Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Werkstaking I

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Werkstaking I

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

In het begin van onze artikelenserie over het achtste gebod wezen we er reeds op, dat dit gebod niet alleen spreekt van een verbod om te stelen, maar ook van een gebod om 's naasten nut te bevorderen en getrouwelijk te arbeiden. Over de arbeid is toen een enkele opmerking gemaakt. Het kan ook voorkomen, dat een groep arbeiders het werk neerlegt, met het doel om bepaalde eisen af te dwingen van de werkgever(s). Het neerleggen van de arbeid bedoelt de werkgever(s) schade toe te brengen om op deze wijze de patroon(s) door de knieën te doen gaan. We spreken dan van een werkstaking. In de werkstaking herkennen we duidelijk het karakter van een strijdmiddel. De strijd wordt aangebonden tegen het gezag. Daarom had dit onderwerp ook bij het vijfde gebod behandeld kunnen worden. In diverse catechismusverklaringen wordt de werkstaking genoemd bij zondag 42, handelend over het achtste gebod, waar over de arbeid gesproken wordt met verwijzing naar Efeze 4 : 28, Hebr. 13 : 16, Spreuken 19 : 16. Niet getrouwelijk arbeiden is overtreding van het gebod Gods. Bij werkstakingen is er geen sprake van arbeiden, waarom we er hier enige aandacht aan willen geven.

Enige tijd geleden is er een uitgave verschenen van het Ger. Sociaal en Ec.Verband over het recht en de plicht tot werkstaking, van de hand van de (vrijgemaakt) gereformeerde predikant Ds. Joh. Francke.

Ds. Francke is als lid van een kommissie van het G.M.V. inzake stakingsrecht nagegaan welke meningen er in de gereformeerde kring over deze zaak waren gevormd. Uit deze arbeid ontstond een nota, waarmee hij de G.M.V.-ers, maar ook ons heeft verblijd. Straks zal het stakingsrecht in de aktualiteit komen, als er een wetsontwerp wordt ingediend, dat het stakingsrecht wellicht zal legaliseren. Daarom moeten we op de hoogte zijn van de achtergronden en meningen binnen christelijke kring.

Het bestek van deze artikelen leent zich niet diep op de kwestie in te gaan. Met verwijzing naar bovengenoemde brochure. waarvan we in de nu volgende schets een dankbaar gebruik maken, beperken we ons tot de hoofdlijnen.

a. de sociaal-ekonomische staking. Doel: verbeterde arbeidsvoorwaarden. b. de sympathie- of solidariteitsstaking. Doel: KoUega-arbeiders in hun strijd steunen. c. de demonstratieve- of proteststaking. Doel: Afkeuring over bepaalde gebeurtenissen kenbaar maken. d. de politieke staking. Doel: Verandering aanbrengen in de maatschappelijke verhoudingen. e. de algemene staking. Doel: Zodanige ontwikkeling van de maatschappij veroorzaken, dat de toestand rijp wordt voor de inwilliging van de politieke eisen. f. de wilde staking. Deze duurt meestal kort en wordt door geen arbeidersorganisatie gesteund. g. aanval- en afweerstakingen. Het gaat hierbij om het doorzetten van bepaalde eisen of het verdedigen van een verkregen recht. h. de sit-down staking. Doel: De werkgever naast de schade van de staking ekstra nadeel te berokkenen door het bezetten van fabrieksruimte.

De werkstaking kenmerkt zich door minstens vier elementen: a. de bij de arbeidsovereenkomst bedongen arbeid wordt niet verricht. b. een groep arbeiders weigert te werken. c. er is dwang in 't spel. d. de arbeidsovereenkomst wordt niet beëindigd, maar geschorst.

Werkstakingen dateren niet eerst uit deze of de vorige eeuw. In de gildentijd en zelfs reeds in de 14e eeuw kwamen ze voor.

De werkstakingen beogen voor het grootste deel verbetering van de arbeidsvoorwaarden.

Voor 1891

Tot 1886 werden in het Wetboek van Strafrecht (art. 414-416) de vakorgani­ satie en de werkstaking verboden. Zij, die de stakingen organiseerden werden bedreigd met 2 tot 5 jaar gevangenisstraf. De stakers met een straf van 1 tot 3 maanden.

In de praktijk werden alleen strafvervolgingen ingesteld, wanneer er bij staking sprake was van ordeverstoring. Toen in 1886 deze bepalingen verdwenen, werd de V r ij h e i d tot staken erkend. Wat was het antwoord van de kerk en de chr. organisatie?

Klaas Kater, voorzitter van Patrimonium, schreef in 1877 „elke werkstaking, als vrucht der revolutie is ongeoorloofd" en later sprak hij over werkstakingen als over een ontzaglijk kwaad, wel het meest omdat zij tegen Gods ordeningen indruisen. Van een ander gevoelen waren Joh. Wormser en Dr. A. Kuyper.

Wormser meende dat er ook werkstakingen kunnen plaats hebben, die niet tegen Gods wil strijden, of niet onchristelijk zijn. Kuyper nam een zuiver materialistisch standpunt in. Hij verdedigde de werkstaking tegenover de onrechtvaardige patroon als volgt: „In dit geval bezit de zwakke een rechtsmiddel: de werkstaking. Wat men ook daartegen inbrenge, de feiten hebben bewezen, dat dank zij de werkstakingen in de laatste veertig jaar het loon in Engeland minstens 15 pet, op sommige plaatsen 50 pet. gestegen is. Juridisch zijn werkstakingen onbetwist­ baar te verdedigen. Met welk recht zou men de werkman willen verhinderen zijn kapitaal, de arbeid, op de meest voordehge wijze te beleggen, in overeenstemming en samenwerking met anderen die hetzelfde belang hebben? Handelt de geldbezitter, de beursspekulant en ook de staatsambtenaar niet evenzo".

Kuyper draagt de kerk op om de arbeider in zijn strijd voor zijn rechten volkomen terzijde te staan.

In 1891

In 1891 had het Eerste Chr. Soc. Kongres plaats. Hier werd onder meer uitgesproken, dat het recht van werkstaking, mits nooit als poUtiek instrument of als moedwillige kontraktbreuk, geenszins kan worden ontkend, maar dat het eis der christelijke consciëntie is, van dit recht geen gebruik te maken, voordat de overtuiging is verkregen, dat alle andere middelen zijn uitgeput. Evenwel kan in sommige gevallen werkstaking püchtmatio zijn i.v.m. de demoralisatie.

Ook al werd het stakingsrecht niet ontkend, men stond er toch huiverig tegenover en duidelijk werd uitgesproken: geen kontraktbreuk, geen politieke staking, geen deelname aan socialistische werkstakingen, niet de patroon in ongelegenheid brengen.

R

dR

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 15 mei 1969

De Banier | 10 Pagina's

Werkstaking I

Bekijk de hele uitgave van donderdag 15 mei 1969

De Banier | 10 Pagina's