NOTA WOONWAGENBELEID

Open hare com m issie versaderms

door tis. Abnia

ALGEMEEN

Zoals het het geval is met de meeste publikaties, is ook voor deze nota relevant wat er staat en wat er niet staat. Ik heb met belangstelling kennis genomen van de historische schets vanaf het begin van de eeuw tot 1970. Voor de periode 1968-1970 constateer ik echter een leemte, terwijl wij ook graag meer hadden gelezen over de huidige situatie.

De periode 1968-1970 betreft de nieuwe Woonwagenwet. De doelstellingen waren duidelijk, maar wij hebben de indruk dat het niet zo'n succes is gebleken. Iets meer analyse zou zeker niet hebben misstaan. Het is niet de bedoeling om deze mislukking breed uit te meten, want daar heeft niemand iets aan, maar wij moeten wel leren uit wat in het verleden is geleden. De regionalisatie bleek geen gelukkige greep. Het is van belang daar even bij stil te staan, omdat regionalisatie vandaag de dag in het welzijnsbeleid een soort panacee is geworden. In dit specifieke geval ben ik wel geneigd te veronderstellen dat dit heeft geleid tot het minder goed functioneren. Misschien kunnen wij hier voor het totale beleid wat het regionalisatie-ideaal aangaat lering uit trekken, als het al geen grote lessen hoeven te zijn.

De regionalisatie betekende schaalvergroting van de kampen, waardoor de spanningen werden vergroot. Deze grote kampen kregen ook wel het aanzien van vrijstaatjes, met een aanzuigende werking en geschapen ruimte voor criminelen om onder te duiken. In ieder geval heeft het regionale kamp geen brugfunctie vervuld naar een sedentaire samenleving, integendeel zelfs.

Verder hadden wij graag iets meer gehoord over de huidige situatie, met name over het gedeconcentreerde centrabeleid. Ik doel vooral op de doelstellingen en perspectieven. Was het misschien alleen maar een kwestie van een wat geschrokken terugkoppelen? Waar gaat het eigenlijk om bij het woonwagenbeleid? Functioneren deze mensen anders dan de rest van de bevolking? Misschien en beter gaat het hier om een rest, die zich niet zo gemakkelijk laat indelen in het totaal van de bevolking. Is het wel puur een kwestie van afwijkend wonen? In 1968 ging men daarvan uit toen men zich ten doel stelde deze bevolkingsgroep sedentair te maken. Misschien speelt de geringe mogelijkheid tot werken hierbij ook een rol. Uit de historische schets blijkt wel dat het bij deze mensen ging om een groep die zwierf, vanwege hun beroep. Ik denk ter vergelijking nu aan de binnenschippers, die eenzelfde bestaan hebben. Daar spelen deze problemen niet in deze mate. Het woonaspect lijkt mij meer uiterlijke schijn, terwijl het meer gaat om de werksituatie, met alle daaraan verbonden sociale moeilijkheden.

Overigens vraag ik mij af of het in vraagstukken als dit altijd verstandig is de beleidsdoeleinden zo expliciet te etaleren. Bij veel mensen is het nu eenmaal zo - misschien zijn wij er ook zelf niet helemaal vrij van - dat zij graag tegen de draad in gaan. Het is stellig bevoogdend overgekomen toen men deze mensen wilde dringen in de richtir^ van een vaste woonplaats. Als men het tegenovergestelde zou hebben geponeerd, dan was misschien evengoed verzet gerezen.

DE DOELSTELLING

Wat is nu in feite de doelstelling? In de nota staat: het bevorderen van het welzijn van de woonwagenbevolking. Is dat niet te weinig concreet? ' Wie geeft inhoud aan dat begrip, de overheid of de bevolking zelf? Is dat doel ook identiek met hetgeen wij elders lezen, , volwaardig functioneren in de maatschappij"? Waarom gaat het dan? Is de doelstelling integratie, assimilatie, harmonisatie of emancipatie? Het is wel gemakkelijk om te formuleren dat het gaat om het maatschappelijk functioneren met het behoud van eigenheid en zonder achterstanden, maar daarmee is het inderdaad nog niet zo'n eenvoudige opdracht. Men wil geen aanpassing, men wil geen isolement. Kortom, er zijn een heleboel nieten. Daarom zouden wij graag positievere klanken horen.

Toch wil ik pleiten voor nuchterheid bij de benadering van dit probleem. Wij moeten van de woonwagenkampen geen permanente proeftuinen maken voor allerlei gedragswetenschappen. Alle mogelijke onderzoekingen moeten plaatsvinden en allerlei projecten moeten worden oi^ezet. Hoe representatief zijn alle opmerkingen over de wensen en verlangens die leven?

Daaromtrent krijgen wij minder inzicht. Men mag ook niet alle mogelijke wensen en verlangens kweken met de mogelijkheid van teleurstellingen.

Daarom is het vooral van belang om te weten wat de bewoners in een voldoend percentage zelf willen.

Het maatschappelijk functioneren impliceert toch ook de kwestie van de rechten en de plichten, zij het dat dit met beleid, en dus met wijsheid moet worden aangepakt. Wanneer iemand als hij sedentair wordt, meteen wordt bedolven onder allerlei aanslagen en achterstalligheden, dan zou dit er wel eens toe kunnen leiden dat hij binnen de kortste keren weer de wielen kiest.

Wat zijn de resultaten van het welzijnswerk, dat wordt verricht, ook al streeft men naar decatalogisering? Afgezien van hetgeen voor het onderwijs wordt gedaan, zijn de resultaten naar mijn indruk nog niet zo daverend. Hoe reageert de woonwagenbevolking hierop zelf? In hoeverre zijn de verlangens realiseerbaar, afgewogen tegen andere wenselijkheden? Hoe denkt de bewindsman over de opvattingen van welzijnswerkers die geen taak ambiëren in de richtir^ van orde- en wetshandhavir^?

HUISVESTING: KLEINERE CENTRA

Ik wil met enkele opmerkingen volstaan. Wij steunen het streven naar kleinere centra, waar de mogelijkheden daartoe maar even aanwezig zijn, al zal dit naar onze opvatting niet te allen tijde behoeven te leiden tot het sluiten van de grote regionale centra. De planologische belemmeringen en hindernissen zullen zo verantwoord mogelijk moeten worden overwonnen. Dat betekent dus ook een taak voor het departement van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Daarover is al vaker gesproken.

De Minister heeft in zijn bekende toespraak voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten min of meer gedreigd, dat de gemeenten gedwongen zouden worden voorzieningen te treffen. In hoeverre dat een anticipatie was op het punt van de agenda dat nu aan de orde is, staat niet aan mij ter beoordelii^, maar ik vraag mij toch af of de inzet niet te fors is. Als het op deze wijze moet, lijkt ons dat niet ten goede te komen aan de zozeer gewenste betere verstandhouding tussen de zich vestigende woonwagenbewoners en de reeds gevestigde bevolking. Het klinkt in ieder geval niet als een welkom in eventueel te openen kleinere centra en het is ook geen preludium op overreding en overtuiging.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen