ZAKENKABINET

Het is goedkoop genoeg om als in het vorige nummer gebeurd is de verkiezingen af te wijzen als weinig geëigend middel om een eind te maken aan de ellende, waarin we politiek verzeild zijn. Kritiek is immers gemakkelijk genoeg. Zeg echter wat dan wel de oplossing is. Wij willen daarover wel enkele gedachten naar voren brengen. We hebben ons werkelijk in gemoede afgevraagd of het niet geboden is in alle ernst te overwegen of een zakenkabinet niet betere mogelijkheden biedt om uit het moeias te raken.

In de gisting die we meemaken zijn partijen veel te veel geconcentreerd — tenminste globaal gesproken — op een nieuwe identiteit en op een gewijzigde aanpak en vormgeving. De vraag is of men tegelijk alle aandacht heeft voor de financieel-economi.sche problemen, die geen kinderspel zijn.

Een zakenkabinet kan bestaan uit een aantal bekwame en deskundige figuren, die niet bovenaan hun lijstje het onmiddellijk partijpolitiek belang hebben staan. Het zou winst betekenen niet de vraagstukken te ontpolitiseren, maar wel om ze te ontdoen van de direct partijpolitieke kleverigheden.

De totstandkoming en het bestaan van de partij DS'70 alszodanig mogen we misschien wel opvatten als een streven naar een beleid, dat meer een zakenkabinet dan een partijpolitiek kabinet ligt. Van huisuit zijn het voor een belangrijk deel socialisten, die deze nieuwe partij sturen.

Bij de oprichting hebben we niet kunnen merken, dat het principiële punten waren tlie geleid hebben tot de oprichting. De initiatiefnemers waren ontevreden en ongerust over de praktische aanvat van de PvdA. Verschillenden van hen kwamen uit de beleidssector. De dagelijkse ervaring bij de beleidsbepaling levert ervaringen op, waarmee we wel eens kritisch komen te staan tegenover de vaak erg theoretische partijpolitieke opstelling. In die sfeer maakt het leven zich sterker dan de leer.

Er is alle reden om ons af te vragen of de toetreding van DS'70 tot het kabinet Biesheuvel van beide kanten niet een misrekening is geweest.

Want in het licht van het bovenstaande zouden we kunnen staande houden dat de DS'70 bijdrage tot het kabinet van de heer Biesheuvel een nieuwe lap of althans een lap van andersoortige kwaliteit was op een oud kleed. De filosofieën strookten niet van de ene groep met die van de andere.

Vandaar misschien ook het verschil in benadering van het .gerezen verschil van DS'70 enerzijds en de liberalen aan de andere kant. De Brauw en consorten hebben zich beklaagd onmiddellijk na de breuk over de houding van de VVD. Gezien uitgangspunt en doelstelling is er immers heel wat verwantschap en overeenkomst tussen DS'70 en VVD.

We hadden mogen veiwachten dat beide partijen in het gerezen conflict veel sterker één lijn hadden getrokken. Toen de kwestie kersvers aan het daglicht trad heeft de heer Wiegel het geschil met alle macht willen trekken in de ban van onhandigheid en onbegrijpelijkheid. In de trant van de opmerking: Hoe kunnen die aartsbezuinigers plots opstappen, terwijl ze juist de gelegenheid krijgen lekker op hun begrotingen te korten.

Een dieper liggende oorzaak als het treffen van een loon-en prijsmaatregel, waarover wrijving bestond bleef bij deze voorstelling van de gang van zaken buiten beschouwing. Niet zonder opzet waarschijnlijk. Want voorzover dat onderwerp aan de kim verscheen sprak de heer Wiegel naar later andere regeringspartners verzekerden zijn mond een decimeter voorbij, toen hij te kennen gaf dat in september in de troonrede de regering zou te kennen geven dat voor lonen en prijzen de nullijn absoluut zou gelden, met dien verstande dat geen stijging toelaatbaar zou zijn en dat bij de geringste overschrijding van de nul-lijn het kabinet met straffe maatregelen zou komen. De vakbeweging kwam al in beroering, want in dat geval moesten ze straks in oktober gaan piaten met gesprekspartners die zich alreeds op hun standpunt hadden vastgezet. Als je op weg bent naar een vrij gesprek is het vanzelfsprekend niet plezierig te vernemen, dat de andere partij niet meer te bepraten valt.

De oprichting van DS'70, een partij die niet direct aan de socialistische grondstellingen wilde tornen, doch die wel voor de praktische benadering van de politieke vraagstukken kennelijk een alternatief wenste, zou te duiden zij als teken aan de wand dat er bij verschillende mensen in Nederland iets groeide van een zakenkabinetsinstelling.

Een aantal financieel-economische vraagstukken moeten zakelijk en deskundig worden aangevat. Zolang ze in het partijpolitieke slop blijven hangen is er weinig heil te verwachten.

De omstandigheid dat DS'70 ondanks een eigen basisformule, voorzover de socialistische uitgangspunten gehandhaafd beleven, wilde samenwerken met partijen van andere gerichtheid bewijst eens te meer de mentaliteit van groeiende behoefte aan een zakenkabinet ter afdoening van kwesties die steeds opgeschoven werden.

Vandaar dan ook mijn tastende bewering of de toetreding van DS'70 tot het kabinet Biesheuvel in feite niet was een onjuiste lap op een ander kleed. Mogelijk is vanuit dat perspectief de huidige gang van zaken mindei> verbazingwekkend.

We willen onder geen enkel beding opwerpen dat een zakenkabinet de oplossing zou zijn voor alle vraagstukken. De totstandkoming van ee^h zakenkabinet zou moeten meebrengen dat op zijn minst de status quo van een aantal principiële struikelblokken zou moeten worden geëerbiedigd. Het mag niet de bedoeling zijn dat een zakenkabinet dermate gebiologeerd wordt door puur zakelijke aangelegenheden met het gevolg, dat voor de kwesties op moreel en geestelijk terrein het hek eenvoudig van de dam zou zijn verdwenen.

De indruk* leeft, dal de ongebreidelde welvaartsmanieren, die we ons menen te kunnen permitteren, terwijl de reële mogelijkheden daartoe niet toereikend zijn, ook de illusie wekken dat we ons alle mogelijke buitensporigheden en buitelingen op moieel gebied kunnen veroorloven.

Matiging in het ene zou licht ook voor het andere beperkingen kunnen meebrengen.

Het is geenszins de bedoeling om het optreden van een zakenkabinet te bejubelen als de oplossing bij uitstek voor alle tijden en alle situaties.

Slechts als correctief, als interim, als afkoeling van het al te partijpolitieke valt een dergelijk kabinet te waarderen. Een soort sabbatsjaar, waarin de partijpolitieke akker een aantal maanden braak blijft liggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen