Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Het eerste rapport van de Staatskommissie inzake Grondwet en Kieswet

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Het eerste rapport van de Staatskommissie inzake Grondwet en Kieswet

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In het midden dezer maand verscheen het eerste rapport van de op 26 augustus 1967 ingestelde Staatskommissie, welke tot taak kreeg te adviseren over de herziening van de Grondwet en de Kieswet. Nadrukkelijk werd hierbij echter bepaald, dat een advies over de herziening van de Kieswet, voor zover die wenselijk en mogelijk is binnen het kader van de bestaande Grondwet, voorrang moest krijgen. De Staatskommissie heeft zich van haar taak gekweten en het resultaat hiervan in een eerste rapport de Regering aangeboden. Het rapport beslaat 94 bladzijden, waarvan er 23 door een inleiding worden ingenomen. Dan volgen 8 bladzijden algemene beschouwingen om vervolgens aandacht te wijden aan de mogelijkheden tot herziening van de Kieswet. Tenslotte komen er nog een drietal bijlagen. Als bijzonder punt uit dit rapportkan worden vermeld, dat er voor het verdelen van het land in 12 distrikten, zoals in het rapport vandeA.R. Dr. Kuyper-stichting werd bepleit, geen meerderheid in de Staatskommissie, die onder het voorzitterschap van Mr. Cals en Prof. Mr. Donner stond, te vinden was. Wel was een meerderheid van oordeel, dat een stelsel met 12 distrikten niet in strijd zou zijn met de Grondwet, die verkiezingen volgens een stelsel van evenredige vertegenwoordiging, binnen door de wet te stellen grenzen, vereist. Wel zou in dit geval de regeling van het kiesstelsel binnen de afeonderlijke kiesgebieden zodanig moeten worden ingericht, dat daarin de evenredige vertegenwoordiging zo goed mogelijk tot haar recht zou komen. Het waren de heren Cals, Donner, De Pous, Prins, Scholten en Witte, allen behorend tot de , , groep 18", dus R.K., A.R. en C.H., dievoor de verdeling in 12 distrikten veel gevoelden, wat niet behoeft te verwonderen, want bij de huidige politieke verhoudingen zouden de drie zoeven genoemde partijen een absolute meerderheid in de Tweede Kamer verkrijgen.

Een minderheid der kommissie was echter van oordeel, dat een verdeling in 12 distrikten geen garantie inhoudt voor meer politieke duidelijkheid en bovendien de indruk bij de kiezers kan wekken, dat het er alleen maar om begonnen is de grote partijen meer Kamerzetels te geven, wat ook inderdaad het geval zou zijn.

Een andere minderheid, onder meer bestaande uit mevr. Fortanier-de Wit (V.V.D.) endeheerVerbrugh(G.P.V.) stond beslist afwijzend tegenover een verdeling in 12 distrikten. Zij achtte dit stelsel een hoogst ongewenste beperking van het beginsel der evenredigheid. Een beginsel, dat volgens deze minderheid zeer goed aansluit bij de aard der Nederlandse bevolking en het best waarborgt, dat men zich op zo breed mogelijke schaal vrij zal kunnen uitspreken over de gemene zaak.

Het vormen van 18 kiesdistrikten, waarover in vorige maanden reeds zoveel geschreven is, vond bij vrijwel niet één der kommissieledenbijval. De kommissie achtte de grondwettigheid hiervan tenminste dubieus. Slechts een drietal leden zou de vorming van 18 distrikten niet ongrondwettig achten, indien, bij de indeling een meer gelijkmatig patroon zou worden gevolgd cian dat van de bestaande kieskringen. Van groot belang is voorts, dat de meerderheid der kommissie voor veri.o ging van de kiesdrempel niets gevoelde. Deze meerderheid vreesde van een drempelverhoging in de huidige omstandigheden een verdere aantasting van het aanzien van het parlement on een toenemen van het onmiskenbaar onbehagen, omdat hierdoor de indruk zou worden gewekt, dat de grotere en middelgrote partijen, voor eigen positie bevreesd, het opkomen \'an nieuwe partijen en de verdere ontwikkeling van bestaande kleine partijen hebben wUlen voorkomen. De Staatskommissie kwam zodoende tot de konklusie, dat een thans uit te brengen rapport slechts een beperkte strekking kan hebben. Daar voorts door haar een spoedig uitsluitsel ten zeerste gewenst werd geacht, beslootzij de regering te adviseren de volgende wijzigingen derKieswettebevorderen:

1. Afschaffing van het verbod van verbinding van kandidatenlijstenbinnen eenzelfde kieskring.

2. Afschaffing van de opkomstplicht

3. Vergroting van de invloed van de voorkeurstem door verlaging vanhet geldende percentage van 50 tot 25 en benoeming en rangschikking van de kandidaten die dit percentage hebben behaald na de kandidaten die rechtstreeks de volledige kiesdeler hebben behaald.

4. Verhoging van het aantal voor indiening van een kandidatenlijst vereiste handtekeningen van 25 tot 100.

Hoewel de grote meerderheid van de Staatskommissie van oordeel was, dat het onbehagen over de politiekepraklijk in ons land ten dele veroorzaakt wordt door een onbevredigend werkend kiesstelsel, blijkt uit het bovenstaande, dat de kommissie toch niet tot ingrijpende wijzigingsvoorstellen gekomen is.

Thans moet worden afgewacht of de Regering de door de kommissie geadviseerde wijzigingen in de Kieswet in haar wetsontwerp zal overnemen.

Hoewel dit zeer waarschijnlijk het geval zal zijn, is dit niet met zekerheid te zeggen. Ook is het lang niet onmogelijk, dat er tijdens de behandeling van het te verwachten wetsontwerp vanuit de Kamer door amendering wijzigingen zullen worden voorgesteld, die, als ze een meer derheid zouden verkrijgen, nog verrassingen kunnen brengen. Men denke slechts aan een wijziglng van de kiesdrempel, waarvoorin de Staatskommissie wel geen meerderheid te vinden was, maar waarin toch ook voorstanders ervan waren, onder meer een r.k., een socialist en 2 voor­ aanstaande C. H.-ers, nl. de heren De Pous en Scholten, oud-minister van Justitie. Voortsmoetnogwordenafgewacht wat de , , groep van 18" van plan is. Volgens een artikel in , , De Telegraaf" van 21 aug. zou men in deze kring op een plan broeden, dat aJs het tot uitvoering zou komen, toch nog een 12 distriktenstelsel zou kunnen opleveren. Dit zou volgens voornoemde bron dan plaats vinden vóór het einde van de huidige kabinetsperiode. Ook hiervan geldt, dat de tijd zal moeten leren of dit plan kans van slagen heeft.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 augustus 1968

De Banier | 8 Pagina's

Het eerste rapport van de Staatskommissie inzake Grondwet en Kieswet

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 augustus 1968

De Banier | 8 Pagina's