Begroting van Justitie

Rede van Ir. van Dis

Bij de 'behandeling van bovenigenoemdle beigrobing werden verschieiidene onderwerpen iber spra& e gebracht. Aangezien de rede, 'welfee door Ir. van Dis namens de S.G.P.-

fraktie Merbij werd igeihouden, vrij liang is, izuEen wij 'geen nadere toe- Mchtinig geven, Wait de minister antwoardlde in aake het teruggeven van gelden aan boeren, 'die ten onreohite werden veroardieeiid omdat zij ée invenitarisataiefcaairt van liet Laimdbouwsohap niet imgevuld en onderbeikenid hadden terug gezoniden, werd die vorige week reeds medeged'eeM. Ook wat bdj de i'^ipMeken van staatkiinddig gerefomieeride zij'de werti opgemeirikt en de dupliek van de miinisber ihnierop is de lezers bekend. Diit belioeft dus niet meer te worden vermeld. Thans moge de rede volgen.

Ir. van Dis sprak als volgt:

Mevrouw de voorziitter! Nu 'dit ide vierde begrotiing is, diie, de Kamer onder het huidige 'kabinet 'met 'de miinisber van jusitaibie behanidielt, wensen wij te beginnen met een blïk te slaan iin het 'verleden. Ik zal mij diaaTbij ecihber siterk beperken en slechts een tweetal onderwerpen ter 'Spratoe brengen. Wij hetotoen allereerst •©? het oog 'de kwestie van 'de wettelijke sianktiionering van de

voetbaltoto.

Dienaangiaanide wórdt het nog immer 'door ons ten zeerste betreurd, dat 'belde ajnüirevol'UftJioniatire m'iniisteirs 'öveirstaig zijn gegaan en de 'door hen in 1956 geste'Me voorwaarde iinaake hum toebredm'g 'bot het kabinet hebben imgebroikiken. Dit 'is het begin geweest van de VF& g, d'ie nadien door ide m.iiniister van jusbibie werd 'gevolgd en 'die uitliep 'op het wettelijk santebioneren van 'de gokzudht, wat er toe heeft 'bijlgedragen, 'dat de 'gokwoea^, onder ons volk 'in geen geringe mate werd 'aanigemoedii'gd. Hoe sber'k de gokzuoM hierd'oor is bevorderd, tolij'kt genoegzaam uit de mededeling van het linstitoi'uit voor opinie-onderzoeik, dat een peiMng ihielid ten aanzien van het 'aantal gezinnen, dat verstrooiing en 'ontspanning zoe'kt in de gokkerij. Daaruit bleek dat on'geveer een moilj'oen 'gezinnen aan 'de voetbalpool meedoen. Ddt is voorwaar een ontstel'lend 'aantal: een miljoen geainnen die, gedreven idioor de begeerte naar 'geld, week aan week een toijdirage •aan hun gofczucht offeren en er 'het 'bewijs van igeiven, dat 'ons volk hoe laaiiger hoe meer zijn levenskoera rxciht naar de cnMheSidense 'leuze van „brood en spelen". Is 'd& t ai zeer diiep te betrexiren, nog te 'erger is het te moeben bedenken, dait 'de regering en de m'eerclieriheiid der haar steunende partijen 'dit in de hand hebben gewertot. Een 'tweede fcwesbie, die zich on'der het 'bewind van de minisber voordeed en waarvan de behanideling voor 'Ons een zeer grote teteursteiiing 'was, 'bebreft heb arbseneoMpaar

Meulenbelt.

Het is niiet mijn voorniamien heel diie kweshie opnieiuw te gaan belichten, miaar wel om onze ontsüemnuinig er nog eens over uit te spreken. Het is booh geen geringe zaak, dab een tweebal artsen, die vrijwel nog •aan het begun van hun canrière sbondten, de uiitoefentag van (hun toeroep onmogelijk is gem'aakt idoordat op hen hat süem.petl - van kranikzinnigiheid werd gedrukt en dab 'dlib nadien nimmer werd •weggenomien. Het fc waar, 'dat dit reeds geschiieddie onder 'heb vorige 'kabinet, maar dit had niaar onze mening ond'er 'het huiidiige .totoinet on­ gedaan kunnen worden gemaakt. Hiervoor was 'te meer reden, nadat heb openbaar was 'geworden, dat in de sbiohbtn'g „Groot-Babeüaer" onder 'M'diing van de eerste geneesheer hoogst 'bedenkelijke praktijken •werden boegepast d^oor op verpleegden 'experdmeniten te •verrichten met het zogenaam'de L.SD.preparaab. Een van die person'ee'lsleden, de heer Moraal, "werd hi'er- •van 'het siaohtoffer, wat hem in een zen'uwinrichbing deed belanden. Wij zullen, om niet uitvoerig te worden, dan verder maar zwlj'gen over de 'k^westlie van 'heb niet ju'isib of 'in het geheel niet 'toepassen van 'de krankzinnigenwet en het ach- 'berwege laten van een deugdeilij'k medisch onderzoek ben 'aanzien van 'het eohbpaar Meulenbelb. Kortom, heb is wel uibgekomen, 'dat er op „Groot-Bateiaer" wei 'degelijk ver- 'Sdhrikke'lij'fce 'duigen hebben plaats gehad. Het zou daarom naar ons oordeel op 'de weg van de regering, in het bijzonder van de min'isters van justiibi'e en van sociale zaken en volksigezonidheid, 'hetoben 'gelegen goed te miaken wat de Meulenbelts is aangedaan. Overgaan'de tot een volgend onderwerp, dat reeds m'eermailen gedurende 'het bewind van deze minister ter sprake is gebracht, doch ten aanzien waarvan sbeeds een afwijzend 'antwoord werd verlcregen, betreft ons verzoek 'bot een zodanige wijziging van de wet, 'dab de

godslastering

•als zodanig sibrafbaar-•wordt giesteid en niet, 'zoals de wet thans bepaalt, 'om'dat 'er go'dsdiensibige gevoelens 'door worden gekrenkt. Onder punt 11 hebben wij 'andermaal hierop 'aan'gedrongen, doch ook thans büj'kt 'de miniisber hiei'van niiet te willen weten. Wij betreuren dit 'ben zeerste, 'daar 'booh de lastepinig van 'de 'allerhoogsbe Maj'este'it een zeer groob Icwiaad is, dat om zich zelf en iniiet enig en aüeen 'om het krenken van igodsdiensbige gevoe'lens behoort te worden gesibraft. Het is wel zeer teleursbellend, dat wij, wanneer 'dib 'door ons wordt bepleit, daarbij van niemand steun krijgen. De antirevolutionairen hebben er indertijid zich scherp begen verzet, 'de godsilastieri'ng als zodanig te sibraffen. Heb was indertij'd Prof. Anemia onder anderen, di'e verklaarde, 'dat - de 'OvenheM niet mag treden in 'de veiihouding tussen Ood en - meiK, doöh 'dat zij zich heeft te beperken bot 'de rechibsibedeling onder de mensen. Wij hetoben ons met dit hxim'anisitisch'e, in wezen 're'volutlonaire standpunt, dab vierkant todrudsb 'begen 'heb 'onverkorbe arbikiel 36 van de Nederlamidfiie G6looflstoeilijdlen(is, nüimnier kunnen verenigen. Heb is ook in sibrijd meb 'de schrifbUTirlijke uiibspraak, 'dat 'de overheid Gods dienaresse is. Hiervan uitgaande, ü'gt het 'boch voor de hand, 'dab het de dure roeping der 'overheid is, de lastering van God als zodaniig sibraftoaar be sbeilen. Beledliging 'van Hare Maj'esibeit de Kontogin en van de 'leden van 'het Koninklijk Huis wordt gestraft, en 'dat berecht. Wat dit betreft, zou de regeiring veel strenger behoren op te 'breden, wanineer het gaat om 'bepiaalde iiitlatimgen ten aantaen van ons KonAnkiijk Huis, zoals nog kort geleden ihet igeval was in het beleende, ik zou welliioht beter kunnen zeggen: beruchte Amsterdamse studemteniblad

„Propria Cures",

in een artikel onder 'de kop „Monumentenzorg". Maar schendln'g en lasitering van 'de hoge majesteit Gods 'behoort toch vóór alles te gaan. Ook tegen het vloeken, dat onder ons volk veeivulidig •voorkomt — zo iaelfs, dat ons land er in het •bui'tenland oan 'bekend sbaab — zijn strafmaatregelen hoogst noodzakelij'k. Reeds de •vroegere looalitieregeringen echter bleven te dezer zake In gebreke, 'terwijl zij door de steunende parbij'en als bij uitstek christeilij'ke regeringen bij het volk werden aangediend. Wij verwachten niet, mevrouw de voorzitter, dat wij thans gehoor zullen vinden bij reigerinig en Kamer. Toch mag ons dib niet •weerhouden de regering te •wijzen 'op haar dure roeping m deze zo ge- 'Wichtiige aangelegenheid, wetende, dat, hoe schijnbaar vergeefs het bep'lelten van deze aanigeleigenheid m'Oge zijn, dib toch inderdaad krachtens 'de iduidelijke uitspraak van Go'ds Woord nieit zonder betekenis is. Dit geldt al evenzo voor ons meermalen gehoudfen pleidooi voor de wederinvoering van de

doodstraf.

Ook hierin krijgen wij 'geen steun van één der and'ere partijen. Welk een verschil is ddt meb een vijftig jaar geleden, toen van antirevolutionaire zijide nog zo 'krachtig voor 'de wederinvoering van de doo'dsbraf werd opgekomen. Ik denk hierbij aan Ds. Rudolf, destijds predi'kant te Leiden, die over diit onderwerp met de voorman der sociialisten, Troelstra, eens tot 'laat in de nacht debatteerde, en toen TroielS'tra hem boevoe'gde, dat er bij invoerin'g van de doodstraf geen man 'meer te vinden zou zijn, die als beul 'zou wil'len fungeren, antwoordde, dat hij 'dan wel als 'beul wilde 'opbreiden. Thans zou er geen beul meer nodig zijn, daar er nu geto.eei andere methoden zijn om de doodstraf uit be voeren. In latere j'aren echter Hiaten de antirevolutionairen ons to deze Kamer aUeen staan, lals 'door ons de wederinvoering van > ée doodstraf werd bepleit. Een mobie, die daartoe onzerzijds •werd 'ingediend, toon slechts die steun krijigen van de liberale heer Boon, die zeer kort geleden o'verleed. Deze igaf zijn handtekening om de behandeling onzer mobie mogelijk te m'aken, 'doch wij brachten het niet verder dan vier handtekeningen, zod'at 'de motie niet in beh-andeUng kon komen, toch zijn er de laatste jaren door het herhaaidelij'k voorkomen 'van moorden, vooral wurgmoonden met aanranding, uit 'ons volk vele stemmen opgegaan, waarto 'op wederinvoering van de 'doodstraf werd aanigedromgen. Oo'k onder 'hen, wier koUe'ga's in de uitoefening van hun beroep meniigmaal 'het sl'acht- 'Offer werden van overvallen, waarbij zij 'gruwelij'k werden vermoord, njl. chiauffeurs, ging er verleden j'aar lin Duitsland een krachtage aktie uit, waarbij' de invoering "van de 'doodstraf werd geëist. Ook hier te lande werd reeds 'op menige chauffeur een aans'lag ge'pleegd, waarbij voor moord niet werd teru'g gedeinsd. Zaterdagavond 1.1. nog vond dit te Amsberdam plaats, waarbij het m'aar weinig h'aid gescheeld of de chauffeur was het slachtoffer geworden van een misdacMgie aanslag, 'gepleegd door twee overvallers, die reeds een touw om de hals van de chauffeur hadden gesn'oerd. Mevrouw de voorzibber. Wanneer wij •wederinvoering van de 'doodstrai 'bepleiten, doen wij dit 'allereerst 'omdat Gods Woord leert, dat wie des mensen bloed vergiet, diens bloed door de mens vergoten zal worden, 'omdat de mens gemaakt is naar Gods beeld. Dit is niet een ordinantie, die slechts voor het volk Israël gold, want deze opdracht werd reeds 'aan

Noach

gegeven, 'toen er dus van een volk Israël nog geen sp'rake was. Die opdracht geldt derh'aJve •voor alle volkeren. Zij is in het Nd'euwe Testament niet ongedaan gemaakt, want 'Ook dit leert nadrukkelijk, dat de overheid het zwaard niet tevergeefs 'draagb en dat zij is een wreefcster 'bot straf degene, die kwaa'd doet. 'Het is derhalve de P'Ucht van de overheid om de m'oordenaar met de 'dood te straffen, omdat de moordenaar ni'et alleen Gods ordinantie aanrandt, maar God Zelf in Zij'n beelddrager, al is dftt beeld 'door de 'zondeval op enke'le kleine overblijfselen na aan 'de mens totaal ontvallen. Het getudigt dan ook van miiskenning en verzaking van Gods Woord, dat de doodstraf in 1870 'onider liberaal bewind werd afgeschaft, maar ook, dat 'zij niet weder werd ingevoer'd, toen de koalitiepartijen de meerderheid verkregen en 'dus in staat waren om te herstelilen •wat ondier een vroegere regerin'g met betrekking tot de doodstraf was ge'beurd. In plaats van het strafrecht grondig te herzien en in overeenstemming te brengen met Gods Woord, ging imen ach in de praktijk meer en meer neerleggen en aanpassen bij de humaniistisohe rechbsoipvattingen, waarbij 'het reOhb op losse schroeven •wordt gezeb en 'de zedelijke verantwoordelijkheid wordt uibgetoannen. Mevrouw 'de voorzitter. Spreikende over het

strafrecht,

stellen wij het 'ten zeerste op prijs, dat in ons 'land In straflgedingen geen juryreichtspraak bestaat. Bij een vroegere 'grondwetswij zigin-g werd 'door de toenimalige regering wel 'VoorgesbeM, ook bij s(brafgedimgen een jury in heb leven te roepen, dioch de Kamer niam een amendement aan, waardoor 'dit deel van het rageringsvoorsbel werd geschrapt. Wat zich 'dezer 'dagen in België heeft voorgedaan, heeft bewezen, dat zulk een jurysteteel beslist m'oet worden veroordeeld. Kamnen wij, wat öÈt betreft, ons dus met het bij ons bestaande sibrafrecht verenigen, anderzijds bestaan 'daartegen 'bij 'ons 'zeer e'rnstige be'zwaren. In plaats toch van 'er 'Van ul't te 'gaan, 'dat de straf dient 'ter vergelding van de geschonden gerechtigheid, 'beschouwt het 'm'odeme sbrafrecht de straf louter 'als een middel 'bob beschermaing der maabsch'appij en ails een middel 'tot verbetering - van de *• linkwent. In diat systeem past dan ook 'de voorwaaiTdelijifce veroordeling en het toekennen van een 'grote mate van vrijheid, 'waarmede fle laatste jaren - zulke diep treurige ervaringen zijn opgedaan. Ook de figuur van de

psychiater

speelt bij het moderne strafreclit een grote rol. Op - diens adivies aar het poogit nog sbeieds d)e rol an onafliaaïkfiilijike miogendihieiid te pelen, d)ooh daarmede saooi (heifc volens hiem wel spoediig gedoae zijn. et laait 'Zicli denloen, idat En®elands miinlsiteir-'presiiidenit, MacjtUlajn, dit naiet nam. In een birlef aan de veirenigiiog van komm.ieirciiële ^ekbeuinen sohreef iMj: „De beer Aoheson Is Sn een idiwaüimg venvailen, waairiin giediirenide die laaitsbe 40O jaar velen hiem zij'n voor gegaan, 2Joiais Phillips II van Spamje, Lodewljk XIV, Napoleon, die Duiibse Keizer en Biitiler". Aanvanlkelijk fferd gediaoht, 'diat Acheson •met zijn ultepnaak ^hat ooirdeel der Amerikaanse i^egeiring haid wieergegeven, doclh dit is door Keninody ontleend, vraat 'ecihiter niiet zoveel 'zegt, daar hat voor de hand ligt, dat Kennedy er aich wel voor zail - wachten om te verkiaanen, ;diait hij Achesons 2!ien'swijze deelt. Dot zou tooh roj zekeir tot gevolg hebben getoaxi, dait de veistendhoudiinig tussen Ameaiiika en Engeland een ernsti'ge deuk zou gekregen hebben, zoal niet voor igoed bedorven zou zijn. Heit fccmit ons idian 'Ook voor, dat het ïoorial nu de westelijke mogendheden elikaar zo zeer inodiig hebben, niet varstiand'ig van Aoheson is geweesit om deze knuppel in het hoendierhok te werpen. Een tweede miotelijikheid met America betrof het voortzetten van het Sljyboldplan, 'dait bebreikklinig iheeft op 'proeven, die zouidien moeten 'leiden 'tot-toet kunnen produceren 'van een latoomprojetotiieil, waarmede Emgelamds bommenwerpers geladen moetien wordien. Amerika heeft firaanoiële .sitieum aan diit plan verleend, en voor 'geen klein bedrag ook. De Ameriteaanse minister van defensie toeefit de vorige week En­ geland 'bezooht om deze zaaik te sprekien, en daarbij werd door hem 'medegedieeld, 'dat Amerika reeds 'bijna 2 miljard in dit projetot hiad g'esiboken, 'doch idat de proeven, die er gedaan - waren, ale op een mlsluklking waren uiibgelioipen. Amerika voelde er dan ook niet voor om nog meer 'dioUars in dit projekt te ste- 'ken. Toch wil Amerika Engeland op anidere wijze tegemoet komen. Kennedy heeft het niamelijik de Polariisrake't laamgeboden, wat 'edhiter tot 'gevo'jg zou .hebben, dat Emgeland he't zwaartepunt van de lucihtmacht naar de zeemacht aou moeben overschakelen, omdat 'de Pol'arisraitoet een mtairiiniewapen is. Dit zal Engeiland ook 'Op hoge kosten komen te sibaan, omidiat het zijn luohbvloot eerder zal m,ioeben 'afschrijven en on'derzeeboben zal mioeten aanschiaffen, miaar dfiit zou naar men meent, ibooh nog minder fcostibaar zijn, dan dat lEngeliand geheel voor eiigen rekenoing aan toet Skyboltprojebt zou voortwerken. V'oorbs is door de Amerikaanse regering verkaiaard, dat zij bereid is 'de N.A.T.O. zeggenschap te geven over het igebruik van een eigen Europese atoommaoht. Wanneer dit idloorgang zou vtoïden, waartoe 'die igoedkeuitog van het Ameritaaanse kongsres nodig 'is, zou 'dus Kermiedy niiet langer ;de enige zijn, idiie over het ©ebruik van 'kernwapens te besliissen zou ihebben. Amerika's idoel met dit aanbod is om •aan he>t voirmen >van - eien 'enigen •atoommiaoht door bepaaüde Europese landen een einde te miaken. Het is eehber zeer de vraag of preai'dent De Qaulle daarvoor tie 'Vin- 'den is, daar hij 'beikend staat ais een kraöh'tig voorsbandier van een eigen atoomm'acht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen