60 jaar C.H.U. (1908-1968)

1.

De C.H. U. heeft haar zestigjarig bestaan gevierd. Dit diamanten jubileum zal, als de wens van de eenheidsstrevers in vervulling gaat, door geen nieuw jubileum worden gevolgd. Het • verlangen van vele reformatorische en rooms-katholieke politici en stemmers binnen A.R, C.H.U. en KV.P. leeft om maar zo spoedig mogelijk de grenzen uit te wissen en de muren te slopen, alle kontroversen te vergeten en als een grote christelijke partij op te trekken.

De C.H.U. is door een kontroverse ontstaan. Laten we de geschiedenis van de C.H.U. eens in vogelvlucht bezien. Het begin kunnen we vinden in het verschil dat ontstond tussen het A.R. Tweede Kamerlid Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman en de A.R. Partijvoorzitter Dr. A. Kuyper. De A.R. Kamerleden konden zich wel verenigen met het in 1878 verschenen beginselprogram, maaj niet alle leden wilden daarmee elk onderdeel van dat program voor hun rekening nemen, laat staan de door Kuyper in De Standaard geschreven toelichtingen. Van een individueel optreden der A.R Kamerleden wilde Kuyper echter niet weten. Hij wUde de leden van de Kamer naar zijn hand zetten. Als hoofdredakteur van De Standaard was zijn invloed zeer groot en hij wist zich de onbetwiste leider van de „kleine luyden".

In 1896 ontstond een scheuring en werd naast de A. R. Partij opgericht de Vrij Anti-Revolutionaire Partij onder Lohman.

Als eerste aanleiding tot het konflikt wordt vaak genoemd de strijd over de uitbreiding van het kiesrecht. In 1892 verscheen van Minister Tak van Poortvliet een ontwerp-Meswet, dat zeer ver in de richting van het algemeen kiesrecht ging. Eerst stelde „De Standaard" (is Kuyper) en daarna de A.R. deputatenvergadering zich achter het ontwerp Tak. Lohman was er tegen. De A.R. Kamerfraktie viel uiteen en bij de verkiezingen van 1897 wamen de „Lohmannianen" zelfstandig uit als Vrij-Antirevolutionairen.

Toch is het konflikt om het ontwerp Tak wellicht meer een aanleiding geweest tot een breuk dan de eigenlijke oorzaak. Het konflikt Kuyper-Lohman gaat dieper. Hoewel Lohman van mening was, dat het Réveil was tekortgeschoten in kerkelijk besef en hoewel hij bewust de zijde van Kuyper koos tijdens de Doleantie en hoewd hij ook

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen