Dekolonisatie van de boer

Zouden we het dan allemaal verkeerd begrepen hebben? Het had er de laatste tijd wel veel van weg. Vanaf het moment dat de eerste losse kladblaadjes van de Prioriteitennota over straat dwarrelden, ging een storm van protest ermee vandoor. Volgens sommigen kon de titel "Dynamiek en vernieuwing" beter veranderd worden in "Dynamiet en vernieling". Sindsdien echter is minister Van Aartsen druk bezig geweest allerlei passages aan te passen, uitspraken te nuanceren, verkeerde beeldvorming recht te trekken. Is het dus een storm in een glas water geweest? Hebben we het allemaal te zwaar opgenomen?

Het debat met de minister (12 juni jl.) leidde helaas niet tot een duidelijk antwoord op deze vraag. Degenen die bij voorbaat zeer kritisch waren over het beleidsdocument van de minister van WD-huize (het CDA sprak overeen "pure bezuinigingsnota", die desastreus zou zijn voor de sector), waren dat na afloop nog. De coalitie hield het bij wat kritische kanttekeningen, maar vond dat de minister het in grote lijnen heel aardig deed. En de boeren op de tribune? Ik denk dat ze zich spijtig realiseerden dat ze beter thuis op de tractor hadden kunnen zitten. Want ook het minste politieke vuurwerk - de laatste jaren toch niet ongewoon bij landbouwdebatten in de Tweede Kamer - was dit keer niet aanwezig.

Doodsteek?

Ook de SGP-fractie was kritisch over de Prioriteitennota. Een kreet als de "doodsteek voor de landbouw" kon ons echter niet over de lippen komen. Feit is dat minister Van Aartsen het toch maar heeft aangedurfd een min of meer integrale visie op de landbouw op schrift te stellen. En dat is best wat. Daarvan kan bij nadere beschouwing echt niet gezegd worden dat hij zo ontzettend afwijkt van de visie van voorganger Bukman. We moeten wel eerlijk blijven.

Blijft staan dat wij wel degelijk moeite hebben met de grote lijn die uit de nota te halen valt, zoals we soms ook al moeite hadden met de lijn van de vorige minister. Meer marktwerking, minder steun. Dat blijft toch, alle nuanceringen ten spijt, de kern van de nota. En voorzover dit nadelig uitpakt voor de sector, moeten lastenverlichting en deregulering voor compensatie zorgen. "Dekolonisatie van de b(5er" noemt de minister dit: de vee­boer, akkerbouwer en tuinder moeten minder bevoogd worden.

Nu is niemand natuurlijk tegen een gezond stuk marktwerking. En voor zover de marktgerichtheid verbeterd kan worden, moet dit gewoon gebeuren. Zo'n 60% van de sector redt het trouwens in Nederland al zonder steunmaatregelen. Maar om de landbouw als totaal als een normale economische sector te bestempelen, gaat de SGP-fractie te ver, zo bracht woordvoerder Van der Vlies tijdens het debat naar voren. Een aantal deelsectoren (akkerbouw, melkveehouderij m.n.) heeft steun nodig, en zal die steun wat de SGP betreft ook in de toekomst moeten krijgen. Dat een vrije markt op een bepaald ogenblik tot een evenwicht leidt, mag misschien waar zijn, maar als je die weg inslaat leven boeren wel lange tijd op een bestaansminimum en dat lijkt ons niet acceptabel. Bovendien ligt in dat geval verpaupering van het platteland op de loer.

Opboksen

Voorzichtig dus met liberalisering. Als voorbeeld noemde Van der Vlies de melkquotering. Ook na 2000 zag hij het quoteringssysteem nog niet zomaar verdwijnen. Deze vorm van produktiebeheersing heeft toch een duidelijk effect gehad!? De melkplassen en boterbergen zijn aanmerkelijk geslonken. Daarbij kost het zuivelbeleid relatief niet veel en lopen de kosten nog steeds terug. Waarom dan van dit spoor afstappen? En wat zijn de alternatieven? Als die neerkomen op inkomensondersteuning op basis van het aantal ha. per bedrijf, kan Nederland het wel schudden. Wij hebben immers relatief een intensieve bedrijfsvoering.

Wel was Van der Vlies het met de minister eens dat, als er al ingrepen in het quotumsysteem binnen de melkveehouderij nodig zijn, prijsdaling te verkiezen is boven quotumkorting. Het is immers van het grootste belang groeimarkten buiten Europa vast te houden en de concurrentie met Amerika en Australië aan te blijven kunnen.

Minister Van Aartsen heeft in zijn Prioriteitennota ook aandacht besteed aan een eventueel toetreden van Oost- en Middeneuropese landen tot de EU. Terecht, want dit zou best eens tot grote financiële problemen kunnen gaan leiden. Dan maar geen uitbreiding? De SGP-fractie is nog niet zover om dat te stellen. Liever verbreding dan verdieping van de Unie. En als het dan om geldzorgen gaat, zouden wij liever eens willen kijken wat er te bezuinigen valt op de structuurfondsen. Ook andere fracties brachten dit tijdens het debat in.

De stnictuurfondsen, bedoeld om "achtedijke" regio's in de EU op weg te helpen, zodat dit uiteindelijk iedereen ten goede komt, blijken toch steeds meer concurrentievervalsend te werken. Wat te denken van het in het debat genoemde voorbeeld dat tuinders in Spanje per hectare tot ƒ 286.000,= subsidie kunnen krijgen als zij moderniseren? Als dat waar is, is er voor Nederland natuurlijk moeilijk tegenop te boksen! In elk geval zegde de minister toe dit punt nog eens kritisch te zullen bekijken, al voegde hij er direct aan toe dat tot 1999 de afspraken over de strucaiurfondsen vast liggen.

Lasten en baten

De concurrentie met het buitenland kun je alleen aan als je voldoende aandacht besteed aan onderwijs, voorlichting en onderzoek. Van der Vlies kon er dan ook niet omheen om de bezuinigingen op deze gebieden tijdens het debat nog eens te hekelen. De SGP-fractie blijft deze bezuinigingen buiten proporties vinden. Moeten er dan geen prioriteiten gesteld worden? Ja wel, maar dat mag per saldo niet neer- komen op een forse bezuiniging op juist de produktieve sector. De mi- nister kan toch niet ontkennen dat, om maar een voorbeeld te noemen, de door hem voorgestane vernieu- wing een adequaat systeem van voor- lichting nodig heeft, zo hield Van der Vlies de bewindsman voor? Boeren en tuinders moeten toch ook gehol- pen worden bij vernieuwing?

De minister betoogde dat tegenover de bezuinigingen lastenveriichting en deregulering staan. Ook de land- en tuinbouw zou royaal mee moeten delen in de lastenverlichting van ƒ 500 miljoen voor midden- en kleinbedrijf. Nu leiden dit soort zaken al snel tot ingewikkelde geld-discussies, die ik de lezer maar liever bespaar. Per saldo worden de boeren er beter van, zo beweren minister en coalitie part­ ners. Niet waar, ze gaan erop achteruit, zegt de oppositie. De SGP-fractie vreest dat het laatste het geval zal zijn. En deregulering? Een mooi ideaal natuurlijk, maar we hebben dat woord al vaker gehoord! Laten we toch alsjeblieft haast maken met het afschaffen van overbodige regeltjes, aldus Van der Vlies. Onze concurrenten zitten ook niet stil.

Tot slot wijdde onze woordvoerder enkele opmerkingen aan plattelandsvernieuwing en het natuurbeleid. Dat er 163 miljoen wordt uitgetrokken voor aankoop en beheer van gebieden in de ecologische hoofdstructuur, stemde hem enerzijds tevreden. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is in onze ogen nog altijd een voorbeeldige, want concrete uitwerking van het natuurbeleid, die ook in het buitenland steeds mee navolging vindt. Bovendien profiteert ook de landbouw ervan, als er op korte termijn duidelijkheid komt over de begrenzing van die EHS. Zet je die 163 miljoen echter af tegen de bezuinigingen op de produktieve sector, dan wordt dit laatste er alleen maar des te wranger door.

Verder leek het Van der Vlies niet verstandig om met uitsluiting van andere mogelijkheden alle kaarten te zetten op de EHS. Als we het hebben over agrarisch natuurbeheer, waarom zouden we dan ook niet letten op de zgn. witte gebieden, waar nog allerlei kansen liggen die benut kunnen worden? Hij vroeg daarbij of Van Aartsen een plan van het Centrum voor Landbouw en Milieu, om agrarisch natuvirbeheer buiten de EHS - natuurlijk op vrijwillige basis - te bevorderen, in serieuze overweging wilde nemen. Iets wat de minister hem graag toezegde.

drs. A. de Jong

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen