Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Oud in een nieuw jasje

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Oud in een nieuw jasje

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Er zijn boeken die zo veel herdrukken beleven, dat de laatste druk nog maar vaag lijkt op de eerste. Dat zou negatief geduid kunnen worden, als zou de eerste druk niet goed genoeg zijn geweest. Het kan ook positief uitgelegd worden, in die zin dat het oorspronkelijke werk zo goed was dat niemand het aandurfde er een soortgelijke werk naast te schrijven. Zo goed ook, dat het werk zich uitstekend leende om te bewerken.

AMBTELOOSHEID

Zo'n boek is „Honderd Jaren" van de bekende staatsrechtkenner en politicus prof. mr. P. J. Oud. De eerste druk van Ouds „Honderd Jaren" verscheen in 1946 en droeg toen de ondertitel: „Een eeuw staatkundige vormgeving in Nederland 1840- 1940". Oud had het werk geschreven gedurende de jaren van zijn , .gedwongen ambteloosheid onder de Duitse bezetting." Het boek was eenvoudig van opzet: in 20 hoofdstukken doorliep hij chronologisch de parlementaire geschiedenis van ons land vanaf 1840.

Ouds werk voorzag ook in een duidelijke behoefte, want een zodanige schets van de staatkundige geschiedenis van ons land lag er op dat moment nog niet. Wel waren er de bekende standaardwerken van o.a. Van Weideren Rengers, De Bruyne en De Beaufort, maar die boeken voldeden niet omdat ze of een te beperkte tijdsperiode bestreken, of zodanig zwaar en dik waren aangezet, dat velen alleen al om die reden zich er hever niet aan wilden vertillen.

EEN BEGRIP

De „Honderd Jaren" werd dan ook al snel een begrip. Een goed geschreven doorlopende geschiedenis van de hoofdlijnen van onze staatkundige geschiedenis. Studenten maakten er dankbaar gebruik van. Docenten evenzeer door het op de lijst van verplichte literatuur te plaatsen. Het boek had echter een nadeel: als naslagwerk was het moeilijk bruikbaar. De betrekkelijk willekeurig gekozen hoofdstukindeling verschafte hen die niet al van tevoren goed waren ingevoerd in de historie, nauwelijks aanknopingspunten. En een goed register ontbrak.

Totdat de zevende druk verscheen. De uitgever had de historicus dr. J. Bosmans (KathoHeke Universiteit Nijmegen) bereid gevonden datgene te doen wat studenten voor hem ook al hadden gedaan, met als gevolg dat Oud er nu heel anders uitziet dan vroeger. Overzichtelijker, toegankelijker, en actueel. Vroeger kregen boeken die waren gereviseerd nog wel eens het predikaat: „herziene en vermeerderde uitgave". Dat predikaat verdient Oud na Bosmans ten volle, in de ouderwetse, degelijke betekenis van het woord.

NIEUWSTE

Overzichtelijker is „Honderd Jaren" in ieder geval. Per hoofdstuk wordt gewerkt met paragrafen waarin verkiezingen en kabinetsperiodes worden onderscheiden. Het personen- en zakenregister zorgt al evenzeer voor een grotere toegankelijkheid, maar dat is niet het nieuwste van de nieuwste druk. Dat is de actualiteit.

Tot 1979 waren de „Honderd Jaren" echt 100 jaren: 1840-1940. Voor een beschrijving van de de na-oorlogse staatkundige geschiedenis kon men evenwel nergens terecht. Die was er niet. Bosmans voorzag in die lacune.

Hij zorgde dus niet alleen voor een hoofdstuksgewijze herindeling, hij voegde er zelfs een reeks hoofdstukken aan toe en plakte zijn goed leesbare werk (niet alle historici bezitten de gave van een vlotte pen) als het ware achter dat van Oud. In dat opzicht is een compliment voor de bewerker dan ook zeker op z'n plaats.

PIL

Het nadeel was echter dat degenen die de periode na 1940 tot zich wilden nemen, ook de honderd jaren die daaraan vooraf gingen moesten aanschaffen. Het was namelijk één dikke pil van ongeveer 450 bladzijden. Dat nu is de winst van de tiende druk: er is nu een apart boek. Wie wil weten hoe het ging van Drees tot Lubbers hoeft niet te beginnen bij Thorbecke via Colijn. Deel II van Ouds „Honderd Jaren", waarvan de eermalige ondertitel nu de hoofdtitel is, namelijk „Staatkundige vormgeving in Nederland", loopt tot en met de formatie van het kabinet-Lubbers III.

De vooruitziende slotzin luidt: , , Het derde kabinet-Lubbers, waarin Kok vice-premier is, onderscheidt zich van de eerste twee meer door de vele nieuwe gezichten dan door het programma. Daarin wordt wel nieuw beleid aangekondigd, maar in hoeverre dat ook werkelijk zal afwijken van de christen-democratisch-liberale coalitie moet in de praktijk blijken." Het wachten is op de volgende druk.

Staatkundige vormgeving in Nederland.

Deel I 1840-1940, door prof. mr. P. J. Oud, bewerkt door dr. J. Bosmans, ƒ45, -.

Deel II De tijd na 1940, door dr. J. Bosmans, ƒ 29, —; 10e herziene druk, 1990. Van Gorcum & Comp. te Assen.

M. de Bruyne

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 juli 1991

De Banier | 20 Pagina's

Oud in een nieuw jasje

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 juli 1991

De Banier | 20 Pagina's