Geweld

Intussen - en dat al geruime tijd - zijn de rollen omgekeerd. Het veelgeroemde harmonie model ging met de muziek mee, mee met de Harmonie mogelijk, maar de polarisatieformule nam de zaak over. Daar zitten wij mee opgescheept. Volgens het lakonieke recept van de laatste jaren zouden wij ermee moeten leren leven.

Allerwegen barst geweld los. De laatste week nog hebben wij ten onzent daarvan gelust. De stakingsweeën die de geboorte van de loonmaatregel vergezellen. De rechtelijke uitspraak die stakingen rechtvaardigde werkte her en der onthutsend, zo niet verbijsterend. Voorts de kraakmisère in Amsterdam met barricaden en al een revolte in zakformaat met alle mogelijkheden van uitbreiding, als het ontstoken vuur niet was uitgetrapt. Verontrustend genoeg dat partij instanties en buiten parlementaire groepen naar de scepter grijpen. De fractie van de P.v.d.A. in de Amsterdamse gemeenteraad meende te zeer haar duif, in casu haar burgemeester, een havik te zijn. In dat zelfde Amsterdam tuigde een club rechtse jongeren in de Mozes-en Aaronkerk buitenlandse werknemers af met het recht volkomen in eigen hand. Zeer recent soldeerde een Griekse kapitein zijn manschappen vast in afzondering en nota bene in een gastvrije nederlarjdse haven. Wat dieper in het niet al te verwijderde verleden zouden wij nog meer voorbeelden kunnen signaleren. Dat zou geen noemenswaardige moeite kosten.

De blik over de grenzen zou allereerst naar Teheran vliegen. Nog steeds houden Iraanse studenten het Amerikaanse ambassade personeel in hun wurgende greep. Even leek het dat de onverkwikkelijke kwestie, die zoveel internationale dreigingen in zich bergt, een stapje dichter tot een oplossing naderde, maar de hoop werd de bodem ingeslagen. Het centrale gezag in Iran komt blijkbaar nog niet elke macht toe. De spanning tussen wereldlijke en godsdienstige zeggenschap blijft nog acuut. Dat houdt in als consequentie dat het geweld blijft voortbestaan.

Met name het geweldsinstrument, zo gedurig en onafgebroken gehanteerd over het rond der aarde, kwam de laatste jaren vooral in zwang in de voortdurende vijandelijkheden tussen Israël en de Palestijnen. Nadien hebben allerlei organisaties in diverse landen gretig deze mogelijkheden uitgebuit. Wij herinneren tevens aan de discussies over burgerlijke ongehoorzaamheid en pogingen deze insubordinatie in praktijk te brengen.

Het middel als zodanig is oud als de wereld. Bekend zijn vooral de bijbelse geschiedenissen. Daarin vinden wij duidelijke voorbeelden van aanwending van geweld. Te denken valt aan het verhaalde in het veertiende hoofdstuk van het tweede boek van Samuel. Door tussenkomst van de krijgsoverste Joab kreeg Absalom gedaan dat hij weer in Jeruzalem mocht wonen na zijn broedermoord op Amnon. Absalom betrok weer zijn woning in de Davidsstad, doch het was hem niet vergund het aangezicht te zien van zijn vorstelijke vader. Dat verdroot hem zeer. Opnieuw probeerde hij Joab voor zijn wagen te spannen. Deze meende blijkbaar dat hij genoeg gedaan had voor de prins. Om Joab te prikkelen tot optreden gaf Absalom zijn knechten bevel de brand te steken in de gerst op Joabs akker, die grensde aan zijn eigen stuk land. Zo gebeurde. Geweld moest dienen om Joab te aktiveren. Geweld loonde. Wij lezen immers dat hij gelegenheid kreeg zich te buigen voor 's Konings aangezicht en dat de Koning hem kuste. Wat hij zodoende bereikte was slechts middel en geenszins einddoel. De nieuwe toestand verschafte Absalom een verhoging om terzijde van de weg der poort te kuipen tegen heerschappij van zijn koninklijke vader. Op deze manier stal Absalom het hart van de mannen van Israël. De uitkomst leerde helder dat het Absalom nergens om te doen was dan om de algehele macht.

Men kan stellen dat een geweldsgolf, zoals wij die af en toe te zien krijgen, een reaktie is op gedragingen in het onmiddellijke voorafgaande tijdvak. Dikwijls brengen zulke ontwikkelingen het graag gekozen generatieconflict tot uitdrukking. De vaders eten onrijpe druiven en de tanden van de zonen raken afgestompt. Het geduldige harmoniemodel, waarin de vaders zich thuisvoelen, wekt wrevel en ongeduld bij de nazaten. Zij prefereren een sneller en indrukwekkender resultaat. Dikwijls zijn de vaders in hun opvoeding al te toegeeflijk. Immers jonge kinderen beschikken zoals wij meer dan ons lief is weten over methoden om door trappen, slaan en krijsen hun zin door te willen zetten. Het is goed dat een man in zijn jeugd het juk draagt. Goed is het eveneens en in niet mindere mate dat de man in zijn jeugd het drammen en dreinen afleert.

Filosofisch en gelaten kunnen wij vaststellen dat, verhoopt vroeg of minder gewenst laat, de wal het onder stoom staande schip zal keren. Er zullen best weer andere tijden komen en elke aktie ontgaat haar reaktie niet. Storeloos verlopen zulke processen lang niet altijd. Wie weet is meer onherstelbaar kwaad geschied dan de samenleving kan verdragen wanneer de keer is ingetreden. Meermalen vatten wij verschijnselen als deze op als tekenen van het wereldeinde. Lezen we niet zoiets als , , den ouderen ongehoorzaam" en verderop „onmatig, wreed"? Kijk eens aan. Toch moeten wij voorzichtig wezen in ons oordeel. In de geschiedenis merken wij wisselende perioden. Tijden dat alles erger wordt, maar ook tijdruimten dat verbeteringen optreden. Eens zal de verslechtering de laatste zijn. Dat is vast. Maar wij hebben geen exacte opgave van dag en uur. Misschien komt het uiteindelijk nog heel onverwacht. Bovendien zou de ontknoping ons nog wel eens heel bitter tegen kunnen vallen. Soms en vaak nog vleien wij ons met de gedachte dat wij als laatste getrouwen zijn overgeschoten en dat een grootse erkenning en triumf ons te wachten staan. Het zou best heel anders kunnen uitpakken. Mensen die wij immer veroordeelden en verachtten in alle staten van glorie, en wij koel opzij geschoven met een vernietigend „Ga weg Ik heb u nooit gekend". Daarom niet te gauw gemeend. Ook al hebben we naar onze opvatting het allerzuiverste en allerdegelijkste gekozen.

De oude profetie begint: „Heere, hoe lang schreeuw ik en Gij hoort niet, hoe lang roep ik geweld tot U en Gij verlost niet". De situatie zal er zo uitzien dat de geweldigen de geringen onderdrukken en de goddelozen de godvruchtigen. Vaak wenden de geweldenaars voor dat zij het opnemen voor de allerarmsten. Dat staat mooi en dat klinkt uitstekend. Op die manier kun je Sympathie winnen en — niet te vergeten noch te versmaden - stemmen. Je moet wel over scherp onderscheidingsvermogen beschikken om uit te vinden of ze in alle echtheid een levend en meelevend schild zijn voor de armen of dat zij de allerarmsten als prent, als symbolische voorstelling getekend en gekleurd in hun schild voeren. Dat laatste is heel dikwijls het geval namelijk. Daarom kun je vaker dan plezierig is en goed voor je humeur en gezondheid, met mensen en met bewegingen omver rollen. Let maar eens op. Een gewaarschuwd iemand telt voor meer. Hoe lang roep ik geweld? De zwakste moeten wij bijstaan. Dat is ons handelsmerk. Voor de allerzwaksten. Zo graag praat men van zwakken en zwakkeren, omdat men zodoende eigen kracht kan demonstreren. Het geweld wordt al sterker. Wanneer zal dat wrede geweld eens over zijn?

Wij vinden dat de Overheid met harde hand alle geweld moet neerslaan. Hard tegen hard. Echter kan alles op een gegeven moment te veel uit de hand gelopen zijn. De kwaal is soms diep ingevreten. Dan moet met grote wijsheid worden geopereerd. Niet automatisch kan men geweld met geweld uitroeien. Niettemin zullen er momenten aanbreken, dat zonder aarzeling en zonder enige toegeeflijkheid moet blijken wie tenslotte regeert. De straat of de staat. Vaak wordt te zeer in de watten gelegd. Terwijl geen bloed is gevloeid. Er valt niets te stelpen. Toch maar in de watten. Laat dat redeloos geweld maar begaab. Wat doe je ertegen? Je maakt het alleen maar erger. Knijp een oogje dicht en loop om mij een plezier te doen een straatje om. Zo zegt men dan. Dat kan de ellende even opschuiven, maar dan slechts heel even en daarna komt het leed zwaarder aan. Mensen menen dat geweld een natuurverschijnsel is. Daar kun je met alle redelijkheid toch niet tegen aanpraten. Je kunt je welsprekendheid beter botvieren op autoriteiten, die tenslotte na genoeg geduld gereed staan het geweld te stoppen. Die autoriteiten zijn wel voor rede vatbaar. Daarom bestoken wij hen. Jullie moesten wijzer zijn, want jullie weten beter. Op die manier hebben de goeden het altijd gedaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen