant, maar er gebeurde verder niets, 'terwijl toch had mogen worden verwacht, dat de onderhandelingen onmi'ddeSllij'k zou'den zijn 'gesitaakt. Dr. van Royen had daartoe blijkbaar geen ofpdraehii, wat 'door ons wel als een zeer emisitig verzuim moet worden oangem'erkt. Ook de heer Thant gaat in 'dezen 'echter niet vrijuüt. Ook door hem had

stopzetting der agressie

moeten wonden 'geëist alvorens de onderhamdeöngen konden worden voortgezet. Ben andere kwestie, waarbij de heer Thant betrokken is, en waardoor grote ontstemming onder ons volk fwerd verwekt, be- 'treft 'het door 'hem aan Soekamo toegezonden memorandum zonder dat de Nederlan'dse regering van de inhoud van dit m'emorandum te voren op de 'hoogte werd 'gesteild. In dit memiorandum werd vol'daan aan Soekarn'o's e'is om vóór of op 1 januari 1963 de IndonesSiscWe vlag op West-Nieuw-Guin'ea te hijsen, wat 'er 'dus 'op neerkomt, 'dat formeel de overdracht 'aan Indoniesië reeds 'op 1 januari 'a.s. zal pliaats hebben in plaats van lop 1 mei 1963. Daar komt nog bij, 'dat alle 'onderhamdeOiinigen in staijd met het wezen der an'ders 'door 'de ©rote partijen zo 'hooggeroemde dem.okratiie volsliagen geheim wedden gehouden, zodat ons volk niet 'wisit wat er plaats gireep. De geiheime diplom'atiie, waartegen in vroegere jaren ook in 'deze Kamer zo sterk werd gefulmineerd, had opndleiuw haar intrede gedaan. Wat echter nog Wel het 'allerergste was, is - dit, dat de Papoea's van die 'on'derhande- Itngen geheel en lal waren uitgesloten, zodat er zonder hen over hen werd beslist. Of zij 'al in mieerderheid met Indonesië niietis van doen wM'den hebben, daar werd niet naar 'gevraagd, zij hebben maar te sMkken wat 'hen wordt opgedrongen. Eerst 'in het aM'erlaatste 'Stadium en pas nadat Soebandrio KirffiWi'tio tot zijn adviseur had aangesteld, wend toet een drietal teden van de Nieuw-Guinearaad 'toegestaan om te Washington Dr. van Royen en Mr. Sohürmiann als adviseurs van 'dienst te zijn. Zij kwamen echter als

mosterd na de maaltijd,

want de zaak was ibij hun aankomst reeds zo goed 'als 'in kannen en kruiken.

Mijnheer de voorzitter. Wat in deze gehele gang van zaken 'ons wel uiitermiate ergert, is de 'houding der Verenigde Naties, vertegenwoordigd door de heer Oe Thant en van de Amerikaanse regering. Hun 'beleid kenmerkte zich door een ontzien en een 'toegeven aan Soekarno. Men denke slechts aan de brief van Oe Thant, waarin hü zich er niet toe beperkte Soekamo van verdere agressie te doen 'afzien, miaar wlaarin hij 'ook op Nederlan'd een beroep 'daartoe deed, daanmed)e de voorsteUdng wekkend, laLsof Nedieriand zich aan 'agressie had schuldig gemaakt. Voorts zij herinnerd aan het 'geval van het memorandum, zoeven door mij genoem'd, waarvan de Nederlandse regering onkundig werd gehouden. Het allerergste is echter wel, dat zij zich iCBjoe hebben 'geieend 'de bevolfeinig van Wesit-Nieuw-GiKiniea ongevraagd en ongewild aan Indonesië lOver 'te leveren. Zij hebben daartoe 'de Nederlan'dse reigerin'g onder hoge 'druk gezet en men 'kon •wel 'Zeggen, 'gedwongen 'de overeenkomst te ondertekenen.

Met de stellers van de aan 't voorlopig verslag toegevoegde nota zijn •wij dan ook van gevoelen, dat een dergelijke overeenkomst ndieffiig en onverbindend is.

Voorts hebben de Verenigde Naties en Am'erika toeigelaten, dat het Handvest dar Verenigde Naties door Indonesië werd igeschonden, daar idit Hamdvest agressie en daden van 'geweld verbiedt. Wij ziien hieruit bij vemiieu'Wing, dat ide Verenigde Naties 'in plaats van het recht en 'de intematianaüe rechtsorde 'te handhaven en voor de naleving hiervan zorg te dragen

onrecht op onrecht

stapelen. Wij hebben het voorheen reeds meer gezegd, dat wij van de organii'satle der Vereniigde Naitdies generlei 'verwachting hebben, daar zij niiet is gebaseerd op Gods Woord, maar op 'humonis'tische beginselen, waarbij uitsluitend 'de door zonde verduisterde rede laJs iiichtsnoer wordt gesteld. Wij zijn 'dan ook van oordeel, dat het nu m'eer dan tijd is, 'dat de regering er toe overgaat 'voor 'het lidmaatschap van de Verenigde Naitdes te 'bedanken. De regering heeft ons beroep daartoe in de mem'orie van 'antüw. wel 'afgewezen, miaar wij handhaven te dezer zake ons standpunt ongewijzigd.

Wat voorts Am'erika aangaat, kunnen wij niiet nalaten luchit te geven aan onze 'diepe ergernis over de rol die de rege'ring der Verenigde Staten in de Nieuw-Guin'eafcwestie heeft 'gespeeld, waafbij wij ondermeer 'het 'Oog 'hebben op de

wapenleveranties

aan Indonesië. Deze leverantfes werden zelfs voortgezet nadat M- doneslë tot 'agressie overging. Ook werden door Amierifca grote transportvliegtuigen aan Indonesië geleverd, zoals ons ook in 'de memonie van antwoord Is medegedeeld, wo-armelde •por'adhutijislten 'op 'het igrondgebied van Nieuw-Guinea werden neergelaten.

Voorts Is het verbijsterend, 'wat door 'de regering in de mem.onie van itoelichtdnig wordt medegeideeld, nJl. 'dit, idat president Soekamo reeds terstond bij de aanvaarding van het pOon-Bunker in april van düt j'aar tegenover de Amerikaanse regening reserves ten aanzien van een 'aantal punten van dit plan had 'gemaakt, 'waaronder de gestelde termij'nen. Bij 'onderzoek bleek 'dit inderdaad het geval te zijn. geweest, maar de Aimerifcaainse snegeiriinjg had. 'Mervaai aan de Nederlandse regferimg nfimmea: mededellog gedaan. De Nedeiilandse regeirinig vrerd zodoende maandeniLanjg in de waan gelaiten, dat Soefcaimo aich beriedd had verklaard 'het plan-Buin& ea- te aanvaaid.en. Nederland werd deirhaüive door onze Amerikaanse bondgenoot gewoon om de tuin geleid.

Neemt men dan voortJs dn aanmerbinig, dat de Am.ie(rikaa!nse regening na de indiening van heit plan-Bunker doorginig met wapenleveirantiies aan Indonesië en het toeOiaiten van het gebirualk miaiken idaarvan tegen Nederlanids Nleuw-'Gaidniea en derhalve tegen Nedeirtlanidse milMtairen, dan kan 'men tot geen andere konlfclusie komen 'dan deze, dait! Nedteirland door één van zijn toondgeooten txetoiailve bedrogen, oofe nog verraden weird. Blijkbaar met het doel om. Nederlanid maar onider de sterkst mogedyike druk < üe zetten. Wat overügens het plan-Bxmkeir betreft, is 'door de invloedrijlke Amerikaanse

senator Dodd

onithuld, 'dait 'dit plan itot stand is gefkomen zonder formeel en diepgaand overleg on de Amerikaanse senaatskommiissie voor de ibuiitenlanidse betrekkingen. Deze demiofcratiiscihe senator Is dan ook een fele tegenstander van heel dit plan, omdat hij in de overdradht van - wtest Nieu-W^Guilnea aan Inxioneslë een groot gevaar ziieib met hieit oog op de straitegdsche betekeniis van dit geibied, daar te dudhten is, dat bannen oirca een tienitaü j^aren de Indonesiscihe itegering aan het kommunlsme ten offer zaü zdjn gevallen. Woordelijk verklaarde de heer Dodd, dat de aanspraak van de Indonesiiscihe regeitog op Nedetrüamids Nieuw-'G'uinea de meesifj aawogante, de mjeest ongegnonde, de meest limperialisbische, de gevaarlijkste te voor de vrije wereM en het meest in strijd met de geest van het Baatidvest van de Verenigde Naties. Het was dezelfde senattor, 'die verldaajrde, dat de Indonesiscihe aanspraak op Nieuw-Giidnea geen 'anitl-lmperialisitiisme en antikdloniliailisme is, zoaOs presldenit Soefeamo doet voorkomien, maar louter imperiaiUsme en nieo-kolonialisme.

In zijn miemoranidtun heeft de heer Dodd dan ook zeer soherpe kritiek geleverd op de Am'erikaanse houding tegenover Nederland en Nieuw-Outoiea, waarbij hij reeds voorzag, 'dat Amerika Nederland zou dwünigen Nieuw-Ou'inea zonder sliag of stoot aan Indonesië over te leveren.

Ook in vooraanstaande Amerikaanse persorganen Is op het beleid der Amerlloaanse regerüng inzake de Nleuw-GuÉneakwestie scherpe kritiek geleverd. Zo schreef de „New York Times" na de totstandkoming van het akkoord, dat het de regerünig der Verenlgdie Staten was, die zorgde voor de idruk, waardoor deze overwinning werd bereikt. Amerika meent door te handelen, zoals het deed, ünidoneslë uit de handen van Rusland te houden en voor het westen 'te behouden of te wfinnien, dooh velen met ons zijn van gevoelen, 'dat idit ijdele pogingen zijn. Indonesië zafl steeds een iiiterst onbetrouwbaar ©lemenb blijven onder Soefcamio, die (tijdens de wereldoorlog aan de zijde van Japan stond; die op 29 april 1943 op een meussaby eenkomst te Batavia uÉtrfiiep: „Amierlsa zuiUen wy wegvagen ; - Engeland zuHen wij breken"; die op 6 mei 1945 in een itoespraak zelde: „Als we één van die gelhate Amerikaanse Vliegtuigen neerschieten, dan 'betekent zulks een verminderiing van vijandelijke Vlüegitulgen boven Japan zelf"; die op 26 november 1945 aan StMto een telegram zond, waardn hij zijn bewondering uütsprak voor het Russische stelsel en zijn vertrouwen dn 'de Tiiitedndeilij'ke zege van de Russiische idealen, die 'in april 'Van dflt jaar in een toespraak er blijk van 'gaf, de Indanesische fcommunisüisohe partij een goed hart toe te 'dragen door haar te loven voor haar organüsatoirisohe be'kwaamheid en 'toenemende macht; die dan ook, terwiji ihij zijn ed'gen partij verboden (heeft, de komm'uniiB- 'biscihe partij de ivolle vrijheid laat en die, om het ihierbij te laten, zoails de tueer WeQiter hedenmididag heeft igsiaegd, niog nimmer enige overeenkomst hieef t 'gehouden. Het nauwe kontakit, dat Soekamo met Rusliand heeft, 'blijkt voorts uit het feit, dat op

Ambon

reeds een Russische basis werd gevestigd. Als taÉnnenkort Nieuw- Guiinea aan Indon'eaië zal zijn overgedragen, is itie duchten, dat Rusland 'Ook daar bases zal 'krijgen.

Reeds in 1947 is gebleken, dat dit het doel der kommuniisten is. Toen is namelijk een kommunistisoh programma to handen gevajllen van Nederianidlers, die tihans deel uitmaJken van de Vereniging van Ou)d-StrijiderB in Nederland. In dit pnogrammia kwam 'de passage voor, dat de bases voor verdere kommunistiBChe uitbreiding tegen betaliinig van wapens en kontanten 'aan Rusland ter 'besöhikilsing moesten worden gesteld. Met name werden daarbij genoemd Soerabaja, Am.- 'bon en Hioüandia 'op Nederlands Nieuw-Guiniea. Die weg 'wordt thans ten aanzien van M'euw-Gulniea voor Rusianid geopend en het Is Am'erlka dat heeft bevorderd, dat 'die weg voor Rusland wordt gebaand. In plaats van krachtig op te •tireden tegen de M'donesische agressie 'heeft de Amerikaanse regering met 'de waamemend-sekretaris-igeneraal der Verenigde Naties een uiberm'ate belangrijfce strategischie positie prijs gegeven, door geen 'getooor te geven 'aan de vele waarschuwingen, idie tot haar werden gericht, ondier meer ook door 'de reeds 'door mij genoemde Am'erikaanse senator Dodd, die in Edjn memorandum., gericht aan de senaatBsubkommissie voor zaken betreffende het verre 'oosten o.m. tot deze 'konklusie ^kwam, dat het in het

grootste belang

van de vrije wereld en van de bevolking van Nieuw^Gulniea, alsmede van de Verenigde Naties is, dat de bevolktog van Niieuw-Ouinea na een peri'Ode van voarberefiding het recht 'fcrijigt voor zichzelf uit te maken welke regeringsvorm zy wenst en welke politieke betrekkinigen zij iwenst aan 'te gaan. Dit recht ontzeggen aan de 'bevolking van Nieuw-'dX'iniea zou volgens de heer Dodd verraad betekenen aan het fcardinaie beginseQ, , waarop de Verenigde NaMes zijn 'gebaseerd, namelijk het recht van Mie volkeren ter wereld om voor zichzelf de regertogsvorm ite bepalen, weiike zij Wensen. Dat 'die voorberetdinjg zou geschieden onder Indonesisch bewind, zoals in het loniderhavige akkoord 'hgt opgesloten, werd door de heer Dodd echter met alle beslistheid verworpen. Ddienaanigaande luidde zijn kontolu'sie: „Passief te zwichten voor de hysterische eisen van de Indoneaisohe fcommamisten en nationalisten door Nieuw-Guinea aan hen uit to leveren, betekent 'het in gevaar brengen van de toekomst van Australië en de PMüppijnen en van lalle posities van de vrije iwereld in 'de westelijike pacific”.

Tot zover senator Dodd, udLt wiens konkiusie wel iblijkt, idat Ihet onderhavige akkoord voligens hem een groot 'gevaar voor de intemationaJe rechtsorde betekent. Thans is 'het zover, 'dat de regering onder sterke druk van Amerika voor 'de Indaniesisohe kommunostten en nationalisten 'heeft 'gekapituleerd. In het voarlopig versliag is opgemerkt, dat Am'eröka in > het igeheel niet verplictit was om Nederland in 'deze kwestie 'te steunen. Wij 'kunnen 'het met deze zienswijze niet eens zijn. Wanneer van Amerika werd verlangd voor Nederlandse belangen in de bres te springen, zou'den wij er akkoord mee kunnen igaan, maar in de Nieuw-GuineaJcwestie gaat 'het helemaal niet om Nederliandse 'belangen. Nederiiand heeft duidelijk genoeg laten weten, idat het bereid is Nieuw-'Guinea af te staan, •wanneer 'de 'bevolking krachtens het reclit van zelfbeschikking zich voor liotsmafcing van Nederland zou uitspreken. Nederland Met ide 'bevolking Voorts

volkomen vrij

om laansluittog te zoeken bij welke andere mogendheid ook, ook ai was dat Indonesië. Miljoenen guldens •werden voorts jaarlijiks beschik- 'baar gesteld 'om de Papoeabevolfcinig zover te brengen, dat zij van het zelfbeschikkingsrecht 'geibruik kon maken. Nederlanidse belangen van materiële aard waren hierbij dus absoluut niet to 'het spel.

Dait nochtans 'op idje steun van Amerika gerekend toad mogen worden, vtodt zijn grond hierto, dait het Handvest der Vereni'gde Naties, waarto het zelfbeschikkingsredht 'der volkeren verank'erd ligt, mede onder krachtige druk van Ameriikia tot stand 'is gekomen. Met alle recht mocht men dus verwachten, dat AmerlOfca voor dat recht Bou 'blijven opkomen en niet zou gedogen, dat de Papoeabevol'ktog aonder to de 'gelegenheid te zijn gesteld zich hterover eerst uit te spreken, aan Indonesië werd uitgeleverd.

Evenzo had men op 'grond van het Handvest mogen verwachten, dat Amerika 'tegen de agressie van Indonesië krachtig zou zijn opgetreden. Beide verwachtingen "werd echter 'de bodem ingeslagen. Met de regering zijn wij van gevoelen, dat 'het beteöd van Amerika to deze zaak er sterk toe heeft 'bijigedragen, 'dat de Sovjiet-Unie 'vanaf het mioment, 'dat bleek dat Amerika de weg van de minste 'weerstand wenste te 'kiezen, hiaar 'wapenleveranties aan Inidoneslë sterk heeft opgevoerd en idaarmede hiet ibedrijven van agressie 'heeft 'aangemwedigd en bevorderd.

Wij wensen ithans nog een zeer igewichMg (onderwerp < i)e behandelen, nl. de poeiitie van de

zending,

wanneer Nieuw-Gutoea aan Indo­ nesië zal 2ajn overgedragen. In onderscheidene kringen, idie hierbij ben nauwste betrokken zijn, b«. stjaat dienaangaan'de grote verontrusting. En dat zeer 'terecht, daat Nieuw-Gutoea bij 'overdracht aan Indonesië onder een bestuur komt welks leden voor 'het merende«l mohammedanen zijn. De Nederlandse overheid bood aan het zen. dingswerk de nodige bescherming zodat dit zich rustig 'kon ontplooien. Wat zal echter hiervaa straks onder Indonesisch bewiiKi terecht kiomen. Zal voorts, indiea Nederlandse zendelingen al idooi het Indonesisöh 'bestuur wondeii geduld, 'hun werk niet zeer bemoeilijkt worden, idoordat de Papoea's onder wi'e zij werken, hen zuUen zien 'als vertegenwoordigers vaji een vd'k dat hiun 'land laan Indonesië 'heeft overgeieverd en de bevolktog heeft verraden door hen uit to leveren aan de Indonesiërs, met wie zy nimmer op goede voet hebben geleefd, en 'die zij als hun vijanden beschouwen?

Op de vraag to 'het voorlopig verslag igesteid of njl. ide 'belangen van de zending veilig zullen zijn 'ondet Indonesisch bewtod, iheeft de regertog to de memorie - van ant-woord medegedeeld, dat 'deze belangen voorziento'g viiiden to de handlhavtog van 'de bestaande rechten en •vrijheden van de 'bevolktog to art. 22 van het akkoord. Op papier 23iet ook 'dit 'artikel er niet ongunstiig uit. Indonesië garandeert hierto voMedig de recflaten van de towoners 'van dit 'gebied, met tobe'grip van de vrijheid van menimgsuiitiing, de bewegingsvrijheid en het recht van verenigtog 'cn vergadeo±ig. Voorts wordt daarto bepaald, dat deze rechten ttevens omivatten de op het ogenblik van de overdracht van het bestuur aan de Ü.N.T.EJ1. 'bestaande rechten van de towoners van 'het 'gebied. Indien dit artikel al werkelijk zou 'Worden nageleefd — wat to Indonesië zelf te deaen aanzien plaats vond, mag ons ten ideze wel met zorg vervullen — geldt 'dit slechts voor de

inwoners

van Nieuw-iGutoea, maar het zegt niets betreffende de' •vrije toelating van Nederiandse zendelingen. In het 'Vierde Md van dit artikel wordt 'die toelaöto'g iSlech/ts gewaarborgd tij'dens het bestuur door het U.N.T.E.A., m'aar niet voor de tijid na de overdraöht aan Indonesië. Met het oog op 'de ongestoorde voortgang van ihet zendtogswerK moeti dan ook de 'overdracht ten zeerste worden betreurd. De regering heeft 'hiermede, naar te vrezen is, een zeer 'belangryk onderdeel van 'haar ambt als overheid, njl. het doen ixrediken van het

woord des Evangelies

onder de nog 'niet igekerstende Papoea's prijs gegeven, lietgeen allerminst to het belang en to het •welzijn "van de volkeren van westelijl! NÏeuw-Guinea is.

Ook in anider opaidhti, de stoffelijke kant tofoegrepen, achten 'wij het bei'ang en het wdlzijn •van de volkeren ivan •westelijk Nieuw- Gutoea door de overdracht aan Indonesië niet igödiend. Wij behoeven slechts 'te letten lop 'de slecihte flnanoieel-eikonomische toestand, •waarto de Indoneslsche volkeren onder het huidige bewtod zijn gebracht. 'Hoe is te verwachten, diait Indanesië to staat zal zijn westelijk Nüeuw-Gutoea tot ontwikte- ling itë^^Breriigen en'HeEwölviÊ^^ peiji !te verüiogen? Met de opsbelters van lieit aan die Kamier gerloht ajdries 'vasa de GetrefoaTmeerde Keork te Daiachten - vmagen wij oms dian ook af, wait 'eo: vajn de beivolkÊiig, voor wie wij Nederlaaidiers krtacifcitens de gnoinü'wea en de teloflten liaax igedaan, veranrtiwoordeiUjk zijn, stolks aai warden. Welk een

donkere toekomst

gaan zij ondeir leddiimig van hiet tiuidiige Inidanesiscihe bewind straks tegemoet.

Het lailiexdiroeviigste van de gehele lj; wieiSÉie ais voorts wel, dat de ov& rdraciit aam Indon'esië plaaits lieeft, teiwijl er van de bevoükto'g zelf geen klaclïten over het Nederlandse bewtad werdlen veamomen. Ware diit wel 'het geva; l, aou de toevolMng de Nederlanders - gaaame zo spoedig tfflogelijk zien verdwijnen, 'dan zou men er nog 'begrip voor kunnen hebben diait de Viereniigde Najtdes en Amerika zioh er toe hebben geleemd de toevolktag ao spoeidiig mogelijk van het 20 knellendie z.g. iko- ImMe juk van de Nedeplanders te verlossen. Het Ijegendeel is ecihiter het geval. HHer woondti een bevoltóng telgen haar wË. ovengedfiagen, waaPd'OOT het voor igoed in een staat van

kolonialisme

wordt geibraciht. De Nieuw-iGuiineia- Baad heeft - wel met 12 tiegen 2 sitemmen 'het lakboord goed 'gefceaiird, maaar uut de 'gehele gamig van zaken bij deze sitemmeirij is 'het wel voor ledier duidelijk 'geworden, dlait men van heel idiie 'oivereenkomst nieit veel mioet 'hebben. Volgens beriohfcen in de pers aou deze sbemimtaig zelfs geheel on-gelidiig zijn diooridiajt heit vereiste quorum ontbrak, wait (heden dan ook door die reigeininig werd bevestigd.

Alles overziende, mijnheer de vooraittier, beistaain 'er bij lons tegen deze overeehkomst zulke ernstige beawajren, dat 'wij 'ons 'genoodzaakt zien tegen toet wetisonitiwierp te stemmen. De regeitog 'h'oudt cms voor, dialt verwerpinig van dtit akboord op een tiotale oorlog zou uitlopen. Wij aien ©chiter niet dn, dlat er geen andere weg 'is dan oaaavaardiing van toiet 'akkoord. Het tant ons nl. veel verkiesiij'lser 'Voor dia4; wij ons zo spoedig mogelijk gelieel uit Nieuw-Ouanea terug trekken, alle Nederlanders en Nedierlandervrienden 'laAen ©vakueren uit Nleuw-Guinea, zond'er met Indonesië een 'overeenteomMt tie sluiten, welke ten aanaien van het zëlfflbeschikktogBreciht totaal

ondeugdelijke garanties

biedit en 'waarSbij idriekwairt milj'oen mensen onder de heerschappij van Indonesië iworden igetoraoht, zan- < ter eerst van het hun beloofde zelfbescihikkimgsreoht igebruiik te hebben 'kunnen m'aken. Met Öie tedien dezer Kamer, idiie een nota aaai het vooiPlopig vergl'ag ihebiben toegevoegd, atoook met landisir© linsteinities, zoals de stictoting , J> oor de eeuwen toouw" en 'het „Aktaekonüté zelfbeschlfcklitig Nieuw- Guiinea", achten wij het veel beiter •^or de Papoea's, dat ler geen overeenkomst met Indoniesië toestaat, *^ zij dam aüttoainis die mogelijkheüid belhauden om zioh in voörfBoïiienide moeilljkiheden te beroepen pp tuasenkomist van met 'hen bevraeMë "Mtiiaen, wat^bij^tseit van kracht} worden van 'hiet aifcfcoord voor 'hen uitgestoten aail zijn, omdiait Indonesië dian met goedkeuiPing 'van Nederland 'het rectotmatüge igeaajg over Meuw-Guinea uiitoefent en geen enkele miogendihieiid ^oh met de biinmeiïlandise aanigelegenheden van Inidoineslë zal mogen talarten. Hüeirmede zou itevens •voor de repubMek der Zuid-Molukken 'de meg geopend warden dait de nieuw optredende NederJianöse iregeitog deze reputoliek erkent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen