Verkiezing leden Eerste Kamer

rtikel 55 van onze Grondwet bepaalt dat de leden van de . Eerste Kamer gekozen worden door de leden van provinciale staten. De verkiezing W(;rdt, behoudens in geval van ontbinding der Kamer, gehouden binnen drie maanden na de verkiezing van de leden van provinciale staten.

Stemwaarde

e daarvcjor vastgestelde datum was dit keer 29 mei j.l. en deze ligt inmiddels achter ons. De uitslag is inmiddels bekend en heeft als alles volgens de regels verlopen is, voor ons geen verrassingen opgeleverd. De samenstelling van de nieuwe Eerste Kamer is namelijk, behoudens een enkele restzetel, van te voren uit te rekenen. Het zijn, zoals gezegd, de statenleden die stemmen. Dat zijn er in totaal 756. Het aantal Eerste-Kamerleden dat gekozen wordt, is 75. Zo op het eer.ste gezicht lijkt het dan voor de hand liggend om er van uit te gaan dat er 10 stemmen voor nodig zijn om één Eerste-Kamerlid gekozen te krijgen. En de SGP heeft sinds de laatste statenverkiezingen 20 statenleden, dus worden er twee SGP-senatoren gekozen.

Zo eenvoudig is het echter niet, ook al klopt de uitkomst. Ieder statenlid brengt namelijk niet één stem uit, maar zijn stem heeft een bepaalde stemwaarde. Als uitgangspunt voor de berekening van de .stemwaarde van een statenlid geldt het aantal inwoners (per 1 januari 1995) van de provincie waarin hij gekozen is. Eén procent van dat inwoneraantal wordt vervolgens gedeeld door het aantal statenleden in die provincie en dat levert de stemwaarde per statenlid op.

Dit systeem geeft vanzelfsprekend een meer evenredige vertegenwoordiging dan het eenvoudig weg toekennen van één stem aan elk .staten lid. Hiermee wordt als het ware het grote verschil in kiesdeler per provincie weer vereffend. Er wordt namelijk ook bij het aantal .statenleden per provincie wel rekening gehcjuden met het inwoneraantal, maar niet naar evenredigheid. Ware dat wel het geval, dan zou bijvoorbeeld Zuid-Holland ruim 9 keer zoveel statenleden moeten hebben dan Zeeland! In het bovenstaande schema wordt weergegeven wat de uitkomst is van de berekening van de stemwaarde van onze .statenleden in de verschillende provincies.

Kiesdeler

el totaal aantal stemmen dat op deze manier wordt uitgetiracht. komt dus overeen

met één procent van de som van de inwoners van alle provincies, met andere woorden: één procent van de bevolking van Nederland. Evenrediger kan het dus niet.

Dat aantal wordt vervolgens gedeeld door het aantal te kiezen Eer.ste Kamerleden. En dat levert dan de kiesdeler op. U mag dat narekenen, maar dat komt voor deze verkiezing uit op een kiesdeler van 2058.

Hoeveel SGP-zetels?

m vervolgens te bepalen hoe de uitslag van de verkiezing voor de SGP zal zijn, wordt het totaal aantal stemmen van de SGP vastgesteld door ieder statenlid zijn stemwaarde toe te kennen en dat bij elkaar op te tellen.

Dat levert het volgende op:

Uit het bovenstaande blijkt direct het effect van zetelwinst bijvoorbeeld in Gelderland. Met inachtname van de afgesproken wissel in Noord-Brabant was het aantal statenzetels voor de SGP weliswaar gelijk gebleven met

Profvliicie Friesland ' Overij.s.set Flevoland , Gelderland Utrecht Z.Holkmd Zeeland1% X teovonei^ ólfK)W'-m2625 18649 10632 333(X) 3657statenledea 55 63 43 75 63 83•i~stemwaarde 111 167 61 249 169 401 78

Provincie Friesland CX'erijssel F!e\'oland Gelderiand litrecht Z.HoUand Zeeland totaalSGP 1 > 1 4 2 4J20Stemwaarde 111 167 61 249 169 401 78Totaallil 334 61 996 338 1604 468 3912 één minder in Flevoland en één meer in Gelderland, maar voor de Eerste- Kamerverkiezing is het Gelderse statenlid ruim vier keer zoveel 'waard'.

Bij een kiesdeler van 2058 betekent het totaal van 3912 dat de SGP zelfstandig 3912 ; 2058 = 1,9 keer de kiesdeler haalt.

RPF en GPV

venals bij voorgaande Eerste- Kamerverkiezingen is er ook nu een horizontale verbinding tot stand gekomen met de lijsten van de RPF en het GPV. De RPF kwam zelfstandig uit op 1,55 x de kiesdeler en het GPV op 1,18 x de kiesdeler. Een gezamenlijk totaal van 4,64 x de volle kiesdeler. In de systematiek van zetelverdeling volgens de Kieswet, is de onderlinge verdeling vervolgens: SGP - 2 zetels, RPF - 1 zetel en GPV -1 zetel.

Na deze verdeling blijft er een interessante 'rest' over van 0,64. Vanzelfsprekend is van alle kanten bekeken of er mogelijkheden zouden zijn om uit deze horizontale lijstverbinding een vijfde zetel te halen. Uitgerekend kon worden dat via de normale restzetelverdeling die kans nihil was. Maar het aardige van deze verkiezing is dat ook zichtbaar wordt dat er statenleden zijn die geen binding hebben aan een landelijke partij en die dus op 29 mei geen lijst hebben om op te stemmen. Zulke 'onafhankelij­ ke' statenleden zijn er bijvoorbeeld in Friesland (FNP) in Gelderland (PNG) en in Noord-Brabant (BOF). Vanzelfsprekend is iedere partij er op uit om te onderzoeken of deze .statenleden mogelijk bereid zijn bij de verkiezing voor de Eerste Kamer op hun lijst te stemmen.

Deze pogingen werden gestaakt toen bleek dat deze onafhankelijke sta­ k tenleden er in geslaagd waren elkaar te vinden en vervolgens gezamenlijk toch een kandidatenlijst hebben ingediend voor deelname aan deze verkiezing.

Onze senatoren

Er van uitgaande dat alles naar wens en verwachting verlopen is, doet hiermee de heer G.van den Berg zijn intrede in de Eerste Kamer. De heer Van den Berg is in onze partij bepaald geen onbekende. Integendeel, zijn 'staat van dienst' is indrukwekkend. Zonder volledigheid na te streven noemen wij hier alleen maar even zijn voorzitterschap van het LVSGS, SGP-burgemeester in Sint Philipsland en Genemuiden en (tot op heden) statenlid in de provincie Utrecht. Daarnaast is hij in onze kringen bekend als directeur van de Nederlandse Patiëntenvereniging.

Het komen van een nieuwe senator betekent in dit geval het gaan van een andere, de heer H.G.Barendregt. Bij het aantreden voor de vorige zittingsperiode in 1991, had hij al bekend gemaakt dat het zijn laatste zou zijn. Als hij nu teaigziet op de achterliggende jaren, zal het hem een wonder zijn dat hij nog op deze wijze afscheid mag nemen. Maar we hopen daar zeker nog op terug te komen.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen