Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Gemeentelijke bevoegdheden inzake de Winkeltijdenwet

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Gemeentelijke bevoegdheden inzake de Winkeltijdenwet

9 minuten leestijd Arcering uitzetten

Met ingang van 1 juni is de nieuwe Winkeltijdenwet van kracht geworden. Deze wet legt een aantal belangrijke bevoegdheden bij het gemeentebestuur, met name ook op het punt van de zondagsopenstelling van winkels. De nieuwe wet brengt per saldo met zich mee dat de openstelling van winkels - ook op de zondag - wordt venxiirad. De gemeenteraad kan door de uitoefening van zijn bevoegdheden - indien daarvoor een politiek draagvlak aanwezig is - de zondagsopenstelling van winkels tot een minimum beperken. In dit artikel zullen wij de mogelijkheden daartoe nader verkennen. We zullen daarbij tevens ingaan op de relatie tot de Zondagswet.

De gemeenteraden zullen hun verordening aan moeten passen, ook als zij geen enkele behoefte hebben aan de openstelling van winkels op zon- en feestdagen. Doen zij dat niet dan kunnen zij voor onaangename verrassingen komen te staan.

Hoofdlijnen

De gemeentelijke verordening waarin de winkeltijden worden geregeld, mag geen betrekking hebben op werkdagen aissen 06.00 en 22.00 uur. Op die tijdstippen mogen winkels dus onbeperkt geopend zijn. In beginsel geldt een algemeen verbod voor de uitoefening van detailhandel op zon- en fee.stdagen en op werkdagen tussen 22.00 uur tot 06.00 uur. Er zijn echter tal van vrijstellings- en ontheffingsmogelijkheden. Het gemeentebestuur is bevoegd om vrijstelling te verlenen op werkdagen tussen 22.00 en 06.00 uur en voor ten hoogste 12 zon- en feestdagen per jaar. Er is ook een vrijstellings- en ontheffingsmogelijkheid voor bijzondere omstandigheden.

Daarnaast is voorzien in een landelijke vrijstelling voor een aantal categorieën van winkels,

In tegenstelling tot de oude Winkelsluitingswet valt nu de gehele detailhandel onder werkingssfeer van de wet, voor zover daarbij sprake is van direct contact met consument. Dit betekent dat de wet zowel van toepassing is op de uitoefening van detailhandel in winkels, als op tal van alle andere vormen van detailhandel, zoals beurzen, boerderij-verkoop, markthandel, rijdende winkels, colportage en huis- aan huisverkoop. Telewinkelen, postorderverkoop en levering door middel van automaten vallen buiten dit wettelijk regime. De wet heeft alleen betrekking op de bedrijfsmatige verkoop van goederen aan particulieren. Gemeentelijke regels kunnen dus geen betrekking hebben op de verkoop van diensten (reisbureaus, kapperszaken) of de verhuur van goederen (fietsen, video 's). Met betrekking tot de ambulante handel blijft de gemeentelijke autonomie tot het .stellen van aanvullende regels - naast de regels van de Winkeltijdenwet - overeind. Aan de ambulante handel zitten immers ook aspecten (o.a. van openbare orde en verkeersveiligheid), die de Winkeltijdenwet niet beoogt te regelen.

Landelijke vrijstellingen

Bij algemene maatregel van bestuur is bepaald dat .sommige winkels 7 x 24 uur per week open mogen zijn; varende winkels voor de beroepsscheepvaart, winkels bij (nationale) grensovergangen, kiosken, apotheken, videotheken en winkels in ziekenhuizen, verpleeghuizen, stations, luchthavens, sportcomplexen, bejaardenoorden, benzinestations, wegrestaurants en musea. Een speciale landelijke vrijstelling geldt voor bepaalde winkels in de directe nabijheid van begraafplaatsen (verkoop van bloemen) en voor gebouwen waar voorstellingen, uitvoeringen en evenementen van culturele aard plaatsvinden,

Er is ook een vrijstelling - ook op zondag' - voor winkels die brood en gebak verkopen in verband met de viering van de Ramadan. (Raadpleeg bij twijfelgevallen het "VHjstellingenbesluit Winkeltijdenwet"; Besluit van 21 maart 1996, Staatsblad 183, jig.1996).

Gemeentelijke vrijstellingen

De gemeenteraad kan maximaal 12 zon- en feestdagen aanwijzen waarop de winkels geopend mogen zijn. Deze bevoegdheid kan worden gedelegeerd aan het college van B& W. Daarnaast kan de gemeenteraad bij verordening vrijstelling verlenen voor zondagsopenstelling in (reeds bestaande) toeristische gebieden en voor avondwinkels (na 16.00 uur). Per 15.000 inwoners is één avondwinkel toegestaan.

Bijzondere vrijstellingen

B& W kunnen bij plotseling opkomende bijzondere omstandigheden vrijstelling verlenen. Te denken valt aan braderieën. B& W kunnen in door de gemeenteraad aan te wijzen gevallen ontheffing verlenen t.b.v. bijzondere gelegenheden van tijdelijke aard en t.b.v. het uitstallen van goederen, zoals beurzen, evenementen en caravanshows.

Verplichte rustdag

Indien een winkelier een andere aistdag dan de zondag houdt, heeft hij recht op een ontheffing van het verbod tot zondagsopensteling van zijn winkel. B& W zijn wettelijk verplicht aan de ontheffing het voorschrift te verbinden dat de winkel op een andere dag gesloten dient te zijn. Een winkelier die geen enkele rustdag houdt of wenst te houden, kan uiteraard geen beroep doen op deze ontheffingsmogelijkheid.

Zondagswet

De Zondagswet heeft tot doel de openbare rust op de zondag te beschermen. Zo vinden we in deze wet een verbod op het voortbrengen van geluiden die verder reiken dan 200 meter, een verbod op "openbare vermakelijkheden" die een beletsel kunnen vormen voor de viering van de zondag en een verbod op verstoring van de openbare mst door arbeid in beroep of bedrijf.

De Zondagswet kan niet door de Winkeltijdenwet terzijde worden gesteld. Integendeel. De Zondagswet kan gezien worden als een normerend kader voor de vrijstellingen en ontheffingen die krachtens de Winkeltijdenwet worden verleend. Anders gezegd: het feit dat sommige winkels op zondag geopend mogen zijn, laat onveriet dat de betreffende winkeliers gehouden zijn de bepalingen van de Zondagswet na te leven. In de praktijk betekent dit dat alle vrijstellingen en ontheffingen onder beperkingen kunnen worden verieend en dat er voorschriften aan verbonden kunnen worden. Zulks is ook nadrukkelijk in de Winkeltijdenwet bepaald.

Voorschriften

Zoals gezegd is het gemeentebestuur bevoegd tot het verbinden van voorschriften aan vrijstellingen en ontheffingen. Deze voorschriften mogen (uiteraard) niet in strijd zijn met het recht of het algemeen belang. De voorschriften moeten ook de toets van de redelijkheid en billijkheid kunnen doorstaan.

De voorschriften moeten .steeds hetzelfde doel dienen als het verbod van artikel 2 van de Winkeltijdenwet ("Het is verboden een winkel voor het publiek geopend te hebben op zondag, ..').

Denkbaar is het voorschrift dal zondags vanuit winkels geen muziek mag klinken, of dat winkels t; p zondag niet voor 13.00 uur geopend mogen zijn. De voorschriften kunnen ook tot doel hebben een verstoring van de (doordeweekse) nachtrust te voorko-

Beperkingen

Vrij.stellingen en ontheffingen kunnen onder beperkingen worden verleend. Aan welke beperkingen moeten we denken? Ook hier moeten we steeds letten op het doel van de wet: het voorkomen van oneerlijke concurrentie. Er zijn twee soorten beperkingen denkbaar: assortimentsbeperkingen en beperkingen in de openingstijden. Bij de landelijke vrijstellingen heeft dë wetgever reeds zelf beperkingen aangebracht. In of op sportcomplexen mogen bijvoorbeeld alleen goederen worden verkocht die direct verband houden met de aldaar beoefende sporten, gedurende de open.stelling.suren van die sportcomplexen.

Deze landelijke vrijstellingen kunnen uiteraard niet (verder) door de gemeenteraad worden beperkt, op één uitzondering na. Het betreft de straatverkoop - op ztjndag! - van voor directe consumptie geschikte eetwaren en alcoholvrije dranken, die in het Vrijstellingenbesluit volledig is vrijgegeven. De gemeenteraad kan echter bij verordening bepalen dat, indien naar zijn oordeel plaatselijke oinstandighcden daartoe aan­ leiding geven, deze vrijstelling niet geldt. We zien hier dat - ook al wil de raad alles bij het oude laten en men niet wenst mee te werken aan een verruiming van de zondagsopenstelling - de verordening toch zal moeten wcjrden aangepa, st! Immers: wat niet uitdrukkelijk verboden is, is toegestaan.

Politieke invalshoek

Hoe men het ook wendt of keert, de nieuwe Winkeltijdenwet betekent een nieuwe aanslag op de zondagsnj.st. In onze geseculariseerde samenleving wordt het bijzondere karakter van de Dag des Heeren helaas .steeds verder ondermijnd. Wat kunnen SGP-bestuurders - binnen de grenzen van de wet - doen om de openbare zondagsru, st nog zoveel mogelijk te waarborgen? Het antwoord op de vraag is afhankelijk van de politieke verhoudingen in de raad.

Indien een meerderheid van de raad in c.q. uit principe tegen de openstelling is van winkels op zondag is, ontstaat een geheel andere situatie dan wanneer het SGP-geluid m.b.t. de zondagsheiliging als minderheids- .standpunt moet worden vertolkt.

Waar een meerderheid van de raad zich uitspreekt tegen zondagsopenstelling, ligt het voor de hand dat de raad in de verordening geen koopzondagen aanwijst. De raad zal er dan tevens wijs aan doen om in de verordening niets te bepalen over winkelopen.stelling op de zondag i.v.m. toerisme en m.b.t. winkels bij (nationale) grensovergangen. Alleen wanneer de verordening deze activiteiten nadrukkelijk toelaat, zijn zij toegestaan. Anders geldt hiervoor een verbod.

In de verordening dient nadaikkelijk te worden opgenomen dat artikel 12, eerste lid van het Vrijstellingenbesluit niet geldt voor de gemeente.

Minderheidspositie

Waar SGP-bestuurders een minderheidsopvatting in de raad vertolken, zal hun concrete inbreng erop gericht zijn een rem te zetten op de uitbreiding van de zondagsopenstelling van winkels. In ieder geval kan er in de raad op worden aangedrongen ernst te maken met de be-

Vervolg Op pagina 12 palingen van de Zondagswet. Dit betekent o.a. dat bij het verlenen van vrijstellingen en ontheffingen door B& W rekening wordt gehouden met de wens van de raad om verstoring van de openbare rust te voorkomen. Aan een vrijstelling of ontheffing kan bijvoorbeeld het voorschrift worden verbonden dat tijdens de openingsuren op zondag geen geluid mag worden geproduceerd (muziek), dat op straat te horen is.

Moeilijker wordt het als er een voorstel op tafel zou liggen, waarin is bepaald dat de winkels op een aantal zondagen de gehele dag geopend mogen zijn. In dat geval zou getracht kunnen worden de openstelling te beperken tot na 13.00 uur.

Het verdient ook aanbeveling om bij B& W aan te dringen op een consequente handhaving van de winkeltijden. De laatste jaren heeft de handhaving op een zeer laag pitje gestaan. In het uiterste geval zijn B& W bevoegd om een vrijstelling ongedaan te maken, danwei een verleende ontheffing (beschikking) in te trekken.

De Winkeltijdenwet voorziet tenslotte in de mogelijkheid dat de raad een aantal van de haar toegekende bevoegdheden overdraagt aan het college van B& W. Zeker in gemeenteraden waar het politieke draagvlak voor de bescherming van de zondagsrust ontbreekt, zou het onverstandig zijn aan de delegatie van die raadsbevoegdheden aan B& W mee te werken. Als SGP-raadslid verlies je dan je laatste mogelijkheid om nog enige invloed op de het beleid uit te oefenen.

drs. F.W. den Boef

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 13 juni 1996

De Banier | 20 Pagina's

Gemeentelijke bevoegdheden inzake de Winkeltijdenwet

Bekijk de hele uitgave van donderdag 13 juni 1996

De Banier | 20 Pagina's