De Raad van Advies

Minimaal eenmaal per jaar vergadert het Hoofdbestuur met de Raad van Advies. Als regel is dat op de tweede zaterdag in januari. Dat tijdstip houdt direkt verband met de agenda voor deze vergadering, die ieder jaar vi'ordt uitgeschreven omdat het Hoofdbestuur zich wil laten adviseren aangaande de zaken die behandeld gaan worden op de eerstvolgende Algemene Vergadering. Daarnaast kan het Hocjfdbestuur ocjk bij andere gelegenheden gebruik maken van de mcjgelijkheid deze Raad van Advies bijeen te roepen. Reglementair is zij daartcje zelfs verplicht in de procedure inzake het .samenstellen van de kandidatenlij.st vcxjr de Tweede-Kamerverkiezingen.

Vraag

Als het Htjofdbestuur met de Raad van Advies vergadert, overhandigt elke afgevaardigde vóór de aanvang van de vergadering zijn geloofsbrief'dun de secretaris van de partij. Een en ander conform artikel 13, lid e van ons Algemeen Reglement. Naar aanleiding daarvan kwam tijdens de laatstgehouden vergadering de vraag op, waar eigenlijk het woord "geloofsbrief vzn&3L2.n kwam. Die vraag heb ben we 'meegenomen' en het is misschien niet onaardig om bij het beantwoorden daarvan tegelijk de ontwikkeling van deze Raad van Advies binnen onze partij-organisatie in vogelvlucht wat nader te beschouwen.

Ontstaan

In de beginjaren van haar bestaan kende de SGP geen Raad van Advies. De behoefte aan een dergelijk adviesorgaan is, zo ver dat aan de hand van oude HB-notulen is na te gaan, eigenlijk ontstaan tijdens de procedure rond het vaststellen van de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen in de twintiger jaren. Aangezien toentertijd ook de bepalingen van huishoudelijke aard nog waren opgenomen in de Statuten, vinden we die procedure terug in artikel 10 van de statuten zoals deze van kracht waren in de beginjaren van de partij.

Dat artikel luidde aldus;

"Voor de verkiezing van de leden der Tweede Kamer roept het Hoofdbestuur een Algemene Vergadering samen in de maand mei. Van die vergadering wordt minstens 3 weken tevoren kennisgegeven aan alle plaatselijke verenigingen. Hike plaatselijke vereniging kan daarop, minstens een week vóór de te houden vergadering twee namen noemen van personen die zij als kandidaten voor de Kamer gewenst acht. Al de ingekomen namen worden tot een alfabetisch groslijst verenigd en uit deze groslijst kiest de Algemene Vergadering de kandidaten voor de Kamer.

Niet Averkbaar

In de praktijk bleek al snel dat dit een moeilijk te hanteren artikel was. Landelijk of provinciaal bekende pcjlitici had de partij, die nog duidelijk in de groeifase verkeerde, ­ immers niet. Het resultaat daarvan was dat iedere kiesvereniging uit de directe omgeving een tweetal plaatselijk bekende personen aan het Hoofdbestuur opgaf als potentiële kandidaten. Dat deed de voorzitter, ds G.H.Kersten, tijdens de Hoofdbestuursvergadering van 19 april 1922 de vraag stellen: "Zullen we kandidaten stellen?" De notulist vermeldt: "Deze vraag houdt verband met de vele opgegeven namen en de geest van sommigen. Men noemt allerlei namen zonder in te denken wat het is, lid der 2e Kamer te zijn. Als de vergadering met deze lijst meegaat, moet de voorzitter als zodanig bedanken en ook als lid van het HB."

Lang niet alle namen waren bruikbaar. Reglementair was dat een probleem. De statuten schreven immers simpelweg voor dat al de ingezonden namen bij elkaar de grcxslijst zouden vormen en in alfabetisch volgorde aan de Algemene Vergadering zou worden voorgelegd.

Uiteindelijk heeft het Hoofdbestuur toch zelf een advieslijst samengesteld en besloten die aan de Algemene Vergadering, die een dag later -20 april 1922- werd gehouden, voor te leggen. Daarbij gebruikte de voorzitter dezelfde argumenten als in de HBvergadering. Hij maande de aanwezige afgevaardigden ernst te maken met de kandidaatstelling.

"Hebhen de kiesverenigingen overwogen wat het zeggen wil iemand kandidaat te stellen voor de Tweede Kamer? Gezien de groslijst moest het HB dit betwijfelen, 't Gaat niet aan om mannetjes te noemen, maar om de beginselen van Gods Woord We moeten er geen kinderspel van maken. Wanneer dergelijke personen zullen gestemd worden, kan hij niet langer de verantwoordelijkheid op zich nemen .En dat is ook ernst hij het HB Hebben de kiesverenigingen zich ook overtuigd van de toestemming van de genoemde personen voor plaatsing op de lijst?" "Met velen blijkt dat niet het geval te zijn" meldt het verslag, waarin we verder lezen-. "Met aller instemming worden ze terstond van de lijst afgevoerd.

Als uiteindelijk het HB-voorstel in stemming wordt gebracht is er nog een felle discussie over de vraag of de combinatie predikant/ICamerlid wel zo'n gelukkige was. Voor het overige werd het HB-voorstel zonder veel discussie overgenomen.

Wijziging

Deze ervaring is voor het Hoofdbestuur aanleiding geweest deze procedure te wijzigen. Op de Algemene Vergadering van 1924 diende daartoe reeds een voorstel, dat luidde als volgt:

"Artikel 10 Algemeen Reglement Voor de verkiezing van de leden der Tweede Kamer roept het Hoofdbestuur een Algemene Vergadering samen in de maand mei. Van die vergadering wordt kennis gegeven aan de plaatselijke kiesverenigingen. Deze kunnen minstens één maand vóór de in januari te houden vergadering der Provinciale Vereniging namen noemen van personen, die zij als kandidaten voor de Tweede Kamer gewenst achten.

De besturen der verschillende provinciale verenigingen zenden de in hun vergadering vastgestelde groslijsten bij het Hoofdbestuur in.

Uit de ingekomen namen wordt door een vergadering, bestaande uit de leden van het HB henevens twee afgevaardigden uit elke provinciale vereniging de kandidatenlijst opgemaakt. Ter Algemene Vergadering in mei wordt deze kandidatenlijst vastgesteld.

Bij mogelijke Kamerontbinding zal het HB naar bevind van zaken handelen.

Uit praktische overwegingen is in 1927 besloten de woorden "in mei" in de eerste zin, alsmede de voorlaatste zin te laten vervallen. Voor het overige heeft dit artikel bijna 50 jaar dienstgedaan.

De in dit artikel genoemde afgevaardigden werden ook wel vertrou- 'wensmannen genoemd en de vergadering waarover dit artikel handelt de vertrouwensvergadering.

Op de Algemene Vergadering van april 1940 werd een hoofdbestuursvoorstel aangenomen waarin werd vastgesteld:

"Het Hoofdbestuur wordt gerechtigd hij ernstige gevallen die zich kunnen voordoen, uit elke provincie twee afgevaardigden bijeen te roepen om met elkander overleg te plegen".

Het HB kwam hiermee tegemoet aan de wens "die door sommigen geuit is met name op de Provinciale Vereniging van Z-HoUand om te trachten tot oefening van enig nauwer contact in het Partijleven te geraken".

Hoewel dat bij het aannemen van dit voorstel niet werd genoemd, wijst de praktijk uit dat dit feitelijk een uitbreiding van de taak van de vertrouwensvergadering, de latere Raad van Advies, betekende.

Algemeen Reglement

De Staatkundig Gereformeerde Partij heeft het de eerst 55 jaar van haar bestaan moeten stellen zonder Algemeen Reglement. In 1973 werd een aantal bepalingen van huishoudelijke aard uit de Statuten gehaald, gebundeld en uitgebreid met andere artikelen verenigd in ons eerste Algemeen Reglement. Voor het een en ander werden twee Huishoudelijke Vergaderingen belegd, de eerste in de partijhistorie, en wel op 19 mei en op 13 oktober 1973.

Bij die gelegenheid werden ook de artikelen betreffende de Raad van Advies zoals wij die kennen voor het eerst vastgesteld, waarin vrij uitvoerig wordt aangegeven hoe deze Raad wordt samengesteld Cart. 13), op welke wijze deze afgevaardigden gekozen worden (art.l4j en hoe de raad van Advies functioneert (art. 15).

Daarbij werd mede tegemoetgekomen aan meermalen gestelde vragen betreffende een verdeling van het aantal vertrouwensmannen per provincie, dwz. gerelateerd aan het aantal provinciale SGP-stemmers (art. 13 lid a) en tevens werd voorzien in een evenwichtige functionele verdeling van de vertrouwensmannen (art. 13, lid c).

Geloofsbrieven

enslotte de vraag betreffende de geloofsbrieven. Van Dale' zegt: "dat zijn schriftelijke bewijsstukken die een afgevaardigde bij een vertegenwoordigend lichaam of een gezant moet overleggen om te laten blijken dat hij op wettige wijzegekozen is en dat er tegen zijn verkiezing geen bezwaren zijn".

Ook in het kerkelijk leven komt dit woord voor, soms onder de benaming van 'credentiebrieven' of'lastbrieven'. En ook daarvan wordt in de toelichting gezegd dat het schriftelijke bewijzen zijn van wettige afvaardiging, geloofs- en vertrouwensbrieven, om te voorkomen dat personen welke niet tot de vergadering behoren, zitting zouden krijgen.

Deze geloofsbrieven hebben doorgaans een vaste vorm en inhoud, die bestaat uit:

1. De mededeling van de afvaardiging met de naam van de afgevaardigde en vermelding van het ambt of de functie die hij vervult.

Vervolg op pagina 18 2. De lastgeving, d.w.z. de verklaring dat hij last en macht heeft om namens de instantie die hij vertegenwoordigt, in alles te beraadslagen en zonodig te besluiten, wat tot het werk der vergadering behoort.

In kerkelijke lastbrieven is daar als regel nog aan toegevoegd:

3. De verklaring om voor goed en van waarde te zullen houden al wat de vergadering op grond van de Schrift en tot stichting van de kerk besluiten zal.

4. De heilbede dat de Heere de vergadering met Zijn licht bestralen en door Zijn Geest leiden moge.

Die laatste twee punten kennen de geloofsbrieven van onze afgevaardigden niet, maar wij hopen dat ze - als "de kerk" vervangen wordt door "de partij" - wel in praktijk gebracht worden door en voor onze afgevaar­digden.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen