Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Er wordt geluisterd in Straatsburg

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Er wordt geluisterd in Straatsburg

12 minuten leestijd Arcering uitzetten

Afgevaardigd naar het Europees Parlement in Straatsburg en toch zou hij „niet graag zien dat Straatsburg het zwaartepunt van de politiek zou zijn." Ir. L. van der Waal over een jaar Europees Parlement: „In het algemeen heb je niet meer dan drie tot vier minuten spreektijd." SGP/RPF/GPV als voorbeeld voor Europa: eenheid in verscheidenheid. Maar „zorg datje erbij bent".

De afgevaardigde voor de gecombineerde lijst SGP/RPF/GPV is niet voor niets lid van de Vervoerscommissie van het Europees Parlement. Het interview met hem staat in het teken van alle mogelijke vervoersproblemen. Vanwege een staking van de Franse luchtverkeersleiders kan ir. L. van der Waal niet pp tijd in Nederland zijn en moet de afspraak voor een interview tweemaal gewijzigd worden. En de gehaaste interviewer moet op zijn terugreis lange tijd wachten wegens een treinongeval. Het zijn de nadelen van een reizend bestaan, waarmee een Europarlementariër wel meer te maken heeft. Zijn of haar leven speelt zich af op minstens twee plaatsen: in hun „thuisland" en in Straatsburg, waar het Europees Parlement gevestigd is.

In 1984 werd de heer Van der Waal gekozen tot lid van het Europees Parlement. Sindsdien volgt hij, samen met 433 anderen, de besluiten van de Europese Ministerraad. De Europese besluitvorming komt, in grote lijnen, als volgt tot stand: de Europese Commissie (bestaande uit 14 onafhankelijke leden, waaronder de Nederlander Andriessen) bereidt verordeningen, richtlijnen en dergelijke voor, het Europese Parlement brengt over deze voorstellen een positief of negatief advies uit, waarna de Europese Raad (de 10 ministers van de aangesloten regeringen; samengesteld naar te behandelen onderwerp, dus voor landbouwbeleid alle ministers van landbouw etc.) de beslissingen neemt.

Het Europees Parlement is ingedeeld in internationale fracties. De grootste fractie is die van de socialisten met 131 leden. Deze fractie is samengesteld uit leden uit negen landen. Ook de Christen-democraten hebben vertegenwoordigers uit negen landen; bij hen ontbreken alleen de Engelsen. De Europese Volkspartij (EVP), zoals de christen-democratische fractie heet, telt 110 leden. Daarnaast bevinden zich in het Europees Parlement fracties van alle mogelijke politieke kleur: de Regenboogfractie (waarbij aangesloten het Groen Progressief Akkoord; Bram van der Lek en Herman Verbeek voor PSP, PPR, CPN en de Groene Partij Nederland) met 20 afgevaardigden, de Communisten en geestverwanten (41) en van links naar rechts de Verenigde Europese democraten (29), de Liberalen en democraten (31), de Europese Democratische Fractie (46 Engelse en 4 Deense conservatieven), de Europese Rechtse Fractie (16) en nog 6 leden die niet bij een fracite zijn aangesloten, de niet-ingeschrevenen. Hieronder bevinden zich, naast drie Italiaanse radicalen, een socialistische Belgische priester en de Ierse ds. Paisley, de SGP/RPF/GPV-vertegenwoordiger Van der Waal.

INTERNATIONAAL

Je zou zeggen dat dit gezelschap voldoende garantie was voor politiek spektakel, maar de Europese Jan Modaal raakt er niet opgewonden van. Europa is te ver van het bed van de Europeanen. De heer Van der Waal: „In de eerste plaats vindt het politieke gebeuren ook primair in de landen zelf plaats. Wij vinden dat terecht, we zouden niet graag zien dat Straatsburg het zwaartepunt van de nationale politiek van de lidstaten zou zijn. In de tweede plaats is het Europees Parlement verder van de lidstaten af komen te staan doordat het dubbelmandaat niet meer bestaat. Voordat het Europees Parlement rechtstreeks gekozen werd, kwamen de leden uit de nationale parlementen, waardoor er een grote­ re wederzijdse betrokkenheid heerste. Ik geloof dat het Europees Parlement ook zelf wel debet is aan de geringe belangstelling. Het heeft zelf zoveel nadruk gelegd op bijvoorbeeld internationele fractievorming, dat is losgeraakt van de nationale politiek. Nee, ik ben geen tegenstander van die internationale fracties, een Europarlementariër is nou eenmaal geen ambassadeur van zijn land alleen, maar ook een Europees politicus. Daar ligt een spanningsveld: je bent weliswaar nationaal afgevaardigde maar je behartigt Europese belangen; echter de relatie met de nationale politiek is onvoldoende zichtbaar. Die relatie is er vaak wel, via informele contacten, maar het zou wat mij betreft meer geïnstitutionaliseerd moeten worden."

ONDERSTEUNING

Als lid van het Europees Parlement betreurt de SGP'er Van der Waal uiteraard het gebrek aan belangstelling voor het werk van hem en zijn collega's. Want hoewel er in het orthodoxe kamp nogal wat bezwaren leven tegen Europese eenwording, ziet Van der Waal wel wat in het bestaan van de Europese Gemeenschap en dus in het Europese Parlement: „Je kunt twee lijnen in het Europese streven onderscheiden. Eén is de politiek-economische lijn en de ander is de politiekjuridische lijn. Het doel van de politiek-economische lijn is Europa sterk genoeg te maken om het op te kunnen nemen tegen (economische) grootmachten als de Verenigde Staten en Japan. Belangrijke middelen hiertoe zijn het afbreken van handelsbelemmeringen, een fiscale egalisering, maar vooral: het creëren van een interne markt. Waarom zijn de Verenigde Staten en Japan zo sterk? Omdat ze intern de markt beheersen. Voor Europese ondernemers geldt dat niet, omdat er geen interne Europese markt is als thuismarkt voor hun produkten.

Wij geloven dat in deze richting nuttig en vruchtbaar samengewerkt kan worden op Europees niveau. Daarmee kan de nationale politiek van de lidstaten ondersteund worden en een vervangend beleid ontwikkeld worden op die terreinen waar gemeenschappelijke politiek beter en efficiënter is.

De tweede lijn, de politiek-juridische, is het streven naar een soort Verenigde Staten van Europa, of in ieder geval een Europese Unie, die meer inhoudt dan economische sam.enwerking alleen. Uiteindelijk leidt dat onvermijdelijk tot een gecentraliseerd en bureaucratisch geheel, dat ten koste gaat van de soevereiniteit en zelfstandigheid van de lidstaten."

VERSCHEIDENHEID

Voorstanders van een vergaande Europese eenwording zeggen dat meer staatsrechterlijke eenheid noodzakelijk is om de economische samenwerking te waarborgen. Zolang ieder land nog het veto-recht heeft (de Ministerraad kan alleen met unanimiteit besluiten nemen) kunnen nationale belangen te gemakkelijk de Europese belangen frustreren. Van den Waal ziet het niet zo somber in, volgens hem moet economische samenwerking ook zonder „eenheidsdwang" mogelijk zijn. , , Wij staat kritisch tegenover de politiekjuridische eenwording. Onze fractie staat daarmee op de lijn van Engeland, dat zegt dat binnen de huidige besluitvormingsprocessen samenwerking mogelijk moet zijn, als de nationale overheden voldoende zelfdiscipline opbrengen om een evenwicht te vinden tussen nationale en Europese belangen.

Wij zijn geen nationalisten, wij verabsoluteren het nationaal bestaan niet. Want we zijn vóór een Europees vervangend beleid als dat door de lidstaten gecontroleerd wordt." Intussen heeft het Europees Parlement in februari 1984 wel met grote meerderheid een ontwerp-verdrag voor een Europese Unie goedgekeurd. , , Het ontwerp-verdrag bevat sterk centralistische tendensen met vergaande overdracht van bevoegdheden van de lidstaten naar supra-nationale organen, " concludeert de SGP/RPF/GPV-Eurofractie, die in het RPF-orgaan „Nieuw Nederland" verder spreekt over een -onrealistisch" ontwerp. De heer Van der Waal: , , In een Europese Unie is de zelfstandigheid en de soevereiniteit van de lidstaten ondergeschikt aan een centralis­

tisch bestuur. Er wordt voorbijgegaan aan de verscheidenheid die binnen Europa heerst. Europa heeft wel zaken gemeen, zoals de democratie en de stempeling door het christendom, maar er is ook een grote verscheidenheid. In historie, cultuur en religie. Die verscheidenheid wordt wel erkend, maar tegelijkertijd spreekt men over een , , Europese identiteit" en wil men door middel van het onderwijs de eenheid bevorderen."

KONINGSHUIS

, , Een gebied als Europa vereist een gedecentraliseerd bestuur. Door technologische vernieuwing en grootschahgheid raken veel mensen vervreemd, bijvoorbeeld van het arbeidsproces.

Daarom moeten de kleinschalige verbanden en regionale autonomie extra geëerbiedigd worden. Dat is een argument dat ik ook zou gebruiken als ik geen christelijke cultuur had te verdedigen, jazeker. Maar inderdaad, Nederland heeft binnen Europa een eigen geschiedenis. Het ontstaan van de Nederlandse natie is nauw verweven met de Reformatie en ons koningshuis. Nee, ik ga niet uit van het , , God, Nederland en Oranje", maar ze hangen wel nauw met elkaar samen.

De Reformatie heeft in Nederland op een unieke manier wortel geschoten en is medebepalend geweest voor de vormgeving van onze samenleving; het onderwijs, de media, de politiek. Daar willen wij ons, zonder het overigens te idealiseren, sterk voor maken. De eerbiediging van de zondag, het mediabestel en het onderwijs vertegenwoordigen waarden die beschermd moeten worden. De ontwikkeling van een Europese Unie bedreigt dat, daarom verzetten wij ons daartegen."

Maar, inderdaad, dan moet ik mezelf ook in de rede vallen; worden de christelijke waarden niet van binnen Nederland zelf uit bedreigd, in plaats vanuit Straatsburg? Ik moet zeggen dat Nederland een aantal unieke voordelen heeft, maar dat het ook een voortrekkersrol vervult als het gaat om de uitholling van de christelijke waarden. De EO is hier niet de enige omroep."

VIERHONDERDDRIEËNDERTIG

Daar zit hij dan. Gekozen als één van de 25 Nederlanders in het Europese Parlement. En daar zit hij dan alleen. Tussen 433 andersdenkenden. Zonder fractieverband. Ook met de behoudende Christen-democraten (en daar zitten orthodoxe mensen tussen, met name uit Duitsland) is te weinig overeenstemming voor aansluiting bij hun fractie.

De heer Van der Waal: „Principieel gezien kun je een parallel trekken met Nederland; er zijn nu éénmaal principiële verschillen tussen christen-democraten en ons. Dezelfde verschillen als in Nederland houden ons hier verdeeld. Daar komt bij dat we over de éénwording van Europa verschillend denken. Met diverse individuele leden van de christen-democratische fractie voelen we ons echter op meerdere terreinen verwant, zoals o.a. op het ethisch-morele vlak, als het gaat om het gezin en de eerbiediging van het leven. Praktisch gezien is het zo dat, omdat de fracties internationaal zijn, de onderlinge verschillen binnen zo'n fractie veel groter kunnen zijn dan in Nederland. Hierdoor is er meer ruimte voor bepaalde vormen van samenwerking."

Maar Van der Waal zit in Straatsburg als SGP/RPF/GPV'er. En hoe ben je zoutend zout te midden van zoveel verschillende invloedrijkere en talrijkere smaken?

„Kwantitatief zitten we natuurlijk in een hele zwakke positie. Toch willen we onze plaats in het parlement zoveel mogelijk benutten. We zoeken daarom niet naar deelgebieden, maar proberen het totaal te behappen. We zoeken niet speciaal naar ethische onderwerpen. Het Woord van God geeft zicht op alle politieke vraagstukken. Soms kun je je duidelijk christelijk profileren, soms minder duidelijk. Het is wel zo dat wij in onze selectie de prioriteit geven aan levensbeschouwelijke zaken."

DRIE MINUTEN

„Per maand heeft het parlement een week zitting. Per zitting proberen wij twee of drie bijdragen te leveren. In het algemeen heb je daarvoor niet meer dan drie tot vier minuten.

Toch is de waarde van de invloed van Van der Waal niet gelijk aan 12 keer 9 is 108 minuten spreektijd. Het belangrijkste werk gebeurt in de 18 parlementaire commissies. Van der Waal is lid van de Vervoerscommissie en plaatsvervangend lid van de Begrotingscommissie.

Hierin kan hij een aardig toontje meezingen. Verder kan hij, net als ieder ander lid, invloed uitoefenen door amendementen in te dienen (, , Ik heb gemerkt dat die van mij even objectief bekeken worden als die van anderen") en vragen te stellen. Van der Waal leverde onder meer bijdragen over belasting-individualisering, geestelijke waarden in Europa, het Heizel-voetbaldrama (waarin hij inging op de achtergronden van dit geweld), de rijen rusttijden van vrachtrijders, de Nederlandse taal in het Europees Parlement en hij diende een ontwerp-resolutie in over het lot van 4500 joden in Syrië. Het belangrijkste wapenfeit is echter de binnenkort te houden plenaire behandeling van het „ontwerp-verslag over het voorstel van de Commissie van de Europese Gemeenschappen aan de Raad voor een verordening houdende vaststelling van de voorwaarden waaraan moet worden voldaan om in aanmerking te komen voor het regiem dat door de Herziene Rijnvaartakte wordt gereserveerd voor de vaartuigen die tot de Rijnvaart behoren." Dit rapport is geschreven door ir. Van der Waal. Kort en goed komt het hierop neer: als gevolg van de komende openstelling van de Rijn-Main-Donauverbinding komt de binnenvaart in de EG in gevaar. De binnenwateren komen in bereik van de Oostblokbinnenvaart, die van staatswege gesteund worden. Het rapport noemt onder meer: „- systematische prijsonderbieding, - voorbehoud van lading voor schepen onder eigen vlag,

— weigering van vergunningen en recht van vestiging aan Westeuropese binnenvaartondernemingen."

In het rapport van Van der Waal worden maatregelen voorgesteld die de EG-binnenvaart beschermen door de Oostblokschepen van de Rijnvaart te weren.

GEBODEN GODS

Van der Waal: , , Ligt er een principiële keus achter deze Rijnvaartakte, die vrijwel zeker unaniem zal worden aangenomen? Het sparen van bedrijvigheid en werkgelegenheid volgt niet rechtstreeks uit de geboden Gods; ook anderen geven aan werkgelegenheid een hoge prioriteit. Maar wij hoeven niet bang te zijn als anderen dezelfde bben als wij. Wat wij doen is in de eerste plaats politiek bedrijven; vormgeven aan de samenleving. Soms is er een rechtstreeks verband met de bijbel, soms indirekt.

Voor een getuigenis is misschien in de Nederlandse politiek meer plaats, omdat daar het referentiekader anders is. Maar je moet oppassen datje anderen niet door je terminologie en bewijsvoering van je verwijdert omdat ze je niet begrijpen. Je moet proberen de taal van de ander te spreken, zodat men je argumenten kan begrijpen. Door het leveren van een degelijk stuk werk op zakelijk politiek terrein kun je krediet opbouwen voor bijdragen op levensbeschouwelijk terrein. Als je je werk goed doet, komt dat ook je imago ten goede.

Zelfs al zou je invloed nul komma nul zijn, dan nog moet je zorgen datje erbij bent. In Nederland ben je politiek actief, op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau, waarom zou je dan het Europees niveau moeten laten liggen? Het is logisch dat je deelneemt en het komt de nationale politiek ten goede; je kunt terugkoppelen. En het stimuleert de doordenking van Europese vraagstukken, zowel wat de invloed van de lidstaten op Europa betreft als de invloed van Europa op de lidstaten."

Ir. L. van der Waal weet zelf trouwens wel beter; zijn invloed is groter dan nul komma nul. , , Je invloed is gering, maar je telt wel mee. Er wordt naar je geluisterd."

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 september 1985

De Banier | 24 Pagina's

Er wordt geluisterd in Straatsburg

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 september 1985

De Banier | 24 Pagina's