Niet zozeer ..... als wel

TEKST & UITLEG

Na een hveefa/ artikelen over het eerste en het hveede deel van artikel 3 van onze statuten^ v/aarin gesproken wordt over ^DOELSTELLING EN MIDDELEN', rest ons nog eennadere beschouwing van het laatste onderdeel, lid c. Dit luidt: "Haar streven (van de SGP dus) is niet zozeer gericht op een meerderheid van kiezers, als wel op de handhaving en doorwerking van de beginselen door haar beleden."

OVEREENKOMST EN VERSCHIL

Er is weinig of niets bekend over de wijze waarop in 1918 onze statuten en ons Program van Beginselen tot stand zijn gekomen. Wel weten we dat direct na het oprichten van de partij de naderende verkiezingen alle aandacht opeisten. Ook in eerdere toelichtingen op statuten en program van beginselen is er wel op gewezen dat voor het opstellen van deze belangrijke partijdocumenten gebruik is gemaakt van reeds bij andere partijen in gebruik zijnde statuten en programs van beginselen. Daar zijn heel duidelijk overeenkomsten aan te wijzen die daar op duiden.

Om alle mogelijke misverstanden te voorkomen, mag daar in één adem aan worden toegevoegd dat daarmee niets ten nadele van onze partijpioniers gesuggereerd wordt. Want waarom het wiel opnieuw uitvinden als er bruikbare onderdelen voorhanden zijn. Ook de commissie die belast was met de herziening van de onlangs vastgestelde Statuten en Algemeen Reglement heeft van meerdere partijen deze documenten opgevraagd toen ze aan haar opdracht begon. Wie de moeite neemt e.e.a. naast elkaar te leggen, zal ook best overeenkomsten vinden.

Vanzelfsprekend vinden we vanouds de grootste afwijkingen daar waar de specifiek staatkundig gereformeerde beginselen worden genoemd. Om er vanuit de begintijd een paar te noemen: het vrouwenkiesrecht, de vaccinatiedwang en de afwijzing van alle vormen van verzekering.

OORSPRONG

-Enig speurwerk naar de mogelijkeherkomst van de woorden: "Haarstreven is niet zozeer gericht op een meerderheid van kiezers, als wel op de handhaving en doorwerking van de beginselen door haar beleden" maakt snel duidelijk dat het uitgangspunt waarvoor hier wordt gekozen naar alle waarschijnlijkheid afgeleid is van artikel 7.2. van hetBEGINSEL VAN DE CHRISTELIJK-HISTORI-SCHE UNIE. Dat artikel luidde:

"Het is dus niet zozeer te doen om majoriteit (de meerderheid der kiesgerechtigden] als wel om autoriteit (gezag van het Woord Gods), niet om het succes van de partij, maar om de macht van het beginsel. Duidelijk herkenbaar hierin zijn dewoorden 'NIET ZOZEER ALS WEL'. Anderzijds mag niet onopgemerkt blijven dat onze voormannen ook weer niet klakkeloos overnamen wat op het eerste gezicht bruikbaar was. Dat blijkt wel heel duidelijk uit het feit dat de woorden 'de macht van het beginsel' vervangen zijn door 'handhaving en doorwerking'. Een formulering die naar mijn mening overigens beter de doelstelling van een politieke partij weergeeft.

Ook bij de CHU was er destijds oog voor het gevaar van een overdosis activisme, waarbij het gevaar levensgroot aanwezig is dat terwille van het resultaat wordt ingeleverd op de beginselen. Het is niet onmogelijk dat een gezonde afkeer van

de Kuyperiaanse politiek bij de CHU mede een rol heeft gespee i bij het formuleren van dit artikei Daarin ligt voor ons als staatkur: o gereformeerden dan weer de les dat het hebben van een zuiver b : ginsel en een daarop geënt beg selprogram, geen garantie is vc het handhaven daarvan. Ook bi de CHU, en dat geldt op andere piten ook voor anderen, verdweer eerst het leven naar de beginsel^, en later de letter van de beginse . • We hebben ons daar niet boven - verheffen. Maar een schip op he strand is wel een baken in zee! i' ot dus ook voor ons de enige vraac niet zijn of datgene wat op papi-. staat nog wel zuiver is. Dat is we van groot belang, maar minstens .o belangrijk is de vraag of we er c ^ naar leven. Is de praktijk van on; politiek handelen niet in strijd me de theorie van ons beginsel? De vraagt toetsing en doordenking. Ook SGP-ers moeten daarbij bewaard wórden.

GEHANDHAARD

Wanneer we nu de gang die de tekst van dit artikel ging in de loc der partijhistorie volgen, komen -• tot een merkwaardige ontdekkinf Hoewel in dit artikel zonder enigtwijfel een voor de SGP zeer aar legen punt was vastgelegd, is de tekst hiervan toch niet ongeschor den gebleven.

Allereerst is in dit verband het op merken waard dat bij de algehe = herziening van de Statuten in 19 het Hoofdbestuur voorstelde de z snede die wij in dit artikel behor. len niet op te nemen in de Statu*': Als argument daarvoor werd toe tertijd aangevoerd: "De Statuten zijn immers de wet van de Partij 3e grondwet zou je kunnen zeggen Dezin: 'niet zozeer als wel' is , ael meer de omschrijving van een pr n- cipe dan formulering van een ar' kei". Het Hoofdbestuur was dest van mening dat dit in het Progro" van Beginselen thuishoorde. War; het overigens ook toen reeds te v den was.

Niet minder dan een dertigtal pk'en (dot is nogal wat; zeker als we dat even vergelijken met de mees' recente statutenwijziging) diender, een amendement in dat beoogde de geschrapte woorden toch weer can het bewuste artikel toe te voegen Dit amendement werd door een voldoende meerderheid gesteund. Dat beiekende niet alleen handhaving in de Statuten maar bovendien werd dit artikel onveranderbaar verklcord. Sindsdien hoort het dus echt tot de grondwet van de Partij. We mogen daar v/at mij betreft gelukkig mee zijn. Temeer daar het Program vari Beginselen geen onveranderbare artikelen kent!

GERESTAUREERD

Ariikel 3, inclusief de bev/uste zinsnede, is dus vanaf 1 973 onverande'baar. Des te v^^onderlijker is het dc' op onverklaarbare v/ijze, zonder dat daar een besluit aan ten grcndslag lag, deze passage in het Pregram van beginselen v/erd gewijzigd. Bij een taalkundige opknapbeurt van het beginselprogram stond er het volgende; "Haar streven is niet zozeer gericht op een meerderheid van kiezers, doch op de handhaving en doorwerking van de beginselen door haar beleden". Bij de algehele herziening in 1989 is het artikel gerestaureerd en de ocspronkelijke tekst in ere hersteld. Er is wel degelijk inhoudelijk verscnil tussen 'niet zozeer.... doch' en 'niet zozeer .... als wel'. Het eerste geeft een tegenstelling aan tussen het tot meerdere erkenning brengen van de beginselen en een meerderheid van kiezers, terwijl het tweede meer iets zegt over de verhouding tussen deze beide zaken. Het aantal kiezers is ons niet onver­

schillig, maar handhaving en doorwerking van de beginselen komt altijd eerst, heeft altijd prioriteit. In het kader van de naderende verkiezingen zal ongetwijfeld nog wel eens iets worden geschreven over de manier waarop geprobeerd wordt deze prioriteit handen en voeten te geven.

RESULTAAT?

Bij dat alles gaat het nog steeds over de verwezenlijking van de doelstelling van onze partij. De prioriteit ligt op handhaving en doorwerking van de beginselen. En als we dan om ons heen zien, zou de moed in de schoenen zakken. Mensen, wat komt er van terecht. Bijna tachtig jaar is er aan de hand van deze statuten gestreden voor die handhaving en doorwerking. Eén blik om ons heen maakt duidelijk dat er van doorwerking helaas geen sprake is geweest. En ook op het terrein van de handhaving zijn geen successen te melden. Integendeel. De SGP staat in de steeds groter wordende bressen van de beschermende muur van Woord en Wet. De SGP staat op de puinhopen van wat ooit een min of meer door de Schrift gestempelde samenleving was. Dat is het weinig hoopvol stemmend resultaat van een blik om ons heen. Maar hoe is het als we de blik naar binnen slaan? Licht ons oog dan hoopvol op? hloe is het daar met de

handhaving en doorwerking van de beginselen van Gods Woord op politiek terrein? Om beginselen te willen en te kunnen handhaven, moeten we ze wel kennen. Om ze naar waarde te kunnen schatten en anderen aan te kunnen prijzen, moeten die beginselen door ons zijn heengegaan; moet er iets van beleefd zijn.

Waar dat niet zo is, of als dat niet lééft, lopen we het gevaar dat we, net als de knecht van Elisa in 2 Koningen 6, horizontalistisch worden. Dan zien we alleen om ons heen, op de vijanden die ons omringen. Dan tellen ten diepste alleen stemmen en zetels. Maar waar het geloof mag leven, wordt beleefd dat, hoe het ook ga, die bij óns zijn, zijn meer dan die bij hen zijn.

HANDHAVING

hiet gaat om het beginsel. Niet omdat het staatkundig gerefomeerd heet, maar omdat het gegrond is op Gods Woord. Laat alles vallen wat daaraan wil tornen. Laat zich bij ons voegen, laat mét ons gaan alles wat niet strijd tegen dat beginsel. Wie het ook wezen mag en hoe het ook heten mag. Maar wijk geen duimbreed van het beginsel. Nogmaals, dat betekent niet dat we het aantal stemmen of het aantal zetels van nul en gener waarde vinden. Maar het betekent dat we niet mee willen en niet mee kunnen als er ook maar iets van dat beginsel moet worden prijsgegeven. Het betekent ook dat we niet mee kunnen en niet mee willen als de middelen om het gestelde doel te bereiken de hoge goedkeuring Gods moeten missen.

Dat mag ook niet betekenen dat we goedkoop praten over 'dat laatste ene echte zeteltje', zonder dat er ook maar iets van innerlijke worsteling te bespeuren is; of zonder dat we inleven hoe erg het is als we weer minder stemmen, weer minder zetels kregen. We hebben met al de ons gegeven middelen te staan naar méér! Maar als het nodig is, staan we liever, net als Elio, met de God van Elia alleen op de Karmel of in

de Kamer, dan met tien anderen waar de Heere niet van weet.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen