Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Buiten onze grenzen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buiten onze grenzen

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

HERDENKING OORLOGSJAREN DOET REAGAN STRUIKELEN

Deze aflevering van De Banier verschijnt in een periode dat in het hele land uitvoerig aandacht is besteed aan de bevrijding van Nederland veertig jaar geleden.Ook al is veertig jaar een lange tijd en ook al hebben wij sindsdien veel ingrijpende gebeurtenissen mee moeten maken, de Tweede Wereldoorlog is nog steeds niet vergeten. Dat is een goede zaak. De jaren 1940- 1945 mogen wel als een bijzondere waarschuwing gezien worden aan de mensheid. De weg waarop hij zich bevindt, is een weg die naar het verderf leidt. Vervuld van wrevel en koude haat heeft de mens gedenktekenen opgericht in de vorm van kampen ais Auschwitz en slagvelden als Stalingrad. Met ontzetting hebben miljoenen mensen na de oorlog gehoord en gezien waartoe de mens in staat is. Daarom moeten die gebeurtenissen de mens waarschuwen en hem brengen tot de vraag: wie ben ik eigenlijk? Wat huist er op de bodem van mijn hart? Tot welke dingen ben ik in staat? Want laten we ons niet vergissen: de handlangers van Hitler waren op het oog eerzame burgervaders. Maar toen de omstandigheden gecreëerd werden waarbinnen zij ongeremd hun hartstochten konden bot vieren gebeurde dat ook prompt. Wij zijn er daarom niet van af door te zeggen dat de Duitsers aansprakelijk zijn voor die misdaden.

MENGELE

Nog steeds zijn een aantal beulen en hun slachtoffers van deze zes oorlogsjaren in leven. Eén van de beruchtste beulen is Jozeph Mengele (geboren in 1911), kamparts van Auschwitz. Hij was belast met de selectie van de Joden in Auschwitz. Staande op het spoorwegstation van dit kamp trokken de Joden in een rij langs hem heen. Mengele nam dan de beslissing tussen doorzenden naar het kamp om daar nog enige tijd slavenarbeid te verrichten en de verwijzing naar de gaskamers. Tevens nam Mengele deel aan het euthanasie-prógramma van Hitler en voerde hij medische experimenten uit op gezonde gevangenen. De proeven van deze „engel des doods" waren er onder meer op gericht een puur Arisch ras met blond haar en blauwe ogen te scheppen. Overlevenden vertellen dat Mengele zijn taak op een luchthartige wijze uitvoerde, waarbij hij een zweep in de hand hield. „Hij floot en bewoog zijn hand als een dirigent naar links en rechts" aldus beschreef iemand de kamparts bij zijn werk op het station. Naar rechts betekende de gaskamer en links het concentratiekamp.

Van Mengele is bekend dat hij na de Tweede Wereldoorlog tot in 1952 onder zijn eigen naam in Beieren woonde. Nadat de grond hem te heet onder de voeten werd, vluchtte hij naar Argentinië, waar hij twee jaar lager werd genaturaliseerd. Hij werkte er als vertegenwoordiger van de firma „Karl Mengele en Zonen" gespecialiseerd in landbouwmachines.

Later werd hij weer arts onder uiteenlopende schuilnamen. In 1958 vertrok Mengele naar Paraquay. ^inds die tijd leidt zijn spoor door Egypte, Griekenland, Spanje, Mexico, Chili en Brazilië. Volgens een organisatie die hem probeert op te sporen hebben vier personen die achter hem aan zaten de dood gevonden onder mysterieuze omstandigheden.

President Reagan struikelde in de week van 22 tot 27 april op een pijnlijke manier over de obstakels uit het verleden. Op uitnodiging van de Duitse bondskanselier Helmut Kohl zou hij een Duits oorlogskerkhof bezoeken. De bedoeling van Kohl is duidelijk: hij wil Duitsland zijn plaats in de rij der mogendheden hergeven. De Tweede Wereldoorlog is verleden tijd, is weliswaar beschamend voor Duitsland, maar mag niet langer drukken op de Duitse politiek. Zoals Kohl in 1984 de hand van Mitterand drukte op het slagveld van Normandië, zo zou de ontmoeting met Reagan op een oorlogskerkhof in 1985 moeten dienen om het verleden uit te wissen en de nieuwe politieke verhoudingen te bezegelen. Voor Reagan was dit geen probleem. Zijn historische kennis is oppervlakkig te noemen en de geografische afstand met Europa belette hem de gevoeligheden, die met een dergelijk bezoek gepaard zouden kunnen gaan, te onderkennen. De keuze viel op het Duitse oorlogskerkhof Bitburg. Daar liggen echter ook tientallen gesneuvelde SS-ers begraven. Nog erger werd de zaak toen er opmerkingen werden gemaakt in de trant van: „Nog maar heel weinig Duitsers kunnen zich de Tweede Wereldoorlog herinneren" en , , Duitse soldaten zijn evenzeer slachtoffers van de nazi's als de gevangenen in de concentratiekampen."

Toen de kritiek loskwam, reageerde de president niet met een terugtrekkende beweging, hetgeen op dat moment nog had gekund. Hij zou bijvoorbeeld het bezoek aan Bitburg hebben kunnen annuleren. In plaats daarvan probeerde hij de kritiek te bezweren door ook nog een bezoek aan een concentratiekamp in het programma op te nemen. Dit voorkwam echter niet dat Elie Weisel, voorzitter van het Joodse herden- kingscomité in Amerika een geladen pleidooi in het Witte Huis hield om Reagan te manen niet naar Bitburg te gaan.

De gehele affaire werpt een bepaald licht op de persoonlijkheid van Reagan. Zijn zonnig karakter, zijn optimisme, zijn populair-conservatieve opvattingen en zijn acteertalent waren van groot belang om het Amerikaanse volk te inspireren en over het „Vietnam-trauma" en de , , Watergate-rel" heen te helpen. Dat is hem gelukt. Maar tegelijkertijd blijkt Reagan zich niet te verdiepen in zijn werk, meermalen blijkt een pijnlijk gebrek aan kennis. Hij heeft dan ook een trouwe staf van adviseurs nodig die hem bekwaam op het goede pad kunnen houden en langs de moeilijkheden kunnen loodsen. Onlangs heeft Reagan die staf vernieuwd en blijkbaar zijn de nieuwe stafleden nog niet goed ingespeeld op hun taak. In ieder geval heeft die staf Reagan niet op de goede wijze begeleid en werd het Reagan mogelijk gemaakt een paar ernstige fouten te maken.

Deze misstap kwam op een moment dat de president ook op ander gebied in de problemen belandde. Een voorstel tot steunverlening aan de verzetstrijders in Nicaraqua werd door het Congres weggestemd. De groei van de Amerikaanse economie is sterk teruggelopen: het eerste kwartaal van 1985 kwam uit op een cijfer van 1, 3 procent tegenover 6, 8 procent in 1984.

Waarnemers menen op te merken dat Reagan zich ook meer aan zijn verplichtingen onttrekt dan in het verleden het geval was. Op zich genomen zou dat overgigens geen wonder zijn gezien de leeftijd van de president. Maar zijn partij denkt aan de eerstvolgende presidentsverkiezingen, waarbij het van belang is een goede uitgangspositie te bezitten.

In ieder geval zijn we wat de controverse over het bezoek aan Bitburg betreft van mening dat de president heeft misgetast. Het is zoals Elie Weisel in zijn bovengenoemde toespraak heeft gezegd: „Ik bezweer u iets anders te doen, een andere plaats te vinden. Dit is niet uw plaats. Uw plaats is bij de slachtoffers van de S.S." Weisel, die zelf in concentratiekampen heeft gezeten, merkte op eveneens voor „verzoening" te zijn. „Schuldig waren alleen de moordenaars. Hun zoons en dochters zijn het niet."

Apeldoorn,

Dr. H. A. Hofman.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 mei 1985

De Banier | 24 Pagina's

Buiten onze grenzen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 mei 1985

De Banier | 24 Pagina's