Kort en bondig

KUNST (EN CULTUUR)

In april jongstleden werd door het SGP-jongerenverband een symposium over kunst georganiseerd. Het thema „kunst" kwam tot nu toe in de rubriek K& B weinig aan de orde, reden waarom ik besloot een samenvatting weer te geven van mijn reactie op de stellingen die de leidraad vormden voor de forumdiscussie tijdens het symposium. Het zou kunnen zijn dat één en ander ook elders in SGP-verband zal worden gepubliceerd, maar het één hoeft het ander niet in de weg te staan.

De stellingen waren de volgende: 1. Moderne kunst verdient ook de steun van de SGP.

2. De SGP moet een positieve grondhouding hebben ten opzichte van de subsidie van moderne beeldende kunst.

3. Kunst is een Bijbelse opdracht, mede omdat kunst in de tempel van het volk Israël zeer veel aandacht kreeg.

4. Moderne beeldende kunst is voor

een gewoon mens onbegrijpelijk. 5. De bedoeling van de kunstenaar is niet van belang bij het beoordelen van de (ethische en esthetische) waarde van het kunstwerk. Ter attentie: stelhngen plegen expres prikkelend te worden opgesteld om de discussie los te maken én de beperking tot vooral beeldende kunst is van gewicht.

KUNST IN DE BIJBEL

De zonen van Lamech hadden grote talenten. Jubal op het terrein van de muziek; Tubal-Kaïn voor het bewerken van en werken met materialen (Genesis 4: 21 en 22). Bezaleël en Aholiab werden met bijzondere gaven van de Geest begiftigd om de tabernakel te bouwen en te versieren. Het ging onder meer om „kunstige steensnijding" en „kunstige houtsnijding" (Exodus 31: 5). Bezaleël had „ook in zijn hart gekregen" anderen in deze en dergelijke kunsten te onderwijzen (Exodus 35: 34). Hij en zijn leerhngen bedachten vernuftige arbeid (Exodus 35: 35). Echte ingenieurs, scheppend, creatief. Maar het ging wel om de ark, om de dienst van God. Er was ook een zekere

horigheid of normering: Bezaleël maakte al, dat de HEERE aan Mozes geboden had (Exodus 38: 22). Het ging ten diepste om de gehoorzaming en eer van God. Fihppenzen 4: 8 is een Schriftplaats die vaak wordt aangehaald in het kader van kunst en cultuur. „Al wat waarachtig is, al wat eerlijk is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat hefelijk is, al wat wel luidt, zo er enige deugd is, en zo er enige lof is, bedenkt datzelve." Maar in bijvoorbeeld Kolossenzen 3: 17 komt ons de vermaning tegemoet: , , En al wat gij doet met woorden of met werken, doet het alles in de Naam van de Heere Jezus, dankende God en de Vader door Hem." Het is duidelijk dat mensen soms begiftigd zijn met bijzondere gaven van hoofd, hart en/of handen. Hun resultaten kunnen tot de categorie „kunst" behoren. Daarvoor is blijkbaar in de Bijbel plaats, onder het volk Israël van het Oude Testament, in het leven en bestaan van de christelijke gemeente en van de kerk. Dat geldt ook de Reformatie en de Nadere Reformatie, zij het dat geleerd was dat de factor kunst ook een sta-in-de-weg kan zijn voor de dienst van de Heere (beeldenstorm e.d., versobering kerkgebouwen). Ook één van de geboden des Heeren is hier rechtstreeks van belang.

KUNST IN DE POLITIEK

De huidige overheid wil neutraal zijn, niet cultuurscheppend, geen oordeel hebbend over ethische en esthetische waarden. De overheid, die haar ambt recht verstaat (art. 36 NGB zal kunstuitingen mede beoordelen in het hcht van haar roeping „het Koninkrijk van Jezus Christus te doen vorderen" enerzijds en , , de ongebondenheid der mensen te bedwingen" anderzijds. Dat kan niet anders dan enigerlei normering inhouden.

De SGP is terughoudend waar het gaat om kunst, moderne kunst, omdat wordt gevreesd dat de diepste bedoeling vaak een andere is dan de eer van God en de verheerlijking van Zijn Naam. Kunstuitingen en kunstbeoefening zijn veelal geseculariseerd. Lichamelijkheid en erotiek heersen niet zelden over het motief van de schoonheid van de schepping en de mogelijkheden die de Schepper van hemel en aarde in Zijn schepping heeft gelegd wat betreft materialen en dergelijke. Mensgericht en niet op God gericht als daarstraks beschreven.

Deze terughoudendheid kan te ver gaan, waarbij alles ever één kam wordt geschoren en creativiteit in de kiem wordt gesmoord. Bijbelse normering is nog iets anders dan ongemotiveerde bekrompenheid. De vreze des Heeren doet wijken van alle kwaad. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het overheidsbeleidsterrein van kunst en cultuur een terrein is van allerlei voetangels en klemmen en dat dat terrein zich ook ontoegankelijk gedraagt voor een politieke partij die om normering vraagt. Dat immers, is een bedreiging voor vrijheid (voorbeeld: de weigering van de P.C. Hooftprijs voor Brandt Corstius). De SGP heeft meer aandacht voor het cultuur-historisch erfgoed (musea, monumenten), voor de kunst uit het verleden dus, dan voor de kunst die nu wordt bedreven en gemaakt en tot het erfgoed van onze natie zal gerekend kunnen gaan worden. Meer evenwicht in dezen is gewenst. Het symposium gaf voor het zoeken van dat evenwicht een bruikbare impuls. Meer evenwicht in het huidige (geestelijke) klimaat; hoe moet dat precies? Nog niet zo eenvoudig. Gericht subsidiëren is inderdaad een instrument. Een eerlijke kans voor christen-kunstenaars moet er zijn. Nu worden zij gehinderd door circuits rond galerieën met zondagopenstelling en dergelijke. Maar nimmer kan alles maar zo worden geaccepteerd. Denk maar aan de affaire

Kounelhs.

Van der Vlies

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen