Restauratie van Het Loo

door ds. Abma

INLEIDING

Een van de eerste onderwerpen die de Tweede Kamer na het reces OK)akte was het vervolg op de dis- cussie over de restauratie van Het Loo. Destijds sprak de Kamer zich in meerderheid uit over na- dere advisering door door haar voorgestelde deskundigen. Het mocht echter niet baten. De de- missionaire minister van CRM, de heer Van Doorn, hield tegen de \nens van de meerderheid vast aan zijn controversiële standpunt. Het verschil van inzicht ging over de vraag, of het gebouw - maar voor- al de tuin - moet worden hersteld tot een zc^enaamde geometrische tuin in barokstijl- Hij zal zijn wil •wel doorzetten, ondanks het feit dat aan het eind van het debat de meerderheid zich schaarde achter de motie van de WD-ster Veder- Smit waarin alsnog om herover- wsging werd gevraagd. De mede- stander van minister Van Doorn, zijn collega Gruyters, motiveerde z'n standpunt aldus:

„Ik kan mijn collega ten volle steunen. Immers, wat hier ge- schapen wordt, is inderdaad een duur projekt, maar het zal als paar Van der Zee, van Baxter, kan men vinden, dat één van de redenen waarom hij doorging met het bouwen van het paleis en het aanlegen van de tuins, was om aan koning Lodwijk XIV te laten zien, wat een Hollander zich in moeilijke tijden kon permitteren.

Lodewijk XIV moest toen uit geld- nood tijdelijk met de bouw van het paleis in Versailles stoppen. In die moeilijke tijden werd de bouw van 't Loo doorgezet. Ik denk, dat wij die grandeur uit respekt voor dat grote verleden moeten opbrengen. Dit paleis met die tuin in de stijl van rond 1810 dan wel in die van de 17e eeuw. De mi- nister wil dat de bij het paleis behorende tuin van 6, 5 ha., welk een onderdeel vormt van het park dat 650 ha. groot is, wordt terug- gebracht tot de n e eeuwse stijl, museum een waardig herstel zijn van de historische toestand zoals die was in de dagen dat het paleis werd opgericht door de schepper daarvan, door Prins Willem III, de Koning-Stadhouder. In biogra- ieën van de Prins, van het echtmaeten wij in zijn volle waardig- heid - zeker, met wat extra kos- ten - laten zien. Per slot van re- kening zijn de grote episoden in cnze geschiedenis niet zo vele, dat wij die enkele die wij hebben, kunnen verwaarlozen."

D e heb u dit niet willen onthouden. Nfear nu onze woordvoerder. Hij maakte bij Hit debat de volgende opmerkingen.

EEMOCRATISCHE MEERDER- HEID

maeten wij in zijn volle waardigheid - zeker, met wat extra kosten - laten zien. Per slot van rekening zijn de grote episoden in cnze geschiedenis niet zo vele, dat wij die enkele die wij hebben, kunnen verwaarlozen." De heb u dit niet willen onthouden. Nfear nu onze woordvoerder. Hij maakte bij Hit debat de volgende opmerkingen.

EEMOCRATISCHE MEERDER­ HEID

Ik heb de eer en het genoegen mede namens mij collega van het GPV in het kort te spreken over dit onderwerp, waarover ook ver- leden jaar al uitvoerig van gedach- ten is gewisseld. Het ging toen over de restauratie van het paleis en de reconstructie van de paleistuin. Het laatste is vanmiddag opnieuw aan de orde. Het is net of de mi- nister zegt: , , Kamer, kom nu van- middag ook nog over de staart en accepteer de vormelijke tuin." De Kamer heeft de vorige keer een duidelijke uitspraak gedaan, > ^Qarbi j ook mijn fractie heeft „ingesproken"; ik bedoel, dat wij met de uitspraak der Kamer in- stemden. Soms lijkt het alsof in bepaalde kwesties een uitspraak van de Kamer het allerbelangrijkst is en af en toe blijkbaar toch wéér niet. Wij zien geen reden, terug te komen van ons destijds gehul- digde standpunt. In dat opzicht ben ik, in afwijking van mijn voor- ganger, wel enigszins vooringeno- men. Wij komen ook niet terug van ons oude standpunt na de na- dere informatie die wij hebben ge- kregen. Overigens zeggen wij hiervoor dank. Het was te verwachten dat de adviezen niet volstrekt eensluidend en zeker niet eenduidig zouden zijn; het zou stellig de eerste keer zijn in de geschiedenis dat de oordelen van de deskundigen elkaar volkomen dekten.

ENKELE BEZWAREN

De zal enkele bezwaren naar voren brengen. De zal ze niet opstapelen, andat een te veel soms kan schaden. Ik zal mij beperken tot enkele overwegingen die, overigens genuanceerd, reeds naar voren zijn gebracht tijdens dit debat.

Bc kom dan als eerste aan de meerdere kosten. De kabinetsformatie - of de reconstructie van het kabinet, om in termen te blijven - heeft ons toch wel geleerd dat voor de toekomst op de kleintjes moet worden gelet. Kleintjes zijn voor de overheid toch nc^ aikele miljoenen.

De geproduceerde cijfers zijn intussen van de zijde van links en die van rechts onder vele vraagtekens bedolven. Wij zien geen doorslaggevende argumenten vaarom nu juist de zeventiende eeuwse tuin moet worden hersteld. Er is voor ons dan ook geen reden on ons de extra kosten te getroosten. Ik ga nc^ voorbij aan het natuurverlies dat hiermee gepaard gaat, want terecht zegt de spreekwijze: Wie kiest, verliest.

Destijds was de geometrische tuin onmuurd om het Veluwse zand tegen te houden. Nu krijgen de muren ook de funktie van afscherming van het landschapspark. Het plan-Van

Asbeck neemt van het park de as vieg. Het wordt een appel zonder klokhuis, heeft men al opgemerkt. Het park komt er wat bij te hangen. Men zal ze^en: Wat is hier loos met het Loo? Wij moeten dan ook niet meer van , , geometrisch" spreken.

De leg de vinger bij de merkwaardige opvatting die door het Rijksinstituut voor Natuurbeheer is uitgesproken: Men acht de baroktuin een nriooi vasthoudertje voor de recreërende massa's, zodat zij niet zullen uitzwermen over het gehele park. Deze opmerking is enigszins barok.

Is het uit historisch oogpunt wel zo gelukkig, deze keus te maken? Is deze momentopname het meest karakteristiek en representatief voor de vaderlandse historie, althans voor dat deel van de vaderlandse historie of van de Oranjegeschiedenis, dat in de tuin en in het paleis zal worden getoond? De vorige keer is al over de muren gesproken. De krijg de indruk, dat hierover toch wel degelijk gelopen kan worden. De vraag die mij bezighoudt, luidt: Wie gaat wie bekijken op deze muren? De suggestie is reeds aan de hand gedaan, dat het eerlang te vormen kabinet althans de nieuwe bewindsman voor CRM, aangewezen is om hierover het beslissende woord te spreken.

Deze minister kan langzamerhand uitgekeken zijn op de tuin. Als de nieuwe bewindsman zijn mening deelt zal dit de beslissing slechts versterken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen