Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

SAMENWERKING (slot)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

SAMENWERKING (slot)

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

TEKST & UlTLEG

'n de laatste alinea 's van het vorige aiiikel in deze serie, werd geschreven dat samenwerken betekent dat samenwerkende partijen elkaar -wederkerig dus- nodig hebben. En dus ook een stap in eikaars richting doen. Beide partijen zullen dus iets van het specifiek eigene los moeten laten. In die zin heeft ieder samenwerkingsverband iets in zich van een compromis. De Richtlijn is er immers alleen voor de gevallen waarin wordt afgeweken van de lijn dat de SGP als regel zelfstandig uitkomty

Welke stap?

Het gaat daarbij, dat werd ook in het voorgaande artikel duidelijk gemaakt, om afwegingen van principiële aard. Daarover .spreekt ook de Gedrag.slijn die het Hoofdbe.stuur heeft vastgesteld. Daar werd gezegd dat het HB er van uit gaat dat de kiesverenigingen bekend zijn met het genomen besluit dat krachtens haar principiële uitgangspunten de SGP geen vrouw(en) op gemeenschappelijke lijsten accepteert. Het afwijken daarvan zal dus alleen bespreekbaar zijn als daar principiële zaken van meer gewicht in het geding zijn. Daarbij zijn twee dingen volstrekt helder. Allereerst dat het onmogelijk is een op.somming te ge\en van situaties waarin dat van toepas­ sing is. En ten tweede dat discussie hierover \'(5lstrekt nutteloos is als we niet erkennen dat zulke situaties kunnen voorkomen. Als de plaats \an een vrouw op een kandidatenlijst het altijd-d(jorslagge\'ende principe is. wordt daarmee de zaak gesloten en is in \-oorkomende gevallen de deur niet alleen dicht, maar ook op .slot. Het HB is van mening dat er situaties denkbaar zijn dat er, ook wanneer anderen blijven hechten aan een vrouw op de lijst, toch nog onderhandelingen mogelijk zijn. Maar dan wel met een niet mis te verstane beperking. Namelijk dat er daarbij nooit sprake kan zijn van \'erkiesbare plaatsen.

Niet-verkiesbaar?

Witt zijn dat, niet-\erkiesbare plaatsen? Ongetwijfeld zijn er onder de lezers die zeggen dat zulke plaatsen niet bestaan. En theoretisch hebben zij het gelijk aan hun zijde. De Kieswet maakt het mogelijk dat nummer 30 van een lij.st wordt gekozen met voorkeurstemmen, zelfs al zou die lijst maar één zetel behalen.

Maar het gaat hier om het maken van afspraken, om oprecht overleg, zonder bijbeck)elingen. Als wij \-an onze kant zeggen dat wc onder bepaalde omstandigheden, als stap in de richting van de ander, een vrouw op een niet-\erkiesbare plaats accepteren, dan moeten we van elkaar weten en het vertrouwen hebben dat niet-verkiesbaar ook niet-\'erkiesbaar is.

Ook op de SGP lijst \'oor de Tweede Kamer staan in die zin niet-verkiesbare kandidaten. Volgens de Kie.s-wet kunnen ze gekozen worden, maar dat is niet het doel van hun aanwezigheid op de lijst. Ze .staan daar om te laten zien dat ze deze lijst en meer nog, deze partij, van harte ondersteunen.

Zó spreken we cnerde \TOU%V op een niet-\erkiesbare plaats. Daarmee maakt de partij die haar daar plaatst voor iedereen zichtbaar dat er wat hun betreft geen bezivaar is tegeji participatie van vromven in de politiek. Door in het samenwerkings\'erband niet meer te vragen dan dat. doet ook zij een .sVap in de richting van de ander.

Als dat o\erieg met wederzijds begrip en in vertrouwen plaatsvindt, betekent dat ook -ik zou haa.st zeggen \ anzelfsprekend- dat er geen voorkeursacties georganiseerd worden.

Gevaren

Dat hier gevaren dreigen, is duidelijk. Hoe we het ook wenden of keren, met een vrouw

Veivolg op pagina 4 «p de lijst zijn we grensverleggend bezig. Maar daarbij mag niet vergeten worden dat in de maatschappij waarin wij leven, mede door toedoen van de overheid, zo véél grenzen worden verlegd. Het noemen van de term normen en waarden zou vcjldcjende moeten zijn om duidelijk te maken wat ik hiermee bedoel. Ons politiek functioneren vindt plaats in een totaal andere 'omgeving' dan pakweg veertig jaar geleden!

Er is het gevaar van gewenning. Eerst op de twintigste plaats, daarna op de twaalfde, daarna enzovoort. Niet te onderschatten, inderdaad. Nu is er misschien nog de worsteling en als die weg is .... Het is de vraag of die vrees hierin de juiste raadgever is. En bovendien, de samenwerkingsovereenkomst wordt aangegaan vcxjr een periode van vier jaar. Dan moet er opnieuw bezinning zijn. Mede aan de hand van dezelfde Gedragslijn.

Er is het gevaar van verwarring. Deze wijze van omgaan met de aanvrage voor een machtiging kan tot gevolg hebben dat in de ene gemeente een kandidatenlijst met een vrouw er op wordt geaccepteerd en in een andere gemeente niet. Inderdaad. Het Hoofdbestuur zal de toetsing serieus nemen en in die gevallen ook de argumentatie beoordelen aan de hand van mondeling cjverleg ter plaatse. Dat kan verschillend uitvallen in een eerlijke afweging van principiële argumenten. Er is het gevaar, en dat is heel reëel, dat samenwerking in plaats van middel, doel gaat worden. Dan is het gevaar groot dat, ongemerkt vaak, bijvoorbeeld het hebben van een grote fractie of een wethouder gaat prevaleren boven onze principiële uitgangspunten.

Voorzichtig

Er is veel meer van te zeggen. Maar waar het in hoge mate op aan komt, is zelf-onderzoek naar de motieven. Wat is het doel van de SGP en welke middelen mag ik gebruiken om dat doe! te bereiken. Argli.stig is daarbij ons hart.

Maar laten we ook voorzichtig zijn met het beoordelen of ver(X)rdelen van de keuze die anderen, binnen de vastgestelde begrenzing, maakten.

Daaraan kan direkt worden toegevoegd dat de Gedragslijn zoals deze is vastgesteld, is voortgekomen uit de situatie dat het verschijnsel vrouw(en) op kandidatenlijsten zich ging voordeden. Ze is dus niet in de eerste plaats bedoeld voor reeds bestaande samenwerkingsverbanden . Vanzelfsprekend zullen ook die aanvragen voor een machtiging dezelfde toesting ondergaan, maar het is niet de bedoeling om die -simpel gezegd- te laten sneuvelen op de bepaling dat de SGP zelfstandig uitkomt als ze anderen niet nodig heeft om een zetel te halen. Daar waar geen sprake is van een nieuwe situatie in de zin van een vrouw op de lijst, zal daarmee zeer behoedzaam wcjrden omgegaan. Een jarenlange gelede samenwerking zonder oorzaak verbreken, i.s ook niet principieel.

Alternatief?

Uit alles wat tc; t nu toe hierover is geschreven, zou duidelijk mc; eten zijn dat het HB kiest voor een principiële benadering. Wanneer daarover binnen de partij anders wordt gedacht, dienen we daar voorzichtig mee om te gaan. Vcjorzichtig, maar o(; k duidelijk en beslist. Kiesverenigingen mc^eten duidelijkheid hebben over het HB-beleid, al dan niet na nader cjnderling overleg. Die duidelijkheid betekent overigens niet dat er ook in alle gevallen een voor iedereen bevredigende beslissing genomen zal worden. De grenzen van samenwerkingsverbanden worden nu eenmaal niet door iedereen op dezelfde plaats getrokken. Een geweigerde machtiging zal dan ook veelal een teleur- .stelling betekenen. Wanneer men gehoopt of gerekend had op (voortzetting van de) samenw erking en het kan vanwege de samenstelling van de kandidatenlijst van de partij waarmee samenwerking wordt beoogd niet doorgaan.

Dat zou de reactie op kunnen roepen dat men naar een alternatief gaat zoeken in de vorm van een gecombineerde lijst waarvoor geen machtiging nodig is. Zulke lijsten zijn er, om respectabele redenen overigens, al tientallen jaren. Het zijn de PCG's, de Protestant Christelijke Groeperingen, oï hoe ze anders ook mogen heten. Het zal duidelijk zijn dat dit, als het een vluchtweg is, eigenlijk niet als (voljwaardig alternatief gerekend kan worden. We negeren de principiële stellingname van ons Hoofdbestuur en we vervreemden kiezers van de SGP

De houding van GPV en RPF

Vanzelfsprekend is mede van d(jorslaggevend belang hoe de partijen waarmee wij doorgaans samenwerken hier reageren. Dat standpunt kan in het kort worden weergegeven met de zinsnede uit de criteria die het GPV aanlegt in deze situaties. Daar wordt als voorwaarde gesteld: De samenwerkende partijen zullen ieder verantwoordelijk zijn vcjor (het stellen van) de eigen kandidaten en elkaar daarin respecteren. Ik denk dat de \V? ¥ geen onrecht wordt aangedaan als gesteld wordt dat bij hen dezelfde gedachte leeft. Ja, ook in SGP-kringen horen we soms dit geluid.

En het klinkt op het eerste gehoor aannemelijk. Maar daarbij dienen we dan wel te bedenken dat bij die werkwijze het volgende tot de mogelijkheden behoort: In de samenwerkingsovereenkomst wordt men het eens over een ineengeschoven lijst SGP/GPV/RPF. Afgesproken wordt dat (bij toerbeurt) de ene zetel die behaald kan worden dit keer toekomt aan het GPV. De machtiging wordt aangevraagd en verkregen, de registratie als SGP/GPV/RPF vindt plaats, zo ongeveer 3 maanden voor de verkiezingen en vervolgens blijkt bij de kandidaatstelling, die pas 6 weken vóór de verkiezingen plaatsvindt, dat het GPV een vrouw als lijsttrekker heeft.

In dat geval 'verplicht' men ook de SGP-stemmers op een vrouw te stemmen. En wie erkent dat op grond van Gods Woord het regeerambt de vrouw niet toekomt, kan dan niet verantwoord zijn stem uitbrengen. Het tweede hokje rood maken, doet aan het feit dat mede dankzij die stem nummer 1 gekozen wordt niets af Er is dan toch sprake van een medeverantwoordelijk zijn. Niet voor de kandidaatstelling, maar wel voor het toekennen van het regeerambt aan een vrouw.

Ontsnappingsclausule

Bij het GPV heeft men begrepen dat het bekend worden van de kandidatenlijst (onoverkomelijke) problemen kan opleveren nadat men het in feite over de samenwerkingsvorm en -voorwaarden al eens was. Vandaar dat in de bovengenoemde GPV-criteria de zinsnede is opgenomen: Zonodig kan een ontbindende voorwaarde worden opgenomen, die het een partij mogelijk maakt van de samenwerking af te zien wanneer een andere partij één of meer kandidaten stelt die voor eerstgenoemde partij niet aanvaardbaar zijn. Maar hopelijk voelt u de moeilijkheid. Dan is aanvankelijk alles rond en dan breekt daarna de SGP, door gebruik te maken van deze ontsnappingsclausule. U mag drie keer raden wie dan als 'schuldige' wordt aangewezen! Zo mogen we, denk ik, niet met elkaar omgaan. Er zal dus vroegtijdig zicht moeten zijn op elkaars kandidatenlijst. Ook dat is moeilijk; de procedures moeten doorlopen, mensen moeten benaderd of ze bewilligen, enzovoort. In de praktijk zal dat er toch op neer komen dat het punt 'vrouwen op de lijst' onderdeel uitmaakt van de besprekingen.

Wie is veranderd?

Daar ligt een moeilijkheid bij GPV en RI^F. Deze partijen hebben de laatste jaren een veranderd standpunt ingenomen ten aanzien van participatie van vrouwen in de politiek. Binnen deze partijen is er een sprake van een actieve bevordering van het deelnemen van vrouwen aan politieke activiteiten. Voor dit emancipatiebeleid is bewust en nadrukkelijk gekozen. Vandaar ook dat dit criterium met betrekking tot samenwerkingsbesprekingen is aangescherpt. Men wil niet enerzijds deelname van vrouwen bevorderen en het anderzijds op voorhand in de besprekingen onmogelijk maken dat dit ook in praktijk gebracht wordt. Vanuit hun oogpunt gezien niet onbegrijpelijk, maar naar onze mening behoort ook dat tot het doen van een stap in eikaars richting.

Er wordt de SGP aanscherping verweten van de Gedragslijn. Naar mijn mening is dat een stelling die beslist niet houdbaar is. Door omstandigheden van buiten onze partij werden wij gedwongen een gechreven regel te maken van wat voorheen een ongeschreven regel was. Dat is de SGP niet aan te rekenen. De verandering en de aanscherping ligt bij de anderen. Dat is niet bedoeld als verwijt, het is niet meer dan een constatering. De criteria van het GPV, zoals wij hierboven citeerden, zijn in bovenbedoelde zin aangescherpt in april 1996. En voor alle duidelijkheid, ook de RPF accepteert feitelijk geen samenwerkingsovereenkomsten meer die een vrouwen-uitsluitende bepaling bevatten.

En dat is dan toch ook weer geen versoepeling ten opzichte van de uitspraak die mevr. Visser-van Lente (bekend van de Euro-lijst 1994) begin juni 1993 deed als forumlid tijdens een congres van de Werkgroep Vrouwenemancipatie RPF:

"Ik heb er geen moeite mee dat RPFvrouwen zich terugtrekken als de samenwerking met de SGP dat vraagt. Want er zijn toch belangrijker zaken in desameitleving dan onzepositie in de RPF? ".

Wijsheid

Het zal duidelijk zijn dat er bij de komende gemeenteraadsverkiezingen veel wijsheid gevraagd zal worden van degenen die te maken krijgen met onderhandelingssituaties. De voornaamste vraag zal te allen tijde moeten zijn: Heere, wat wilt Gij dat wij doen zullen? Daarbij zijn er de regels, richtlijnen en aanbevelingen zoals uw HB die heeft aangereikt.

Van groot belang daarbij is het tijdig onderkennen van eventuele knelpunten en het, waar nodig, ook tijdig inschakelen van het Hoofdbestuur. Principieel kan het een worsteling zijn om de juiste weg te vinden en het zou dan ook jammer zijn als dat onnodig nóg moeilijker gemaakt wordt doordat er procedurele steken vallen.

DN

Voor specifieke vragen betreffende deze materie kunt u te allen tijde op het partijbureau terecht. Er is een grote mate van bereidheid om zonodig iedere plaatselijke situatie afzonderlijk te beschouwen en daarover met de verantwoordelijken ter plaatse vangedachten te wisselen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 14 november 1996

De Banier | 20 Pagina's

SAMENWERKING (slot)

Bekijk de hele uitgave van donderdag 14 november 1996

De Banier | 20 Pagina's