Beschouwingen over de Troonrede

De troonreidE, weitee idoor KM. de Koningin, op damsdag 18 septemitneir li, in die Ridderzaal in tegenwoor- (jiigtieM van die ledien 'der Tweede en Eerste Kiamer, aLsmiede van veie genodigden, werd uitgesprcyteen is de 'laaJtebe van ée 'vieTjairiiig'e regeptojgspearaodie van het huidige tea- Ijinet.

In 1963 namelijte moeten er D.V. veinkieiztogen voor de Tweede Kanier plaats hebtoen, waarna er een nieuw kabinet moet worden giefaraieerd. Het is lang niet onmogelijk, diat dan de P.v.id.A. wederom aan ide iregering zal 'gaan deelnemen door het leveren van enlkele miiniisfcers. Br zijn onmlsfeeintoaar tekenen, die ihierop vnjzen. Daar is vooreerst die meer dan eens van de zijde van de P; V.d.A. geuiiitie toereidhedd om weer deel van de regering uit te maken en voorts de houidinig door de fraktie van de P.v.d.A. in de Tweede Kamer aangenomen bij de eindstemming over het wetsontwerp inzaitee de Mammoetwet van minister Oals. Niettegenstaande deze fraktiie itegen bepaalde voor haar belangrijke onderdelen van dut ontwerp zieer emistiilge bezwaren had en naar bekend werd, in de frakbie aelf een beüian'grijk aanibail harer leden tegen was, stemde zij *ooh voor het omitwerp. In de pers werd dit vrij algemeen geaien als een itioenadertog tot de R.K., die aioh van hun fcaait ook zeer inschieteilijk betoonden door op een paar leden huiuier fraktie na, 'te stemmen voor het toelaten van zoigenaamd hum'anisfcisch varminigsomderwljs op de openbare school, wanneer de ouders van leerlinigen hierom verzoeken.

In ieder 'geval zullen enfcele mindsters van toet huidige kabinet 'in het nieuw te formeren kabinet niiiet lieragkeren, waarbij te denken valt aan de heren Korttihals, Toxopëus, Visser, Zijlsrtra en van Aartsen, düch dit is een kwestie, die thans verder onbesproken kan blijven.

Wat de inhoud van de Troonrede aangaat, valt heit op, dat daarin begonnen wordt met de aandacht te vestigen lop een aangelegenheid, die nog vers to het gtöheuigen ligt, namelijk de overdracht van westelijk Nieuw-Ouiinea, eerst aan de Verenigde Naties, daarna op 1 mei 1963 aan Indonesiië. Terecht Wordt hiervan m de Trioonrede opgemerkt, (dat t.a.v. dit 'gebied ingrijpende beslissinigen 'genomen zijn, ingrijpend voor ons koninkrijk, inigrijpend' ook, en wij aouden er bij willen zeggen, vooral ook voor 'de Papoea's. Deze toch ziüilen de 'gevolgen van die overdracht straks to volle zwaarte te 'dragen krijgen. Htm is zelflbeschlkkinigswohit 'in uitzicht gesteld, maar 'als men bedenkt, idat Soekamo reeds twee dagen - na het totstandkomen van de overeenkomst verklaarde, dat het externe zelfbesohikklnigsrecixt door Indonesië verworpen wordt, dan laat zich wel denken, wat er van dat eens aam 'de Papoea's pledhbig beliooMe recht in 1969 zal 'terecht komen. De regering spreekt m 'de troonrede wel de hoop uit, dat de toekomst 'der Papoea's, waarvoor de Verenigde Naties veran'twoordellj'kheid hebben aanvaard, voorsipoedig zal zijn, Ri'aar het lis, igezien 'de bittere ervardnigen, die met Indanesië onder Soekiamo zijn •opgedaan, aeer te vre2ien, dat dit een ij'dele hoop is. Een hoop 'derhalve, die 'door 'de uitkomst beschaamd zal worden. Uit de troonrede blijkt voorts, 'dat de regering 'Over het verleden m'aar Idiever het zwijgen toe doet. Zy merkt toch op: „niiet niaar het verleden maar naar 'de toekomst m'oet onze buk gericht zijn". Het was van 'de regertiing, 'die zu'lk een igrote •waarde •aan 'de organisatie der Verenigde Naties toekent, te verwachten, dat 'Zij düit standpunt zou taniemen. Het verleden in zake de Nleuw^Guin'eaikwestde toch houdt een felle aanklacht in tegen dit instituut, dat nota bene het ze'lftoesohikkingsrecht der volkeren nadrukkelijk ii\ zijin 'eigen handvest heeft vastgelegd, en 'dat 'derhalve tegen 'de agressie van Indanesië kraöhtige maatregelen had behoren 'te nemen. Nu de V.N. dit hebben nagelaten en binnenkort de Papoea's tegen hun uiibdrukkeiijke wil en zonder dat zij van heit hun toegieteende recht hebben gebruik kumnen miaken, in 'de haniden van Soekamo en de zijnen 'zuüen uitleveren, 'ZOU het op de weg der regering 'gelegen hebben met deze organisatie, die ook in zake Katanga het zeifbeschilcktnigsreoht mede helpt vertrappen, te breken. Dit doet zij echter niet. Het verleden 'moet men volgens haar maar laAen rusten en de blik m.'aar richten naar de toekomst, die voor de Papoea's noch in stoffelijk noch Sin geestelijk opzicht iets goeds voorspelt.

Indonieeië toch staat zelf aan de ran'd van 'de chaos. Het Dndooi'esische volk verkeert na 12 jaar Soekarmobewind to een alliervreselijksbe toesbanid. Het 'lijdt honger en gebrek. De eerste leveiKbehoefben zijn er zeer schaars en uiterst duur. Flniancieel en ekanomiisch staat het land er zeer slecht voor. Hoe Is dan te verwachten, dat Indonesië de Papoeaibevolkmg tot een hoger welvaartspeil zal opvoeren? Dit was 'toch het doel, dat Nederland zich had 'gestel'd en waarmede het reeds een etod was 'gevorderd. lin plaats, dat «de V.N. hierim Nederland hebben 'gesteun'd, 'wat toch haar dure roeping was, aangeaien zij programma's lonitwerpt voor gemeenschappeUjike hulpverlentog aan landen, waar de welvaartsontwikkeling een 'adhberstanid heeft, leveren zij de Papoea's laan Indoniesië uit. Van welke kant men de Nïieuw-Gutoeakwestie dan ook bekijkt, 'Zij vormt een 'donikere bladzijde to de historie van 'oms land en een scherpe veroandeling van de Verenigde Naties.

Evenals de regering aich blijft vastklemmen aan 'de lorganisatie der Vereni'gde Natiies, houdt zij zich krampachtig vast aam de Europese Ekonomische Gemeensöhappen, waarbij zij 'm de troonrede 'duidelijik laat uitkomen, dat zij 'op toetredtoig van het Britse kontokrijk en anldere landen 'grote prijs blijft stellen. Is het zo ver, dat Bngelan'd is toegetreden, wat thans nog niet helemaal zeker, miaar wel zeer waarschijnlijk is, idan kam de - opmars naar de politieke integratie langzamerhand beginnen, al aal 'het daarbij nog wel op sterlke tegenstand van Prankrijk iscufljten. Die imtegratle is echter het doel waarmaar onze regertag streeft. Er moet één Europees rijk 'komen ondier een supraniaitionale regertag. Een paar jaar geleden mompelden de roams-katholieken m Duitsland al 'van een herstel van het heilige roomse rijk. Het •was de expriester Ds. Hegger, die hiierop to het door hem. 'gerediigeerde blad to 1959 de aandacht vestigde. Hij schreef dienaangiaande, op grond van 'hem door Duitse expriiesters gedane mededeltogen, idat er to de 'bondsrepubliek een ware „furor rom'anus" heerste. Fluisterend, alidius Ds. Hegiger woordelijk, fluisterend wordt het ideaal doorgegeven van een „nieuiw rooms-katholiek Europa". Het posbwezen, de ftoanoiën, de justitie en de spoorweigen waren 'boen al geheel to rooms-toaithoffiiöfce 'handen. Roane, zo igtog hij verder, ontplooit op allerlei terreto to Duitsland een teracht, totenser dan de 'kracht van de kontra-refoirmiabie van de 16e eeuw. AUlen, die zich voor de totstam'dkomto'g van de eenheid van Europa to'zetten en 'daaraan hun medewerlctag verlenen, spelen derhalve 'geheel in 'de kaart van Rome. Haar Invloed zal er to sterke mate door toenemen, terwijl het probestainjbisme er nog slapper en futloeer door zal worden dan het nu veelal reeds is. Daaraan verlenen 'OOk de Nederlandse probestants-chriBitelijke partijen hun medewerktog, 'de anitarevolutionairen voorop. Wat dit betreft kan de naaste toekomst, todien Ood het niet verhoedt, heel wat brengen, waarvan 'Onze vaderen uit het begto 'dezer eeuw om maar niet verder terug 'te 'gaan, versteld 'ZoU'den staan. Reeds werd van a.r.^zijide het uitkomen met een 'gemeenschappelijk verkieztogsprogram 'to ons land, voor 1963 bepleit, een Europese chiniisben-idem'ökratisöhe unie bestaat reeds, terwijl het vormen van een Nederlandse chrisben-idemoikratisohe partij en een dito Kamerfraiktie reeds meerm'alen het 'onderwerp van 'gesprek waren.

In de 'troonrede wordt voorts opgemerkt, dat 'de regering, evenals met de Beneiuxlanden, met de meeste lam'den buiten Europa vriendschappelijke ibebrekkkiigen anderhou'dt. Dit 'is op zichzelf een aanigenamie mededeltog, maar hoe sitaat het 'to 'deze met Indonesië? De 'betrekktogen met dit lanid zijn niog steeds verbroken. Wel Is bij de overeenkomst to zake Ndeuw- Gu'toea bepaald, dat Indonesië de door Soekam'o verbroken diplomatieke betrekktoigen m'et Nederland zal herstellen, m'aar Soeifcamo heeft reeds spoedi'g laten weten, dat hiervan pas sprake zal kunnen Byn nadat West-Nieuw-Guinea aan Indonesië fe overge'dragen. Hij wil n'ame'lijk afwachten 'Of Nederland 'de 'overeenkomsit wel nakomt. Of 'hij na 1 mei 1963 'bot het hersbei der diplomatieke betrekkingen zal «vergaan, moet intussen nog m-aar wonden afgewacht. Het blijkt uit heel zijn optreden, 'dat Soekamo al het 'mogeUjke doet 'om Nederland te vem'ederen. Hij zal beslissen 'of de diplom'atieke betrekktogen al 'dan iniet zu'Uen worden hersteld. Het ware onzes ta'ziens veel beter igeweest, wanneer Nederlanid over dat 'herstel 'der diplomatieke toebrekfcmgen 'n'iet 'had gerept even- 'als er oök 'geen woord to de overeenkomsit voorkomt over" rug 'geven der door Soekamo genaaste (gestolen ware weMcht juister) Nederlandise eigendommen ter waarde van circa 5 miljard gulden. Ook zonder die dlplom'atielke betrekkingen is Nederland er gekomen, zodat wij het wel zeer voorbarig van 'de regering vinden to de troonrede te vermelden, dat zij voor 'wat beitreft de verhoudtog met Indonesië igeheei open staat voor een verbetertog. Laat Indonesië zelf maar eerst eens tonen, idat het bereid is < ae zich wederrechtelijk toegeëigende eigendom'men aan de rechtmabiige eigenaars teru'g ibe geven en 'alldus te tonen, dat hij verbetertag van de betrekktogen met Nederlanid op jxrijs stelt.

Wat 'de ekonomische toestand betreft, 'blijkt uit 'de troonrede, dat deze niet on'gunstig is voorzover er niet behoeft te worden 'geklaagd over 'gebrek aan werisgelegenheid en er derhalve van een verontrustende m'ate van werkloosheid 'geen sprake is. Ook is het verheugend, dat overbesibedto'g kan Worden vermeden, zodat 'bestedingstoeperkende maatregelen aohiterwege konden blijven. Anderzijids 'geeft de troonrede echter te zien, 'dat we op de rand van een even'wichtstoestand verkeren, zodat 'er maar weinig nodig is of 'de balans slaat naar de 'onigunsitige kamt 'Over. Dit blijkt uit 'de mededeUng, 'dat het beta- Itogsbalanssaldo op lopende rekening idit j'aar waarschijnlijk benie- 'den 'het bedrag zal liggen, dat noodzakelijk wordt geacht. Vroeger is 'al eens medegedeeld, idiat dit bedrag ügt op een niveau van ongeveer 500 milj'oen 'gulden. Ook de mededeltog, 'dat het prijsniveau onder een toenemende 'druk staat, geeft te deriken. Dat het stijgen der ionen hiermede ito nauw ver- 'band staat, ligt voor 'de hand. De loonkosten vormen een betemgrijk onderdeel van de produktiekositen. De reigerto'g heeft 'tot nu 'wel steeds bij stij'gtog der ionen het stij'gen der iprijzen willen itegenhouden, maar het is dulde'lijk, dat dit op de duur zeer m'oeiUjk vol 'te houden is. De regering heeft 'daarom besloten de Soc'iiaal-eoonomisohe Raad advies te vragen over de begrenztog van 'de stijigtog 'der loonkosten to 1963. Zij 'Onderzoekt voorts to 'hoeverre het met de handhavtog van de 'veranitwoordelijikheid der Regerto'g mogelijk is het georganiseerde bedrijfsleven een beter passende verantwoordelijkheid bij te brengen.

De toonvormtog is een kwestie, waarm'ede veel samenh'anigt. Men denke slecht® aan de concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland en voorts aian iMetaere wexikgevers, die niet kunnen doen wat voor grotere- werkgevers mogelij'k is, waardoor de eersten arbeidskrachten verliezen en zeer moeilij'k 'andere krachten kunnen krijgen.

Voftgens de troonrede zou de igemeenschappeUjke Europese m'artet voor de landbouw van igrote be- 'belcente zijn. Zij opent, aldus de Regertag niieuwe vooruibzichten, maar 'het is wel veelzeggend, wanneer 'daaraan onmiddellijk wordit toeigevoeigd, dat de concurrentie er do'or wordt verzwaard. Daarom m'oet 'de produistie en de kwaliteit van het - geproduceerde veiilioogd woirden. Hiertoe aal de Regerümg tiet stneven aiaar vertoetevisag dier produktie^oanstenldigheden toaclitiig steuaien. M idót verbamd woind* 'geliilkkfiig nüeit gerept •van liet siamenvoegien vain Gcleiine tot 'grote landlbooiwtoedrijven, 23oals dit pl'aaifcs heeft bij liet mdusta-iëlie toedirijfslerreii, •waiar men oa 'de totstaindteoantoig van die E.E.G. tioit fusies van bedrijven is overgegajan en nog steeds ovengaait om ide concurrentie met andeane E.E.G.-landen imeb sterk ontwl'kfcelde en maohtige industrlën liet hoofd ite bieden.

Inzjalce de Tvoniimgnood gaa; t 'er van de Troonrede ail©rm)inst ©en gunsitiig 'geluid uit. In pdaaits diat nu eindelijk eens kon vermeld •worden, dat er aHe grond voor is aan te nemen, dat de woninignood in 1963 tot het verlieden zal 'gaan behoren, blijft ze 'nog maar steeds ©en onderwerp van voartdiirende 'zsorg. Ook zal de financiële steun van het Rijk aan 'de - wonanigtoouw nog niiet beëin'dfligd kunnen worden. Opmeirkelij'k Is, da* het ajan'tal te bouwen woniinigwetwoniimgen sterk aal worden 'opgevoerd, namelijk tot 40.000. Hi'erm'ede is minister van Aartsen, wien enkele jairen geleden de 'kwestdie van een igroter aiantal woniingwetwoninigen bijna ihet ministië'le hoofd 'kostte, helemaal de kamt van 'de P.v.d.A. uitgegaan, die vooirtdurenid het bouwen 'van 'n veel giroter aancal won'inigwetwontegen bepleitte dan de Regering voorstelde. In andere sektoren, zoals de 'bouw 'ten behoeve van industrie, handel en verkeer, van scholen ©n overheidsinstellingen, zal een «sterke afremmtog blijven toegepast.

•k Dait er voor onderwij'S, wetenschap en cultuur in 1963 weer meer aal uitgeigeven warden, behoeft al niet meer te verwonderen. Dat 'gaat bij dit idepairtem.ent ©Ic jaar m.et de uitgaven maar steeds omhoog. Voor toneel- en danskunst worden fcajïitalen besiteed. Ook uit deze troonrede 'blijtot niet, dat men daarmede 'brelfcen wal. Heel de Troonrede trouwens hanidi©lt vrijwel ulteluitend over m'atenële aangelegenheden. PEinciiplële onderwerpen van z& eir igewlchbige aard 2ai men er tevergeefs in zoeteen. Al evenim'in wordt er in laanjgeidron'gen 'op het 'afbreken der aonden, lop het zich voor God verootmoedigen; terwijl ook 'Uit nieits 'blijtet, 'dait men het regerinigs'beledd in een andere koers wenst te g'aan sturen, zo, dat Gods Woord en Wet daarbij tot richtsnoer worden igegesteld.

Dat 'de Regering het inltiaitiiBf zal nemen ter herdenkinig van 'het feit, 'dat 'ons 'land en volk 150 yaiasr igeleden van het Franse juk werd bevrijd en zijn zelfstan'digheid herkreeg, verdient ooiae voMe amstemming, mits de eer hiervan maar niet wordt toeigekenid aan een mens, m'aar aan Hem, 'düe 'ons volk niettegeiMbaande zijn 'afdwalingen, 'de verlossing schonk van vreemide 'Overheersing. Helaas bleven toen de verderfelijke, nevoiutionaüre theoriën nawerken, of zoals mr. Groen van Prinsterer opm'erikite: „Zo bleef 1789 'het staajtsrechtelijke jaairtail. Zo werd aan een van hoger beginsel losgemaatete levensbeschouwinig onder 'de titel van liberaMsmie, hulde 'gebracht. Zo werd door deze waanwljsheiid der regeningspolitielk, 'de oauwelij'ks lontwaakte vrijiheüdszlns en godsvrucht der natiën, 'de veerkracht, waar- 'door 'de idwingeiand was gevallen, miskend en gesmoord. Zo werid 'men straks, dientengevolge, door een igevaarlijke vrijzinnigheid, wartel van nieuwe omwentelingen, be- 'dreigd. Zo verviel of bleef Neder- 'land met Europa in het dwaalspoor, waar lan'gs het, te midden van velerlei onrust en verdeeldheid, naar de dagen van 1830 en 1848, en naar 'hetgeen verder op de revoiutionaare lijn ener steisehnatige 'godverigetenheid ligt, zou warden geiei'd". Deze woorden van Groen zijn nog van voile kracht. De 'ganig van zaken met Nieuw-Guiinea bevestiigt 'dit wel heel duidelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen