Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Vijftig jaar Gereformeerd Politiek Verbond

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Vijftig jaar Gereformeerd Politiek Verbond

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het ontstaan van het Gereformeerd Politiek Verbond is niet los te zien van het conflict in de Gereformeerde Kerken dat in 1944 leidde tot de instituering van de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt) in Nederland.

Al geruime tijd werden van tijd bezYv-aren kenbaar gemaakt tegen bepaalde onderdelen van de leer van Abraham Kuyper. Het ging daarbij met name de leer van de 'gemene gi^otie'.

Het is niet verwonderlijk dat het concept van de gemene gratie in theorie en praktijk ook doorwerkte in de ARP en in andere Kuyperiaanse stelsels die van toepassing waren op het maatschappelijk leven, zoals de leer van de 'souvereiniteit in eigen kring'.

ETHISCH CONFLICT

Het kerkelijk conflict heeft uiteindelijk dan ook geleid tot een politieke breuk. Voor een aantal "vrijgemaakten" werd het onoverkomelijk dat in de (leiding van de) ARP mensen zaten die op kerkelijk terrein hadden meegewerkt aan hun schorsing en ondanks dat op andere terreinen toch met hen wilden samenwerken.

Dr Schilder formuleerde het scherp rr.aar duidelijk: "Ah ik muiter ben in de kerk, en nu al zoveel jaren in die fundamenteel revolutionaire houding volhard, dan ben ik voor elke christelijke organisatie een direct gevaar. En dan zijn alle 'vrijgemaakten' hef niet minder".

In de schorsingen die het gevolg v/aren van het kerkelijk conflict voelden de vrijgemaakten zich aangetast in hun christen-zijn, terwijl dit naar de mening van de leiding van de Gereformeerde Kerk geen uitsluiting uit het Koninkrijk Gods betekende, maar niet meer dan een tuchtmaatregel wegens ongehoorzaamheid aan de synode. De vrijgemaakten zagen hierin een ongeoorloofde scheiding binnen het Koninkrijk Gods en vonden het daarom onaanvaardbaar inconsequent.

In 1948 vroegen zij aan het Cenfraal-Comité van de ARP de kerkelijke tuchtmaatregelen te veroordelen. Dit werd geweigerd; men verklaarde zich niet bevoegd te oordelen in zaken die niet op politieke, maar op kerkelijk terrein behoorden. En daarmee was het zogeheten ethisch conflict geboren.

Op het Amersfoorts Congres (30 maart - 1 april 1 948) werd een resolutie aangenomen waarin o.a. werd gesteld dat kritische bezinning op het A.R.-beginselprogram nodig was en dat de ARP de moeilijkheden die door het ethisch conflict waren ontstaan, moest wegnemen. Gebeurde dat laatste niet, dan was afzonderlijke partij-organisatie onvermijdelijk.

De daaropvolgende verklaring van de ARP werd onvoldoende geacht en daarmee was de komst van het Gereformeerd Politiek Verbond, een feit.

GRONDSLAG ENBESTAANSRECHT

Van meet af stelde het GPV zich op de grondslag van Schrift en belijdenis, zoals die is gehandhaafd in de 'vrijmaking'. Daarmee werd het GPV dus feitelijk een kerkelijke partij en is dat ook heel erg lang gebleven. We gaan daar nu aan voorbij maar willen in dit kader, vooral met het oog op de toekomst, er wel op wijzen dat het GPV zich altijd voluit heeft gepresenteerd als confessionele partij. In het kloeke gedenkboek dat in 1988 werd uitgegeven, schreef de toenmalige voorzitter dr J.Blokland dat de nationaal-gereformeerde richting bestaansrecht heeft zolang zij de Bijbel en de gereformeerde belijdenis (de confessie) als grondslag voor haar politiek aanvaardt.

OPMERKELIJK

In de vijftig jaren van haar bestaan heeft het GPV een opmerkelijke ontwikkeling gekend. De eerste verkiezingen waaraan werd deelgenomen, waren de gemeente raadsverkiezingen in 1949, met als resultaat 14 raadszetels. Aanvankelijk leverde deelname aan de Kamerverkiezingen geen zetel op. In 1959 was de uitslag zodanig dat de eerste Tweede-Kamerzetel gehaald leek.

Groot was de teleurstelling toen bij hertelling bleek dat de heer Laning, de toenmalige lijsttrekker, toch enkele stemmen tekort kwam. Bij de volgende verkiezingen echter, in 1963, leverde het GPV in de per­ soon van de heer P.Jongeling haareerste parlementariër.

Velen onder ons zullen zich dit sympathieke Kamerlid herinneren. Het was één van die mensen waarvan terecht gezegd kan worden dat hun invloed en bekendheid hun getalsmatige inbreng ver te boven gaat.

En, zelfs als we ons voor deze gelegenheid beperken tot het GPV, dan geldt dat niet alleen voor hun eerste volksvertegenwoordiger.

Het GPV herdacht haar 50-jarig bestaan. En een 35-jarige vertegenwoordiging in de Tweede Kamer.

Wanneer wij daar als SGP enige aandacht aan besteden, dan is dat niet een gelegenheid om de verschillen, die er zijn en die op de daarvoor geëigende momenten ook aangewezen mogen en moeten worden, naar voren te halen. Integendeel. Dan mag gememoreerd worden dat gedurende de jaren waarin het GPV deelnam aan de praktische politiek, er zeer vele momenten en gelegenheden geweest zijn waarin zij aan zij werd gestreden de stemmen werden verheven tegen zaken die strijden met Schrift en belijdenis. De overeenkomst in grondslag en doelstelling is daar uiteraard niet vreemd aan.

TOEKOMST

Wat kunnen we het GPV beter toewensen dan dat er in eigen kring een open oog en oor blijft voor het feit dat geen tijdsomstandigheid toelaat dat getornd wordt aan de grondslag; Schrift én belijdenis.

Tijdens de herdenkingsbijeenkomst was hier en daar te beluisteren dat het op onderdelen in 1 948 anders had gemoeten. En wie ben ik om daar iets van te zeggen. Maar één ding staat voor mij vast. Het is niet goed om met het oog van vandaag de ontwikkelingen van gisteren te beoordelen. Als het gaat om de grondslag is het beter om met het oog van gisteren te kijken naar de ontwikkelingen van vandaag. Schrift en belijdenis zijn tijdloos, maatschappelijke ontwikkelingen het tegendeel daarvan. Het loslaten van dat gemeenschappelijke zal onvermijdelijk gevolgen hebben voor de manier waarop we met elkaar omgaan. Wij zouden dat betreuren.

DN

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 april 1998

De Banier | 32 Pagina's

Vijftig jaar Gereformeerd Politiek Verbond

Bekijk de hele uitgave van donderdag 16 april 1998

De Banier | 32 Pagina's